Morgunblaðið - 09.12.2006, Page 14

14 LAUGARDAGUR 9. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
BARÁTTAN gegn barnaklámi á Net-
inu þarf að vera alþjóðleg enda eiga
slíkir glæpir sér engin landamæri.
Þetta kom fram á fundi um ofbeldi
gegn börnum á Netinu sem haldinn
var á vegum Barnaheilla í tilefni af 16
daga átaki gegn kynbundnu ofbeldi.
Barnaheill hafa undanfarin ár barist
gegn barnaklámi á Netinu og um leið
tekið þátt í alþjóðlegu starfi. Verkefn-
ið er styrkt af ESB sem og ríki og
sveitarfélögum hérlendis.
Á fundinum kom fram að barna-
klám á Netinu hefði upphaflega verið
í formi einhvers konar skiptimarkað-
ar þar sem menn skiptust á kynferð-
islegum myndum af börnum og til að
taka þátt þurfti að leggja eitthvað til.
Nú sé barnaklám hins vegar orðið að
iðnaði þar sem menn borgi fyrir að-
gang að netsíðum með klámefni.
Almenningur láti vita
Stærsti liðurinn í átaki Barnaheilla
er ábendingarlína þar sem almenn-
ingi gefst kostur á að láta vita af
barnaklámi á Netinu. Hrönn Þor-
móðsdóttir, verkefnastjóri ábending-
arlínunnar, sagði á fundinum að til-
kynningum hefði fækkað undanfarin
ár en að fjöldi tilkynninga um efni
sem reyndist vera ólöglegt hefði þó
staðið í stað og væri í kringum tvö
hundruð á ári hér á landi. Tilkynning-
arnar fara ýmist áfram til Ríkislög-
reglustjóra, annarra ábendingarlína
eða Interpol. 27 ábendingarlínum er
haldið úti í 24 löndum. Alþjóðlegt
samstarf hefur leitt til þess að mikið
af ólöglegu efni hefur verið fjarlægt af
Netinu og barnaníðingar verið leiddir
fyrir dóm. Verkefnið er enn sem kom-
ið er að miklu leyti bundið við Evrópu
en Hrönn sagði mikilvægt að ná til
fleiri landa og helst allra heimsálfa.
Hrönn benti á að netnotkun á Ís-
landi væri hæst í heimi á íbúa. „87%
Íslendinga hafa aðgang að Netinu en
það þýðir að aðgangur íslenskra
barna að Netinu er gríðarlega mikill.“
Hrönn sagði möguleikana á að dreifa
efni hratt á Netinu óþrjótandi. Þannig
fari myndir manna í milli án þess að
sá sem upphaflega kom þeim af stað
ráði nokkru þar um. „Það er einfalt að
geyma og miðla barnaklámi,“ sagði
Hrönn og bætti við að auk alþjóðlegs
samstarfs væri mikilvægt að hafa
gott samstarf innanlands milli lög-
reglu, barnaverndaryfirvalda, net-
þjónustuaðila, stjórnvalda, dómara og
almennings. „Við þurfum að vera
meðvituð um barnaklám á Netinu og
ég held að tilkynningarskylda al-
mennings um ofbeldi gegn börnum
ætti að ná yfir þetta svið líka, þ.e.a.s.
að verði fólk vart við barnaklám á
Netinu beri því að láta vita.“
Refsiramminn ekki nýttur
Rán Ingvarsdóttir, lögfræðingur
Barnaheilla, sagði á fundinum frá
nokkrum dómum sem varða barna-
klám og hafa fallið í héraðsdómum á
Íslandi á þessu ári. Rán benti á að há-
marksrefsing fyrir vörslu barnakláms
væri tvö ár en svo virtist sem refsi-
ramminn væri sjaldnast nýttur til
fulls. Í sumum tilvikum væru menn
dæmdir á sama tíma fyrir önnur brot,
t.d. líkamsmeiðingar eða kynferðis-
legt ofbeldi, og þá væri erfitt að átta
sig á hversu mikill hluti refsingarinn-
ar tæki til barnakláms.
Rán tók dæmi af manni sem hafði
fundist sekur um að hafa hýst barna-
klám og að hafa haft samræði við barn
sem hann komst í kynni við í gegnum
Netið. „Hann var dæmdur í átta mán-
aða fangelsi og það finnst mér ótrú-
lega lágur dómur. Þetta er dæmi um
tælingu eða blekkingu þegar Netið er
notað til að búa til jarðveginn fyrir
kynferðisbrot.“
Skrefið ekki stigið til fulls
Rán hefur sótt fundi erlendis um
barnaklám á Netinu og það hefur
komið henni á óvart við að skoða ís-
lenska dóma hversu mikið á sér stað
hér á landi. Tók hún sem dæmi föður
sem hafði tekið myndir af börnum í
barnaafmæli en notað síðan tölvu til
að breyta þeim eða skeyta þeim sam-
an þannig að börnin virtust í kynferð-
islegum athöfnum.
Hvað löggjöfina varðar sagði Rán
miklar breytingar til góðs hafa orðið í
sl. sumar í framahaldi af því að íslensk
stjórnvöld undirrituðu sáttmála Evr-
ópuráðsins um tölvuglæpi. Sam-
kvæmt sáttmálanum máttu ríki þó
ráða hvort þau bönnuðu með lögum
að nota fullorðinn einstakling í klámi
en láta hann líta út sem barn og þegar
tveimur myndum er skeytt saman
með ofangreindum hætti. „Íslensk
stjórnvöld ákváðu að hafa það ekki
ólöglegt,“ sagði Rán og bætti við að
hún vildi gjarnan sjá skrefið stigið til
fulls til að auðvelda baráttuna gegn
barnaklámi á Netinu.
Morgunblaðið/Kristinn
Gegn barnaklámi Fundurinn um átak gegn barnaklámi á Netinu á fundi í Kornhlöðunni í Reykjavík.
Barnaklám á Netinu
er landamæralaust
Í HNOTSKURN
»Árlega berast um 200 til-kynningar hér á landi um
ólöglegt barnaklámsefni á
Netinu.
»Almenningur þarf að látavita af slíku efni.
»Refsirammi fyrir vörslubarnakláms virðist sjaldn-
ast nýttur til fulls.
EFASEMDIR hafa komið fram
vegna notkunar á koltjöru-epoxy við
húðun í fallgöngum Kárahnjúka-
virkjunar en efnið á að nota til að
varna tæringu í hinum 420 m löngu
lóðréttu og stálfóðruðu göngum í
Valþjófsstaðarfjalli í Fljótsdal.
Efnið er talið vera krabbameins-
valdandi og valda arfgengum sjúk-
dómum. Þá er herðir sem blandað er
út í koltjöruna talinn geta valdið
truflunum á hormónastarfsemi lík-
amans. Sérfræðingur hjá Umhverf-
isstofnun, Haukur Rúnar Magnús-
son, hefur sagt erfitt að meta áhættu
af notkun koltjöru-epoxy, sannað sé
að einstök efni í efnablöndunni valdi
krabbameini og hætta fyrir heilsu
manna sé mikil meðan unnið er með
efnin en þau hættulaus eftir að hafa
þornað. Notkun koltjöru-exposy er
leyfð hér á landi en er leyfisskyld.
Skylt er að viðhafa fullkomna loft-
ræstingu og hlífðarfatnað við notkun
efnisins. Mengunarmörk efnisins
eru 0,2 mg/m3 miðað við hvern 8
stunda vinnudag.
Löng og örugg ending sönnuð
„Koltjöru-epoxy með Zigma Co-
ver 300 efni var fyrirskrifað af hönn-
uðunum í upphafi, eingöngu vegna
tryggrar endingar,“ segir Sigurður
Arnalds hjá Landsvirkjun. „Þetta
var notað í Blöndu og Sultartanga
með prýðilegum árangri. Það hagar
þannig til í Kárahnjúkum að ekki er
hlaupið að því að komast inn í 420 m
há göng til eftirlits og viðhalds næstu
ár eða áratugi og vegna sérstöðu
ganganna var lögð höfuðáhersla á að
tryggja notkun efnis sem hefði langa
og örugga endingu sem hefði verið
sönnuð við sambærilegar aðstæður.“
Sigurður segir önnur efni og hættu-
minni hafa verið skoðuð en skv. mati
tækniráðgjafa hafi reynslan af þeim
ekki verið nægilega trygg eða löng
til að verjanlegt væri að velja þau.
Hafa skilað áhættugreiningu
DSD Stahlblau, þýski verktakinn
sem sér um fallgöngin, er með hol-
lenskan undirverktaka sem sjá mun
um málningu þeirra og sérhæfður í
málningu við erfiðar aðstæður. „Þeir
eru með mikla reynslu af notkun á
hættulegum efnum í lokuðum rým-
um“ segir Sigurður. „Þeir koma með
sérþjálfaða menn í þetta verkefni að
utan. Verktakinn sjálfur hefur skilað
vinnuáætlun og áhættugreiningu
vegna verkefnisins en er ekki búinn
að ljúka leyfisferlinu, enda verkið
ekki hafið. Leyfisferlið fer í gegnum
Vinnueftirlit ríkisins. Síðan verður
gengið úr skugga um að loftræsting
og persónuhlífar séu í lagi við að
koma þessu efni á.“ Allra næstu daga
verður byrjað að grunna fallgöngin
og verður farið í að mála þau með
koltjöru-epoxyefninu á næstu vikum,
eða þegar leyfi liggur fyrir.
Áhættumálarar
í fallgöngunum
Fara ekki að mála í fallgöngum
virkjunarinnar fyrr en leyfi liggur fyrir
Í HNOTSKURN
»Umhverfisstofnun telur erfittað meta áhættu af notkun
koltjöru-epoxy, en sannað sé að
einstök efni í efnablöndunni
valdi krabbameini.
»Efnið er notað til að varnatæringu í hinum 420 m löngu
stálfóðruðu fallgöngum.
þessari þróun
með því að efla
landhelgisgæslu
sína.
Hann sagði ein-
kennilegt, að
Bandaríkjamenn
hefðu horfið með
hernaðarlegan
viðbúnað frá Ís-
landi, þegar litið
væri til þess, sem
Richard Lugar, formaður utanrík-
ismálanefndar öldungadeildar
Bandaríkjaþings, hefði sagt nýlega
um mikilvægi þess fyrir Bandaríkin
að tryggja orkuöryggi sitt sem
best, þar á meðal á flutningaleiðum
olíu.
BJÖRN Bjarnason, dóms- og
kirkjumálaráðherra, flutti ræðu á
52. ársfundi Atlantic Treaty Asso-
ciation (ATA), sem haldinn er í
Aþenu. Á fundinum var rætt um
viðfangsefni Atlantshafsbandalags-
ins (NATO) við upphaf nýrrar ald-
ar. ATA eru samtök félaga á borð
við Samtök um vestræna samvinnu
og Varðberg og eru á þriðja hundr-
að fulltrúa frá tæplega 50 löndum á
fundinum í Aþenu.
Í ræðu sinni lýsti Björn Bjarna-
son þróun orkuvinnslu á norður-
slóðum en þó einkum í Barentshafi
og líkum á fjölgun siglinga risa-
skipa með gas og olíu yfir Norður-
Atlantshaf. Ráðherrann gat þess,
að Íslendingar hefðu brugðist við
Björn lýsti því, hvernig rúss-
neska fyrirtækið Gazprom hefði svo
til fyrirvaralaust breytt um stefnu
við gasvinnslu á Stokkman-svæðinu
í Barentshafi. Lokað á samstarf við
erlend fyrirtæki og ákveðið að
flytja gasið í leiðslu til Evrópu í
stað þess að setja það um borð í
skip til Bandaríkjanna. Sérfróðir
menn teldu þetta til marks um, að
Rússar hikuðu ekki við að beita
orkulindum sínum til að styrkja
stöðu sína.
Dómsmálaráðherra taldi, að væri
eitthvert verkefni á sviði orkuör-
yggis, sem félli augljóslega að störf-
um og markmiðum NATO, væri
það að tryggja öryggi á siglinga-
leiðum Norður-Atlantshafs.
Orkuöryggi er eitt
af hlutverkum NATO
Björn
Bjarnason
NIÐURSTÖÐUR liggja
fyrir í blaðberakapphlaupi
nóvembermánaðar. Að
þessu sinni varð Kara Ásta
Magnúsdóttir fyrir valinu.
Kara ber út á Fornhaga.
Vinningur mánaðarins
er Ipod og á myndinni eru
Kara og Bjarni Birgir
Fáfnisson úr dreifing-
ardeild.
Blaðbera-
kapphlaup
Morgun-
blaðsins