Morgunblaðið - 11.12.2006, Blaðsíða 26

26 MÁNUDAGUR 11. DESEMBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
UNDANFARIÐ hefur verið
mikil umræða í hinum ýmsu fjöl-
miðlum um uppeldi barna, starf-
semi leikskóla og um afreks-
mannastefnu í barnaíþróttum. Þar
hefur líka verið fjallað um minni
hreyfingu barna og aukin hreyfi-
vandmál hjá börnum og þau fé-
lagslegu, andlegu og líkamlegu
vandamál sem slík
börn eiga oft við að
glíma.
Í þessari grein mun
ég fjalla um barna-
íþróttir og þau mark-
mið sem ættu að vera
þar í brennidepli.
Látum ekki barna-
íþróttirnar verða að
afreksmannaþjálfun.
Við þurfum að gæta
þess að íslensk börn
fái að leika sér og því
ástæðulaust að hefja
keppnisíþróttir fyrr
en börn eru orðin 10–
11 ára. Barnaíþróttir eru á villigöt-
um á Íslandi í dag.
Rannsóknir sýna að börn þurfa
að stunda líkamlega hreyfingu í að
minnsta kosti eina klukkustund á
dag (Saris m. fl. 2003). Barna-
íþróttir eiga því að hafa hreyfingu
sem höfuðmarkmið, þar sem leik-
ur, íþróttir, dans og útilíf eru leið-
irnar að markmiðinu. Það þarf að
skapa möguleika og umhverfi fyrir
hreyfingu og hreyfigleði. Byggjum
upp svæði fyrir hreyfingu í kring-
um skólana eða þar sem fólk býr,
þar sem börn geta leikið sér
frjálst.
Einnig gætu ráðamenn lært af
Reykjanesbæ, sem lætur börn og
unglinga á grunnskólaaldri fá frítt
í sundlaugar, sem leitt hefur til
þess að fleiri stunda nú sund en
áður!
Markmiðið hlýtur að vera, að
sem flest börn fái sem allra mesta
hreyfingu. Það hlýtur einnig að
vera mjög mikilvægt að börn fái
jákvæða upplifun af því að hreyfa
sig, bæði félagslega og líkamlega.
Rannsóknir á 12 ára
börnum í Noregi, þar
sem 80–90% af börn-
um eru með í barna-
íþróttum, sýna að 70%
eru með í íþróttum
vegna félagslega
ástæðna, það er að
segja út af vinunum,
en 30% ætla að verða
afreksmenn. Þetta er
mikilvægt að hafa í
huga þegar íþrótta-
starf fyrir börn er
skipulagt. Einnig er
mikilvægt að hafa
hugfast að ekki einu
sinni 1% af þeim sem stunda
íþróttir sem börn verður afreks-
menn.
Skipulegt tilboð á vegum
íþróttafélaga fyrir börn yngri en
10 ára gæti verið í formi íþrótta-
skóla. Þar fengju 6–8 ára börn til-
boð um tvær æfingar á viku þar
sem alhliða hreyfing yrði í fyr-
irrúmi. Börn geta komið á eina æf-
ingu eða tvær eftir því hvað þau
vilja sjálf. Á aldrinum 9–10 ára
gæti maður hugsað sér 3–4 æfing-
ar í viku, þar sem hreyfing yrði
höfuðmarkmið. Þannig gætu börn-
in fengið að prófa 3–4 mismunandi
íþróttir í hverri viku. Á sumrin
gæti það til dæmis verið frjálsar
íþróttir, sund og fótbolti, en á vet-
urna gæti það verið handbolti, fim-
leikar og blak.
Einnig er mikilvægt að æfingum
sé stjórnað af fólki með menntun á
sviði íþróttakennslu/þjálfunar
barna. Of lítil fagþekking hjá þeim
sem eru leiðbeinendur getur spillt
fyrir árangri æfinganna og einnig
haft neikvæð áhrif á þá ánægju-
tilfinningu sem fylgir ástundun
hreyfingar.
Skortur á uppeldis- og að-
ferðafræðilegri kunnáttu getur til
dæmis leitt til illa skipulagðra æf-
inga. Það getur aftur torveldað ár-
angur og að markmið æfinganna
náist, auk þess sem börnin geta
orðið fráhverf eða leið á íþróttaiðk-
uninni. Dæmi eru um að sex ára
strákar á fótboltaæfingu spili 10 á
moti 10, þar sem einn eða tveir
einstaklingar í hvoru liði hafa allt-
af boltann! Hvaða áhrif hefur þetta
á áhugann og færniþjálfun hinna,
sem fá aldrei boltann?
Eftir 10 ára aldur má hins vegar
byrja á meiri sérhæfingu og
keppni. Það væri því æskilegt að
seinka hinni miklu þjálfun og sér-
hæfingu þar til eftir 10 ára aldurs-
markið. Þá er mikilvægt að börn-
um sé skipt eftir færni þannig að
þau fái ögranir og verkefni sem
miðast við færni þeirra.
Ég hvet því til að eftirfarandi
verði haft í huga: Látum alhliða
hreyfingu vera höfuðmarkmið
barnaíþrótta og stuðlum að hreyfi-
gleði fyrir ÖLL börn.
Barnaíþróttir á villigötum
Hermundur Sigmundsson
fjallar um íþróttaiðkun barna » Skortur á uppeldis-og aðferðafræðilegri
kunnáttu getur til dæm-
is leitt til illa skipu-
lagðra æfinga.
Hermundur
Sigmundsson
Höfundur er prófessor í sálfræði
við Háskólann á Akureyri.
SAMKVÆMT fréttum frá sam-
gönguráðneytinu stendur til að setja
inn í samgönguáætlun fyrir árið
2007, lengingu Akureyrarflugvallar.
Lengja þarf flugbrautina um 460
metra svo að arðvænt
millilandaflug, til og
frá Akureyrarflugvelli
geti átt sér stað og vax-
ið. Ný samgönguáætl-
un tekur gildi um ára-
mót.
Ef flugvöllurinn
hefði verið lengdur
myndum við sjá fram á
mikla aukningu í ferða-
og hótelþjónustu.
Myndi þetta án efa
stuðla að betri dreif-
ingu erlendra ferða-
manna um landið og
þar með betri nýtingu fjárfestinga í
ferðaþjónustu og ýta undir nýjar og
djarfari. Með slíka aðstöðu gætu er-
lendir ferðamenn hugsanlega byrjað
ferð sína um landið á Akureyr-
arflugvelli og endað hana í Keflavík
og öfugt. Flug þar sem hægt væri að
fljúga út frá einum stað og koma inn
á öðrum myndi án efa skapa betri
möguleika fyrir heimamenn til að
nýta sér flugið fyrir styttri ferðir.
Þessi lenging á flugbrautinni
snertir ekki Akureyringa eingöngu.
Heldur snertir þetta alla hótel- og
ferðaþjónustu frá Hrútafirði til
Djúpavogs. Þetta mun án efa valda
stórfelldri uppbyggingu á þessum
stóriðnaði okkar.
Veðurfar er ekki eitthvað til að
hafa áhyggjur af eftir stækkunina.
Til dæmis flaug Air Greenland til
Akureyrarflugvallar frá Kaup-
mannahöfn frá lokum apríl til enda
nóvember 2003. Flogið var tvisvar í
viku á fimmtudögum og mánudögum
um hádegisbil og var aldrei feld nið-
ur ein einasta ferð vegna veðurs.
Á því landsvæði sem
telst í nágrenni Ak-
ureyrarflugvallar búa
tæplega 16% íslensku
þjóðarinnar. Felur
þetta í sér mikla mögu-
leika á áframhaldandi
uppbyggingu í utan-
landsferðum frá Ak-
ureyraflugvelli. Margir
líta til þess tíma- og
peningalega sparnaðar
sem fylgir beinu flugi
frá Akureyrarflugvelli.
En sú starfsemi sem
fyrir er hefur einkum
verið bundin við sumartíma, það hef-
ur það valdið ýmsum takmörkunum
í markaðssetningu. En með lengingu
flugbrautarinnar er kominn sá hæll
sem þurfti til að flug allt árið væri
raunhæft.
Aðrir raunverulegir mögu-
leikar
En möguleikarnir takmarkast
ekki við fólksflutninga, heldur er þar
kominn góður grundvöllur fyrir
fraktflutningum. Vöruflutningar
með þeim hætti hafa farið vaxandi á
liðnum árum og áratugum um allan
heim. Þróunin á Íslandi hefur verið
með sama hætti og ekki annað að sjá
en hún haldi áfram á næstu árum.
Hlutur fiskverkunarfyrirtækja á
Norðausturlandi var 23% af heildar-
útflutningi á ferskum fiski sem flutt-
ur var með flugi. Hafa starfsmenn
fiskverkunarfyrirtækjanna á þessu
svæði ítrekað sagt að þeir telji að
mikið hagræði yrði í rekstri fyr-
irtækja þeirra ef ekki þyrfti að
senda fiskinn landleiðina til Kefla-
víkur. Svo ekki sé minnst á minnkun
óþarfa þungaflutninga með tilheyr-
andi álagi í þjóðvegi landsins.
Fyrirtækin yrðu um leið sam-
keppnishæfari í sínum rekstri. Þau
gætu brugðist með skjótari hætti við
óskum markaðarins hverju sinni ef
nálægðin við flutningsleiðina út úr
landinu væri meiri, en einnig kæmist
fiskurinn fyrr á markað.
Mikilvægt mál
Beint flug er augljóslega mik-
ilvægt fyrir uppbyggingu ferðaþjón-
ustu á Norður- og Austurlandi. Sér-
staklega yfir þann tíma þegar sem
minnst hefur verið að gera. Ljóst er
af þessu að þjóðhagslegur ábati
ferðaþjónustu er mun meiri úti á
landsbyggðinni og þess vegna þjóð-
inni allri mikilvægt að vandað sé til
verks og þetta mál nái í gegn.
Mikilvægum áfanga í byggða-
málum Norðurlands náð
Alex Björn Stefánsson skrifar
um samgöngur » Beint flug er aug-ljóslega mikilvægt
fyrir uppbyggingu
ferðaþjónustu á Norð-
ur- og Austurlandi.
Alex Björn Stefánsson
Höfundur er í stjórn
Ungra framsóknarmanna.
EFTIRFARANDI var á heima-
síðu slfi.is: „28. nóvember 2006 var
haldinn fundur með sjúkraliðum á
Hrafnistu Reykjavík,
líknardeild LSP og á
Landspítala Fossvogi.
Dagskrá fundarins
fjallaði um það ástand
sem tröllriðið hefur
umræðunni um náms-
leið fyrir ófaglærða
sem sett var í gang sl.
haust. Sett var upp
kynning á námsleið-
inni.
Fundarmenn hafa
tjáð sig um, að eftir
upplýsta umræðu hafi
þeir allt aðra sýn á
málið og harma þá
aðför að félaginu sem
uppi hefur verið.
Margir hafa komið að
máli við félagið og
spurst fyrir um hvar
hægt sé að stroka sig
út af umræddum und-
irskriftalistum og eru
miður sín vegna máls-
ins.
Sérstaklega er fólk
slegið yfir því að verið
sé að eyðileggja þá
vinnu og fjármuni
sem sjúkraliðastéttin
hefur varið í útsend-
ingu á bæklingi til 10. bekkinga,
sem kynningu á náminu og hvatn-
ingu um að ganga til liðs við
sjúkraliðastéttina. Jafnframt hafa
sjúkraliðar komið að máli við for-
ystuna með áhyggjur um að verið
sé að ganga af samstöðu stétt-
arinnar dauðri með þeim skemmd-
arverkum sem verið er að vinna.
Þeir líkja því helst við trúarofstæki.
Hringt er á skrifstofuna og kvartað
undan því að ofstopinn sé svo mikill
að sjúkraliðar séu truflaðir við
vinnu sína þegar ruðst sé inn á
vinnustaði með umræðuna og und-
irskriftalista.
Þess er að geta að félagið hefur
aldrei gengið svo langt að vinna á
þennan máta. Í staðinn eru boðaðir
fundir með sjúkraliðum, þeir sem
ekki komast frá vinnu fá frið til að
vinna vinnuna sína. Vonast er til að
sjúkraliðar hafi samband og fái
upplýsta umræðu áður en allt er
sett á annan endann á vinnustað.“
Ég hafði heyrt talað vel um
stjórn sjúkraliðafélagsins og að
Kristín hefði gert góða hluti í gegn-
um tíðina. Nú bregður öðruvísi við
og sjúkraliðar mega ekki hafa
skoðanir lengur og sitja undir ásök-
unum frá hendi stjórnar vegna um-
ræðunnar um brúarnámið, en um-
ræðan á fullan rétt á sér vegna
þess að búið er að gjaldfella sjúkra-
liðanámið. Stjórnin gerir sér ekki
grein fyrir því að á bak við þessar
undirskriftasafnanir eru m.a.
sjúkraliðar sem árum saman hafa
stutt stjórnina með ráðum og dáð
og treyst henni í einu og öllu hing-
að til.
Ég skil ekki hvernig er hægt að
tala um að sjúkraliðar fái aðra sýn
eftir kynningarfundi stjórnarinnar.
Á þeim fundum talar stjórnin um
að ástæðurnar fyrir brúarnáminu
séu að sjúkraliðar séu deyjandi
stétt, félagsliðar útskrifist í hrönn-
um og yfirtaki okkar starfssvið,
heilbrigðiskerfið vanti fólk, breyt-
ingar séu í menntamálum, félagið
vanti fleiri félagsmenn og hjúkr-
unarfræðingar minnki nám sitt. Ef
heilbrigðiskerfið vantar fleiri
sjúkraliða þarf að gera starfið eft-
irsóknarverðara þannig að fleiri
sjúkraliðar fáist til starfa, s.s. með
hærri launum og meiri möguleikum
á ábyrgð. Félagsliðar geta alveg
starfað við hlið okkar
þar sem þeirra nám er
81 eining en brúarnám
sjúkraliða 60 einingar.
Ég leitaði mér upplýs-
inga hjá Félagi ís-
lenskra hjúkr-
unarfræðinga og HÍ og
fékk þær upplýsingar
að ekki væri verið að
stytta nám hjúkr-
unarfræðinga.
Í greininni er vonast
til að sjúkraliðar hafi
samband við félagið og
fái upplýsta umræðu!
Eru sjúkraliðar ekki
upplýst fólk nema þeir
séu í stjórn félagsins?
Stjórnin hefur ítrekað
talað um okkur sem
óupplýsta einstaklinga
en ég veit ekki betur
en við séum öll vel gef-
ið fólk með sjálfstæðar
skoðanir.
Varðandi kynning-
arbæklingana er ekki
heiðarlegt að senda þá
út og fá krakka í nám-
ið á fölskum for-
sendum þar sem ekki
er sagt frá því að búið
er að búa til aðra leið, brúna, sem
gjaldfellir fullt nám þegar fram í
sækir.
Landlæknisembættið vill ekki
gefa okkur aukna ábyrgð miðað við
sjúkraliðanám án afsláttar og þá
enn síður eftir innleiðingu brúar-
innar. Því er líklegasta ástæða þess
að brúarnámið var samþykkt af
stjórnvöldum að þannig verður
hægt að fá ódýrt vinnuafl.
Hvernig getur stjórn sjúkraliða-
félags lýst því yfir að ekki hafi ver-
ið slakað á í faggreinunum sjálfum
þegar það er gert? Þá er ég að tala
um þá starfsþjálfun þar sem
sjúkraliðanemi fær ákveðna starfs-
reynslu á þremur sértækum deild-
um, deildum sem ófaglært fólk fær
að öllu jöfnu ekki að starfa á.
Undirskriftalistar lágu frammi í
tvær vikur, allir höfðu símanúmerin
okkar en enginn hefur hringt til að
stroka sig út. Hins vegar hefur ver-
ið hringt og beðið um lista á sum-
um stöðum eftir að stjórn félagsins
hélt sinn kynningarfund.
Stjórnin hefur hótað siðanefnd á
fundum ef skrifað sé um málið í
blöðin! Hverslags ofstæki er þetta?
Mega umræður ekki fara fram á
vettvangi sem notendur þjónust-
unnar hafa aðgang að? Þetta er
ekki okkar einkamál því þeir sem
við eigum að þjóna, sjúklingar og
aðstandendur þeirra, eiga rétt á að
vita hvað eigi að bjóða þeim upp á.
Eina ástæðan fyrir tilvist spít-
alanna eru einstaklingar sem þaf-
nast umönnunar og það má ekki
gleymast.
Menntun brúarliða er 60 eininga
nám og félagsliða 81 eining. Nú
getum við fengið hærri laun en fé-
lagsliðar vegna þess að við erum
með betri mennntun en ekki í
framtíðinni ef brúin heldur. Ég lét
skrá mig í félagsliðanám vegna
þess að ég er sannfærð um að í
framtíðinni verða þeir hærra laun-
aðir en sjúkraliðar.
Upplýstar umræð-
ur sjúkraliða
Dagbjört Ósk Steindórsdóttir
fjallar um málefni sjúkraliða
Dagbjört Ósk Stein-
dórsdóttir
» Þetta er ekkiokkar einka-
mál því þeir sem
við eigum að
þjóna, sjúkling-
ar og aðstand-
endur þeirra,
eiga rétt á að
vita hvað eigi að
bjóða þeim upp
á.
Höfundur er sjúkraliði.
Sagt var: Arabar og Ísraelsmenn eigast illt við, en friður væri í beggja
þágu.
RÉTT VÆRI: … en friður væri í þágu hvorratveggju. Eða: hvorumt-
veggju til góðs.
(Ath.: báðir er sagt um tvo, en hvorirtveggju um tvenna.)
Gætum tungunnar
Fáðu úrslitin
send í símann þinn