Morgunblaðið - 30.06.2007, Blaðsíða 20

20 LAUGARDAGUR 30. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Á SUNNUDAG
tekur gildi reyk-
ingabann í Eng-
landi. Mönnum
fellur það misvel
í geð, en sér-
stakar áhyggjur
hafa Arabar bú-
settir í Englandi,
enda eru reyk-
barir stór hluti
menningar
þeirra, sér í lagi múslímanna sem
ekki sækja krár. „Lítið brot af Mið-
Austurlöndum sem hefur þrifist í
London mun nú hverfa. Shisha-
barir eru eins og litlar Sameinaðar
þjóðir, þar skipta landamæri engu
máli,“ sagði Baija Choutai í samtali
við AP-fréttastofuna.
Ósáttir Arab-
ar í Englandi
Vatnspípubarir
heyra sögunni til.
SÚNNÍTAR í ríkisstjórn Íraks neita
nú að mæta á ríkisstjórnarfundi því
þeim þykir forsætisráðherrann
hafa komið illa fram í tengslum við
ákæru á hendur trúbróður þeirra,
ráðherranum Asad Kamal al-
Hashimi.
Uppnám í Írak
Í FRAKKLANDI hefur atvinnuleysi
ekki mælst minna í 25 ár, 8,1%, sem
þó er hærra en víðast hvar í Evr-
ópu. Þessi sveifla kemur Sarkozy
forseta eflaust vel þegar hann
ræðst í breytingar á atvinnulög-
gjöfinni.
Atvinnumál
ÁSTRÖLSK stjórnvöld segjast hafa
lítinn áhuga á því að Vilhjálmur
Bretaprins taki að sér landsstjórn
þar, en rithöfundurinn Tina Brown
fullyrti í vikunni að hugmyndin
hefði verið rædd í Buckingham-
höll.
AP
Iðjulaus Vilhjálmur á afmæli
ömmu sinnar fyrr í mánuðinum.
Afþakka prins
SKOTIÐ var á bílalest forsætisráð-
herrans á Fílabeinsströndinni, Guil-
laume Soro, í norðurhluta landsins í
gær, en hann sakaði ekki. Margir
aðrir særðust hins vegar í árásinni.
Ekki lá fyrir hver var hér að verki.
Slapp ómeiddur
FRÉTTASKÝRING
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is
TÍMINN er að renna út fyrir
George W. Bush Bandaríkjaforseta,
hann á aðeins nítján mánuði eftir í
embætti og nú fer að verða útséð með
að hann komi helstu áherslumálum
sínum í framkvæmd. Nú síðast varð
forsetinn að játa sig sigraðan í inn-
flytjendamálunum, en Bandaríkja-
þing ákvað í fyrrakvöld að veita um-
bótafrumvarpi hans í þeim efnum
náðarhöggið.
Bush var brattur daginn eftir að
hann tryggði sér annað kjörtímabil
með sigri í kosningunum í nóvember
2004. Hann taldi sig hafa hlotið afger-
andi umboð frá bandarísku þjóðinni
og hann hugðist setja nokkur mál á
oddinn sérstaklega seinni fjögur ár
sín á forsetastóli.
Bush hugðist stokka upp opinbera
lífeyriskerfið, almannatrygg-
ingakerfið, hann vildi að yngra fólk á
vinnumarkaði breytti nokkru af
skattfé sínu í fjárfestingarreikninga
svo að tryggja mætti að það fengi eft-
irlaun þegar það léti af störfum fyrir
aldurs sakir. Hann var fullur sjálfs-
trausts og hófst þegar handa við að
reyna að afla hugmyndum sínum
stuðnings. Tilraunir hans runnu hins
vegar fljótlega út í sandinn, þó að
Bush viðurkenndi raunar ekki ósigur
í þeim efnum fyrr en nýverið.
Bush hugðist líka gera breytingar
á skattakerfinu og hann hugðist
sporna gegn óhóflegum fjölda máls-
sókna í Bandaríkjunum, auk þess
sem hann hugðist gera mestu breyt-
ingar á innflytjendalöggjöfinni í tutt-
ugu ár. Tryggja átti ólöglegum inn-
flytjendum lagaleg réttindi, um leið
og sporna átti við stöðugum straumi
fólks yfir landamæri Bandaríkjanna.
Öll hefur þessi mál dagað uppi, að
mestu eða öllu leyti, og Bush var
býsna niðurlútur þegar hann í fyrra-
kvöld tjáði sig um þá ákvörðun öld-
ungadeildar Bandaríkjaþings að
svæfa innflytjendafrumvarp hans.
Raunar vakti það athygli, að Bush
beinlínis viðurkenndi ósigur í málinu,
nokkuð sem hann er ekki gjarn á að
gera. „Þetta gekk ekki upp,“ sagði
Bush, nokkrum klukkustundum eftir
atkvæðagreiðslu í öldungadeildinni.
Ófarir forsetans skýrast að mörgu
leyti af þróun mála í Írak, en eftir því
sem stríðið þar hefur dregist á lang-
inn og ofbeldið aukist hafa vinsældir
hans dalað; líka meðal repúblikana.
Það voru enda ekki síður svonefndir
bandamenn hans í öldungadeildinni,
þingmenn Repúblikanaflokksins, sem
stuðluðu að ósigrinum í innflytjenda-
málunum í fyrradag.
Dómur mun byggjast á Írak
Bush hefur í seinni tíð talað um
nauðsyn þess að samþykkt verði ný
löggjöf er miðaði að aukinni notkun
annarra orkugjafa en eldsneytis.
Hann hefur líka lýst áhuga á nýrri
menntalöggjöf og hann vill sjá til þess
að allir hafi sjúkratryggingar.
Hugsanlegt er að Bush takist á
þeim nítján mánuðum, sem eftir eru
af forsetatíð hans, að ná einhverju
þessara mála fram. Það kemur hins
vegar ekki til með að skipta miklu: ef
áþreifanlegur árangur fer ekki að
nást í Írak, ef ekkert dregur úr of-
beldinu í landinu og ef líkurnar á því
að hægt verði að kalla bandaríska
hermenn heim fara ekki að aukast,
fær Bush tæplega góða einkunn fyrir
frammistöðu í embætti.
Ófarir Bush halda áfram
Næstum útséð er með að nokkurt þeirra mála, sem Bandaríkjaforseti hugðist
leggja áherslu á síðari fjögur ár sín á forsetastóli, komist til framkvæmda
Niðurlútur George W. Bush.
Eftir Ásgeir Sverrisson
asv@mbl.is
ALBERTO Fujimori, fyrrverandi
forseta Perú, eru ekki vandaðar
kveðjurnar í heimalandi sínu þessa
dagana. Prýðilegur frumleiki ein-
kennir fúkyrðin, sem honum eru
valin, en ummælin „klæðskiptingur
ríkisfanga“ vekja sérstaka athygli.
Fujimori, sem nú er fangi í Chile,
hefur kunngjört að hann hyggist
bjóða sig fram í þingkosningum er
fram fara í Japan 29. næsta mán-
aðar.
Svo virðist sem Fujimori hyggist
með þessu freista þess að skapa
þrýsting á stjórnvöld í Chile um að
honum verði heimilað að halda það-
an til Japans. Ráðamenn í Chile
hafa nú til meðferðar kröfu stjórn-
valda í nágrannaríkinu Perú þess
efnis, að Fujimori verði framseldur
til að unnt reynist að efna til rétt-
arhalda yfir honum vegna mann-
réttindabrota og spillingar, sem
einkenndu forsetatíð hans.
Sagði af sér í símbréfi
Saga Fujimoris, sem verður 69
ára í næsta mánuði, er að sönnu
lyginni líkust. Hann var forseti
Perú í tíu ár, frá 1990 og þar til
hann flúði land árið 2000. Flóttann
bar brátt að, svo mjög raunar að
Fujimori vannst ekki tími til að
segja af sér forsetaembætinu. Það
gerði hann í símbréfi frá Tókýó.
Forsetinn naut lengi vinsælda í
Perú; hann náði að brjóta á bak aft-
ur byltingarhreyfingu maóista,
Skínandi stíg (sp. „Sendero Lum-
inoso“), sem unnið hafði hroðaleg
grimmdarverk í landinu. Stjórn
hans náði einnig nokkrum árangri á
sviði efnahagsmála og sýndi við-
leitni til að bæta kjör fátæklinga.
En valdið gat af sér einræðislega
stjórnarhætti, spillingu og að lokum
hrein glæpaverk. Áður en til þess
kom að hann yrði handtekinn náði
hann að flýja til hins gamla heima-
lands foreldra sinna, Japans, þar
sem stjórnvöld héldu yfir honum
hlífiskildi og neituðu kröfu nýrra
valdhafa í Perú um framsal. Fuji-
mori er nú japanskur ríkisborgari.
Í nóvembermánuði árið 2005
skaut Fujimori óvænt upp kollinum
í Santiago, höfuðborg Chile. Hann
lýsti þá yfir því að hann hefði
ákveðið að verða við því ákalli
„stórs hluta þjóðarinnar“ að hann
gæfi kost á sér í forsetakosning-
unum, sem fram fóru í Perú í fyrra.
Skömmu eftir að Fujimori hafði
sent yfirlýsingu þessa efnis frá sér
var hann handtekinn á Marriot-hót-
elinu í Santiago.
Mörgum þótti sú ákvörðun Fuji-
moris að halda til Chile í því skyni
að undirbúa pólitíska endurkomu
sína undarleg ef ekki beinlínis gal-
in. Það mat reyndist rétt. Fram-
salskrafa stjórnvalda í Perú hefur á
hinn bóginn ekki hlotið flýtimeðferð
innan réttarkerfisins í Chile. Vera
kann að lífseig deila nágrannaþjóð-
anna um ráð yfir fiskimiðum í
Kyrrahafi valdi þar einhverju um.
Fregnir frá Chile herma þó að
ákveðið hafi verið að taka afstöðu
til framsalskröfunnar áður en þing-
kosningarnar fara fram í Japan í
júlí.
Yfirlýsing Fujimoris þess efnis
að hann hygðist bjóða sig fram til
þingmennsku í Japan kom stuðn-
ingsmönnum hans í Perú í opna
skjöldu. Þar í landi er enn til fólk,
sem fram til þessa hefur talið for-
setann fyrrverandi í hópi mikil-
menna, og haldið uppi baráttu fyrir
því að honum verði heimilað að
snúa aftur. Gríðarleg reiði ríkir nú í
röðum þessa fólks. Martha Chavez,
sem löngum hefur haldið Fujimori í
hópi merkustu ljósbera mannsand-
ans og var frambjóðandi flokks
hans í forsetakosningunum í fyrra,
sagði í gær að framboð hans myndi
hafa mikil áhrif á stuðningsmenn-
ina. „Sú ákvörðun hans að bjóða sig
fram til stjórnmálastarfa í öðru ríki
hefur í för með sér að honum verða
öll sund lokuð í Perú.“ Fyrrverandi
talsmaður Fujimoris er á hinn bóg-
inn í þeim fámenna hópi, sem telur
þetta sérstakt fagnaðarefni. Fram-
boðið feli í sér „hnattvæðingu
stefnu Fujimoris“. „Það verður ekki
ónýtt fyrir íbúa Perú að eiga þing-
mann í öldungadeild Japansþings,“
sagði Carlos Raffo. Í dagblöðum
Perú í gær mátti sjá fyrirsagnir
þess efnis að Fujimori hefði svikið
land og þjóð og opinberað heiguls-
hátt sinn. Enn á ný hefði hann leit-
að til Japana í von um björgun. Í
forustugrein dagblaðsins La Razón
sagði að rás atburða sýndi að
stjórnmál í Perú væru þau furðu-
legustu og um leið skemmtilegustu,
sem þekktust í heimi hér.
Til fylgisaukningar fallið?
Fujimori verður í framboði fyrir
Nýja þjóðarflokkinn, sem fyrrver-
andi þingmenn stjórnarflokksins í
Japan stofnuðu. Fylgi flokksins hef-
ur mælst um eitt prósent í skoð-
anakönnunum eystra. Sýnt þykir að
forystumenn flokksins telji fallið til
að koma hreyfingu á gæfuhjólið að
Fujimori verði í framboði í kosn-
ingum til öldungadeildarinnar.
Nái hann kjöri er ljóst að mál
hans allt verður flóknara og vera
kann að stjórnvöld í Japan beiti
þrýstingi á alþjóðavettvangi um að
Fujimori verði gert kleift að sinna
því starfi, sem hann hafi verið kjör-
inn til. Málið kann að reynast
stjórnvöldum í Chile erfitt; Mic-
helle Bachelet forseti heldur í op-
inbera heimsókn til Japans í sept-
ember þar sem til stendur að fagna
gildistöku fríverslunarsamnings
ríkjanna.
Fujimori úthrópaður
fyrir svik og heigulshátt
Eftirlýstur, fyrrverandi forseti Perú hyggst bjóða sig fram í þingkosningum í
Japan í júlímánuði og þannig komast hjá kröfu um framsal og frelsissviptingu
Reuters
Óbugaður Alberto Fujimori, fyrrverandi forseti Perú, ræðir við fréttamenn á heimili sínu í Santiago. Fujimori
kveðst ekki á flótta undan réttvísinni og segir spurn eftir hæfileikum sínum.
HÆSTIRÉTTUR Bandaríkjanna
hafnaði í gær rökum lögmanna
stjórnvalda og hyggst hann nú taka
fyrir mál fanga í Guantanamo-
herstöðinni á Kúbu. Málið víkur að
því hvort föngunum eigi að vera
heimilt að sækja mál fyrir borg-
aralegum dómstólum í því skyni að
fá úr því skorið hvort löglegt sé að
þeim sé haldið án dóms og laga í
fangabúðunum. Merkilegt þykir að
ákvörðunin í gær þýðir í reynd að
dómurinn hefur breytt fyrri
ákvörðun sinni, en í apríl hafnaði
hann sambærilegri ósk fanganna.
Morgunblaðið/Davíð Logi
Fara hvergi Sumir fanganna hafa
verið í Guantanamo í rúm fimm ár.
Tekur mál
fanganna fyrir