Morgunblaðið - 02.03.2007, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 2. MARS 2007 45
lét sér annt um hag þeirra sem
stóðu höllum fæti í lífinu. Hún lét
sér ekki nægja kaffibollaumræður
heima í stofu heldur skrifaði stjórn-
málamönnum bréf eða hringdi í þá
til að brýna þá til góðra verka. Hún
ýtti t.d. mjög á um að ekkjur og
ekklar fengju að sitja í óskiptu búi,
sem varð að lögum, og lét stjórn-
málamenn heyra álit sitt á kvóta-
kerfinu og Íraksstríðinu.
Bæði í einkalífi og skoðunum
synti Ásta oft á móti straumnum,
uppreisnargirnin ólgaði í blóðinu.
Hún vildi vera sjálfstæð, skilja og
framkvæma hlutina á eigin forsend-
um án forskrifta frá öðrum. Hún lét
sér almenningsálitið í léttu rúmi
liggja og var ófeimin við að bera
persónulegustu mál sín á torg, hvort
heldur var óregla frá fyrri árum eða
aðrir breyskleikar. „Ég á engin
leyndarmál“, var viðkvæði Ástu.
Þessi afstaða gat verið fjölskyldu
hennar erfið, en hún lagði ríka
áherslu á að við ættum að koma til
dyranna eins og við værum klædd.
Öll værum við breysk og ófullkomin
og sannleikurinn krefðist þess að
engu væri skotið undan. Það voru
auðvitað engin rök gegn þessu.
Fram á síðustu ár hélt Ásta
heilsu og andlegu fjöri. En hún
gerðist ellimóð og lífið varð allt ein-
hvern veginn bragðdaufara og það í
bókstaflegri merkingu því hún
missti bragðskynið fyrir nokkrum
árum. Næsta blind var hún síðasta
áratug ævinnar og hamlaði það
henni mikið. Ásta dó á heimili okkar
Sæunnar 23. febrúar eftir stutta
sjúkdómslegu. Það er huggun okkar
að hún kvaddi þennan heim södd líf-
daga, hvíldinni fegin. Við kveðjum
þessa hrífandi og sérstæðu konu
með miklum söknuði.
Guðmundur Jónsson.
Ásta Bjarnadóttir, mikil ferða-
kona á árum áður, lagði upp í sína
hinstu ferð á fallegum föstudags-
morgni stuttu eftir að hún hafði orð-
ið 85 ára. Sú ferð var langþráð af
hennar hálfu. Ýmislegt rifjast upp
að leiðarlokum. Ég hitti Ástu
Bjarna fyrst þegar ég og Ásta dóttir
hennar lögðum í ferð vorið 1983 frá
Kaupmannahöfn til Silkiborgar á
Jótlandi til þess að hitta hana en
þar dvaldist hún um þær mundir í
Silkeborg Kurbad sér til ánægju og
heilsubótar. Það fór ekkert á milli
mála strax og ég hitti hana að þar
fór mikil merkis- og kjarnakona,
kona sem lá nú aldeilis ekki á skoð-
unum sínum. Ég held að henni hafi
nú samt litist bærilega á mannsefni
dótturinnar og mynd, sem tekin var
af okkur þremur saman á ferðalagi
á Himmelbjerget sýnir okkur bæði,
tengdamömmu og mig, glaðleg og
glæsileg.
Í sumarbyrjun 1984 vorum við
hjónin í brúðkaupsferð og fríi ásamt
Ástu, Sæunni, Gumma , Hildi og
Tryggva í Vouliagmeni í Grikklandi
og var þá farið í ýmsar skoðunar-
ferðir lands og fornra minja og
einnig í eyjasiglingu til eyjanna
Aeginu, Poros og Hydru. Þetta var
afskaplega góð og minnistæð ferð.
Þegar við hjónin eignuðumst okkar
fyrsta barn, Björgu, í nóvember
1985, þá kom tengdamamma til okk-
ar til Danmerkur og dvaldist um
skeið hjá okkur á nýja heimilinu
okkar á Frederiksberg. Þetta voru
góðir tímar hjá okkur.
Í sumarbyrjun 1994 vorum við
hjónin ásamt tengdamömmu og
okkar börnum, Björgu og Ella í S-
Portúgal í 3 vikur. Áttum við þar
margar góðar stundir saman. Við
fórum m.a. í ökuferðir um strendur
og uppsveitir og þá vildi Ásta
Bjarna gjarnan „konversera“, þ.e.
ræða menn og málefni líðandi
stundar. Ég var nú kannski ekki sá
besti rökræðandi, sem kostur var á,
vildi einbeita mér meira að akstri og
landslagi og því ekki örgrannt um
að mér hafi fundist ég valda henni
örlitlum vonbrigðum á þessu sviði.
Þegar þarna var komið gat hún
sennilega minna notið útsýnis og
landslags en áður því að sjón henn-
ar var farin að versna til muna og
hún hafði farið í sjónaðgerðir, sem
því miður misheppnuðust. Í tilefni
af 75 ára afmæli sínu 1997 bauð
Ásta Bjarnadóttir dætrum sínum,
mökum þeirra, börnum og barna-
börnum í helgardvöl á hótel Örk í
Hveragerði. Þetta var gert með
miklum rausnarbrag eins og hennar
var von og vísa. Nokkrum árum síð-
ar flutti hún úr Sólheimum 23, þar
sem hún hafði átt heimili um ára-
tugaskeið yfir í íbúð á 8. hæð í há-
hýsi á Austurbrún, sem hún hafði
endurnýjað ákaflega smekk- og
vistlega og í sínum anda. Flutning-
arnir eru mér minnistæðir og einnig
að þá þurfti hún að ráðstafa ýmsum
munum, sem ekki komust fyrir í
nýju íbúðinni. Margir þessara muna
prýða nú heimili tveggja yngstu
dætra hennar og gleðja eftirlifend-
ur. Að leiðarlokum þakka ég Ástu
Bjarnadóttur samferðina.
Vor hinsti dagur er hniginn
af himni í saltan mar
sú stund kemur aldrei aftur
sem einusinni var.
(HKL)
Vigfús Erlendsson.
Ásta föðursystir mín er dáin.
Mig langar til, að minnast henn-
ar, og þakka fyrir allar góðar stund-
ir okkar. Þakka henni fyrir músík-
ina, sem hún ávallt var tilbúin að
leika fyrir okkur hvenær sem hún
var beðin.
Gegnum árin hef ég staðið fyrir
mörgum samkomum og hátíðum á
vinnustöðum mínum með eldra
fólki. Þar gladdi Ásta okkur, með
því að spila fyrir okkur á flygil stað-
arins öll fallegu lögin frá fyrri árum,
t.d. „Till we meet again“, sem við öll
héldum upp á, og fleiri og fleiri,
enda var Ástu af Guði gefin sú sér-
gáfa að þurfa ekki að heyra lag í út-
varpinu nema einu sinni, þá gat hún
sest niður við píanóið og spilað það
eftir eyranu.
Alltaf var Ásta tilbúin að koma og
gleðja okkur með leik sínum, með
lýsandi gleði, ánægju, og stakri
prýði.
Fyrir þessar stundir allar vil ég
þakka.
Bið Guð að blessa hana og dætur
hennar.
Innilegar samúðarkveðjur,
Þórdís.
Ásta Bjarnadóttir er látin.
Ein í hópi þrettán barna Bjarna
Benediktssonar og Þórdísar Ás-
geirsdóttur á Húsavík er upp kom-
ust.
Ein í sérstæðum og eftirminnan-
legum systkinahópi, sem fylgdi eftir
sínum skoðunum og réttlætiskennd,
en skar sig þó úr hópnum, því hún
hafði svo oft aðrar skoðanir en þau.
Ein fór hún að heiman með sína
eðlishæfileika, sem voru næstum
óskiljanlegir, hversu fljótt hún gat
lært námsgreinar í skóla og síðar í
lífsins skóla hér heima og erlendis.
Tungumálin mælti hún fram eins og
innfædd og spilaði á píanó eftir að
hafa heyrt lagið á sinn hátt, eins og
það væri forritað í sál hennar.
Ein fór hún á fyrsta dansleikinn á
Hótel Borg og bauð umtali birginn
og síðar til Ameríku, þar sem hún
kynntist Kjartani Sæmundssyni og
bjó honum síðan yndislegt heimili í
Reykjavík.
Ein tókst hún á við sorgina við lát
Kjartans með ungum dætrum
þeirra og síðan lífsbaráttuna með
réttlætiskenndina að vopni gagn-
vart allri mismunun.
Ein tók hún upp hvert málið á
eftir öðru, þar sem henni þótti rang-
lega staðið að verki og úrlausn, og
fylgdi því eftir að ná fram leiðrétt-
ingu af fljúgandi mælsku og rökvísi,
til ráðamanna og alþingismanna ef
með þurfti og oft náði hún árangri.
Þannig var frænka mín, Ásta
Bjarnadóttir, svo einstök á sinn eft-
irminnilega hátt. Ég kveð hana,
fjarstaddur, og get því ekki fylgt
henni til Dómkirkjunnar og síðan,
eins og hún hafði beðið um, á Hótel
Borg við erfidrykkju hennar, þar
sem gleði ætti að ríkja um minningu
hennar. Ég sé hana fyrir mér í þess-
um sérstæðu litskæru kjólum og
mismunandi skóm, sem tilheyrðu
hverju tilefni, sem hún gekk í og
bar svo tígulega með sínu létta fasi
og bjarta brosi og síðan þegar
áhugamálið kviknaði, hvernig
gneistaði af málkynngi hennar. Ég
þakka fyrir að hafa kynnst henni og
eignast vináttu hennar og um-
hyggju gagnvart mér og fjölskyldu
minni.
Ein tókst hún á við trúarbaráttu
líkt og höfundur Ljóðaljóða sem
sagði: „Í hvílu minni um nótt leitaði
ég hans, sem sál mín elskar, ég leit-
aði hans, en fann hann ekki. Ég skal
fara á fætur og ganga um borgina,
um strætin og torgin. Ég skal leita
hans, sem sál mín elskar.“ Ein
ákvað hún hvernig sú leit yrði.
Drottinn Guð blessi leit hennar og
upplifun trúar á Jesúm Krist í nýju
herbergi húss Hans.
Halldór Gunnarsson.
Að alast upp í stórri og athafna-
mikilli fjölskyldu, með 12 móður-
systkin og fjölda náinna ættingja er
líkast því að eiga tugi ólíkra for-
eldra. Yfir þessum hópi ríktu svo
amma og afi; amma, sem bjó okkur
öll að heiman með hinn kristilega
siðaboðskap og nágrannakærleik að
vegarnesti, og afi með óendanlega
rausn, fyrirgefningu og skilning. Að
ógleymdri Boggu, sem alla umvafði
ást og hlýju. Hvernig er hægt að
hefja lífið betur?
Þótt Hörður frændi minn úr Ár-
holti segi að Bjarnahússsvipurinn sé
svo sterkur að það megi sjá hann á
gervitunglamyndum, þá voru nú
systkinin mörgu ólík á ýmsan hátt,
miklum en oft ólíkum hæfileikum
búin og hafði hver sín einkenni.
Ásta frænka var uppreisnarseggur-
inn í hópnum. Það var trúlega þess
vegna, sem ég strax á barnasaldri
og unglingsárum leitaði heim til
hennar í tíma og ótíma, ekki aðeins í
kaffi og spjall, heldur líka til að
hlýða á ráð heimsmanneskjunnar,
sem tók engan sannleik sem gefinn,
neitaði að lúta stjórnandi fyrirmæl-
um og spurði stöðugt ögrandi
spurninga. Ásta vildi sjálf kynnast
umheiminum af eigin raun, velja
sínar leiðir, taka sínar ákvarðanir
og komast að eigin niðurstöðu í
hverju máli.
Fyrir þessar mörgu stundir á
Hraunteignum forðum daga, skiln-
inginn, ráð og leiðbeiningar um
marga hina illratanlegu stigu lífsins
og uppvaxtaráranna vil ég þakka
frænku minni að leiðarlokum þegar
hún fær nú svar við sinni síðustu
spurningu.
Bjarni Sigtryggsson.
Ásta Bjarnadóttir frænka mín var
glæsileg, gáfuð og lifandi persónu-
leiki.
Hún var róttæk í skoðunum, ólíkt
systkinum sínum sem öll voru
hægra megin í stjórnmálum. Það
átti hún erfitt með að skilja.
Við Ásta vorum símavinkonur í
meira en tvo áratugi. Hún var af
kynslóð foreldra minna, en mér
fannst hún ótrúlega ung í viðhorfum
og nánast alltaf vorum við sammála.
Hún lét sig varða umhverfi sitt og
kjör samferðamanna sinna og hafði
mjög sterka réttlætiskennd. Hún
fylgdist vel með stjórnmálaumræðu
líðandi stundar og var dugleg að
ræða við mig um ýmislegt sem
stjórnmálamaðurinn frænka hennar
ætti að beita sér fyrir eða tala meira
um. Alltaf hafði hún eitthvað til mál-
anna að leggja, – ákveðin, hrein-
skiptin, málefnaleg og menningar-
leg.
Í tilefni af 90 ára afmæli ASÍ og
jafnaðarstefnunnar var gerð kvik-
mynd sem sýnd var á afmælishátíð í
Ráðhúsinu á síðasta ári. Ásta var
ein af viðmælendum í myndinni.
Hún var glæsileg á skjánum og tal-
aði um jafnaðarstefnuna af ástríðu.
Mikið var ég hreykin að eiga hana
fyrir frænku þegar ég sat og fylgd-
ist með myndinni.
Ásta gat seint þakkað fyllilega
fyrir hve vel gerðar dætur hún hafði
eignast, þær Margréti, Björgu, Sæ-
unni og Ástu. Þær voru móður sinni
einstakur félagsskapur og stuðning-
ur, – en best fannst henni hversu
góðar vinkonur þær eru. Ég veit að
Ásta kveður sátt eftir viðburðaríkt
líf. Ég þakka henni samfylgdina og
votta fjölskyldu hennar samúð
mína.
Ásta R. Jóhannesdóttir.
✝ Eiríka Eiríks-dóttir fæddist í
Reykjavík 3. nóv-
ember 1927. Hún
lést á krabbameins-
deild Landspítalans
við Hringbraut 21.
febrúar síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Eiríkur Hall-
dórsson, f. í Dan-
mörku 21. ágúst
1903, d. 3. desember
1940, og Ólína Sig-
urey Kristjánsdóttir
f. í Barðastrandarsýslu 9. janúar
1909, d. 19. júní 1987. Hálfbræður
Eiríku, samfeðra, eru Pétur Emil
Júlíus, d. 1954 og Guðmundur.
Stjúpfaðir Eiríku var Kristján
Kjartansson. Hálfsystkini, sam-
mæðra, eru Margrét, Elísabet,
Bera, Ingibjörg, Kristján, Finn-
boga, Unnur og Kristjana.
Eiríka giftist Marinó Að-
alsteinssyni, f. 11.
október 1925, d. 9.
janúar 1979 og eign-
uðust þau dóttirina
Valgerði. Þau skildu.
Valgerður ólst upp
frá 6 ára aldri hjá
hjónunum Ásdísi
Káradóttur og Sig-
urbergi H. Þorleifs-
syni að Garð-
skagavita í Garði.
Eiginmaður Val-
gerðar er Valdimar
Valdimarsson. Börn
þeirra eru. 1) Sigrún Erla, f. 30.
júlí 1972, maki Einar Páll Tóm-
asson, börn þeirra eru Erla María
og Valdimar, 2) María, f. 19. júní
1976, maki Helgi Sigurðsson, börn
þeirra eru Þóra og Selma og 3)
Kristján, f. 12. maí 1984.
Útför Eiríku verður gerð frá
Neskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 15.
Í dag kveðjum við elsku ömmu Ei-
ríku, sem við minnumst af hlýhug og
virðingu.
Það er skrýtið hvernig lífið er,
amma svo hress og ekkert benti til
þess að hún væri á förum, svo ungleg,
húð hennar enn svo slétt og falleg,
hár hennar enn þykkt og mikið með
sinn upprunalega brúna lit. En eng-
inn veit hversu langan tíma við höf-
um hér á jörðu og amma varð að yf-
irgefa okkur eftir stutta en harða
baráttu.
Góðar minningar vakna um sam-
verustundir með ömmu, fyrst frá
Ljósvallagötunni þar sem við lékum
okkur með rauðhærða dúkku og
spiladós og fengum heitt súkkulaði.
Seinna flutti amma á Spítalastíginn
og hjálpaðist fjölskyldan að við flutn-
ingana, þá vorum við litlar stelpur og
sú yngri gegndi því mikla hlutverki
að halda á útvarpinu sem hafði fylgt
ömmu svo lengi og hún varðveitti allt
þangað til það hljómaði ekki lengur.
Þannig var amma, einstaklega nýtin,
keypti helst vandaða hluti, fór vel
með og hugsaði um þá með alúð og
virðingu.
Kristján bróðir kom í heiminn og á
Spítalastígnum spjölluðum við um
allt og ekkert, amma stundum hálf-
hvumsa yfir fyrirganginum í okkur
systkinunum, en hafði gaman af.
Síðustu 14 árin bjó amma á Kvist-
haganum, hún tók alltaf vel á móti
okkur öllum og þegar börnin okkar
bættust í hópinn og komu í heimsókn
léku þau sér með sömu dúkkuna og
spiladósina góðu sem við systkinin
höfðum leikið okkur með þegar við
vorum lítil og heitt súkkulaði og
rjómaterta var alltaf á boðstólum
eins og áður. Okkur er einnig sér-
staklega minnistætt tuskuhundurinn
og kisan sem fylgdi ömmu alla tíð og
amma hafði alltaf á sínum stað fyrir
öll börn til að leika sér með þegar þau
komu í heimsókn.
Tómlegt er nú að hugsa til þess að
hún sé þar ekki lengur, að taka á móti
okkur með heitu súkkulaði og gant-
ast við langömmubörnin.
Alltaf var hreint og fallegt í kring-
um ömmu og hafði hún gaman af því
að segja frá hvernig hún hafði hátt-
inn á við hin ýmsu heimilisstörf.
Heimili hennar var látlaust en hlý-
legt án nokkurs íburðar, það var
nefnilega ekki hennar stíll að eyða í
óþarfa fyrir sig.
Amma var mikil dama og hélt sér
vel, ungleg og glæsileg alla tíð, sagði
að leyndarmálið væri íslenska rign-
ingin.
Rólyndi og mikil hógværð ein-
kenndi líf hennar, hún var einstak-
lega vandvirk og mikil saumakona og
saumaði glæsilegar flíkur. Hún var
svo mörgum hæfileikum gædd sem
kannski aldrei fengu að njóta sín til
fullnustu. Það er okkur öllum ofar-
lega í huga þegar amma settist við pí-
anóið í Brekkubænum og byrjaði að
spila. Fyrst tók hún sér tíma til þess
að horfa niður á nóturnar og svo var-
lega snerti hún eina nótu sem sam-
einaðist annarri og fyrr enn varði
hljómaði fallegur píanóleikur. Þessi
list hafði búið í henni síðan hún var
lítil stúlka og seinna sagði hún okkur
að hún hefði ekki snert píanó í tugi
ára. Henni þótti gaman að tungumál-
um og hún kunni hinar ýmsu sögur
um ólíka menningarheima. Hún kom
stundum á óvart þegar við skiptumst
á erlendum orðum og setningum sem
okkur óraði ekki fyrir að hún kynni.
Dulræn málefni voru henni hug-
leikin og spáði hún mikið í það sem
ekki er hægt að útskýra. Við systk-
inin áttum við hana lærdómsríkar og
áhugaverðar umræður um þá hluti,
sem vöktu okkur til umhugsunar um
lífið og tilveruna.
Amma mætti veikindum sínum
æðrulaus og var innilega þakklát fyr-
ir þá góðu umönnun sem hún fékk.
Bæði á spítalanum og fyrir nærveru
og umönnun mömmu okkar sem
hlúði að henni daglega, var hjá henni
síðustu næturnar og fram að hinstu
stund þegar hún kvaddi með mikilli
reisn.
Góðar minningar sitja eftir sem
við munum varðveita í hjörtum okk-
ar um ókomna tíð.
Elsku amma, við systur gátum
ekki verið hjá þér á kveðjustund, en
hugur okkar var hjá þér og kveðja
Kristjáns bróður og koss var frá okk-
ur öllum. Það var gott að eiga þig að.
Hvíldu í friði, sátt við guð og menn.
Þín ömmubörn,
Sigrún Erla, María og Kristján.
Mér fannst ofsalega gaman að fara
í heimsókn til ömmu Eiríku því að
hún var alltaf svo glöð og kom manni
í gott skap. Það besta sem ég fékk
hjá henni var heitt súkkulaði og kald-
ur ís, það fannst mér mjög gott.
Heima hjá henni voru tuskudýr,
hundur og köttur í lítilli körfu á borði
sem mér fannst mjög spennandi að
leika með og sætt. Svo átti hún flott
skip með ljósi sem var eldgamalt og
það var svo skemmtilegt þegar
amma Valla kom í heimsókn til okkar
til Þýskalands með afa Valla, þá fann
hún alveg eins skip á markaði með
gamla hluti hér þar sem við búum í
Sulzbach.
Ég hefði viljað fara oftar í heim-
sókn til ömmu, en af því að ég hef bú-
ið í útlöndum í sex ár hefur oft verið
langt á milli okkar.
Nú veit ég að hún er hjá guði og
hann vakir yfir henni.
Erla María Einarsdóttir.
Það var svo mikið fjör í kringum
langömmu og það var aldrei neinn
leiður þegar við vorum í heimsókn.
Oftast þegar við komum í heimsókn
til hennar fengum við ís eða nammi.
Hún var oft að grínast og breytti
röddinni og við Selma hlógum og
hlógum. Selmu fannst gaman þegar
langamma puðraði í hálsakotið henn-
ar. Það voru líka alltaf til blöðrur upp
í skáp sem við lékum okkur með. Við
hittum hana sjaldan því að við áttum
heima í útlöndum en svo þegar við
fluttum heim hittum við hana oftar.
Það er leiðinlegt að geta aldrei heim-
sótt langömmu meir því nú er hún
farin upp til Guðs.
Við munum sakna þín, elsku
langamma Eiríka.
Þóra Helgadóttir,
Selma Helgadóttir.
Eiríka Eiríksdóttir