Morgunblaðið - 28.08.2007, Blaðsíða 20

menntun
20 ÞRIÐJUDAGUR 28. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
V
ið vorum lengi búin að ganga með
þennan draum í maganum og
óneitanlega kostaði þetta kjark á
þor, komin á þennan aldur. Garða-
bær var svo vinsamlegur að láta
okkur í té hentugt húsnæði til tveggja ára. Við
ákváðum því bara að kýla á þetta og sjáum svo
sannarlega ekki eftir því enda er starfið einkar
gefandi,“ segja hjónin Beverly og Einar Gísla-
son, sem nú eru að hefja sitt annað starfsár með
einkarekinn leikskóla, sem starfar eftir kenn-
ingum hinnar ítölsku Maríu Montessori, sem
var læknir að mennt og uppi á árunum 1870 til
1952. Hún var líka uppeldisfrömuður, sem þró-
aði námstækni, sem leggur áherslu á frjálsræði
barna og þeirra eigin uppgötvanir í þroskaferl-
inu.
Að mati Montessori gerir fullorðna fólkið of
mikið af því að grípa inn í og „hjálpa“ börnum
þegar þau eru að vinna. Börnin læra á sínum
eigin hraða og einkennist kennslan í stuttu máli
af því að börnin velja, hvert um sig, vel skil-
greind og afmörkuð verkefni, sem kennari leið-
beinir þeim með samkvæmt ákveðnum aðferð-
um. Börn njóta þess nefnilega að læra það sem
þau hafa áhuga á auk þess sem rík áhersla er
lögð á að kenna börnum rétta umgengni og
kurteisi, að sögn Einars.
Börn eru forvitin um allt
„Börn undir sex ára aldri búa yfir óvenju-
legum og mögnuðum huga. Þau hafa hæfileika
til að drekka í sig þekkingu úr umhverfi sínu
sem þau lifa og hrærast í. Þau svelgja í sig um-
hverfi sitt, staðinn sem þau eru á, málið og
hreyfingar fullorðinna og barna. Montessori
hefur kallað þetta „gagntekna hugann“. Á for-
skólaárum er gagntekni hugurinn móttækileg-
astur og opnastur.
Til að börn innan við sex ára aldur geti verið
stillt og ánægð, þurfa þau að kanna og uppgötva
hlutina. Þau sjá veröldina gegnum „ný“ augu og
eru þess vegna forvitin um alla hluti. Og þar
sem þau læra af snertingu og með því að hand-
leika hluti vilja þau þreifa á öllu sem fyrir verð-
ur. Þau laðast mjög að öllu sem örvar skilning-
arvit þeirra. Þau bregðast einnig við föstu
skipulagi sökum meðfæddrar þarfar að vita
hvar hlutirnir eiga að falla inn í. Þau vilja ná
stjórn á líkamshreyfingum sínum með því að
læra að halda jafnvægi og þau heillast af venj-
um og hefðum fólksins sem þau umgangast.
Sökum hins gagntekna huga þurfa börn á for-
skólaaldri ekki á beinni kennslu að halda til að
geta lært. Því er það að forskólakennslustofa
Montessori leyfir hreyfingu, snertingu og að
hlutir séu handfjatlaðir og skoðaðir. Þetta veitir
börnunum frjálsræði til að velja sína eigin vinnu
án óþarfa afskipta fullorðins aðila. Í slíku um-
hverfi læra þau að vinna sjálfstætt að sínu eigin
frumkvæði sem stuðlar að einbeitni og sjálfs-
aga.
Áður en Montessori gerði þessar uppgötvanir
var það almennt viðtekin skoðun að margar
kennslugreinar á borð við rúmfræði, málfræði,
landafræði, grasafræði og dýrafræði hæfðu ein-
ungis eldri börnum. En menntastefna Montes-
sori leiðir í ljós óvanalega ríka námshæfni, bæði
meðvitaða og ómeðvitaða, sem börn innan sex
ára eiga létt með að tileinka sér. Auk þess gefur
smábarnamenntun Montessori barninu ekki að-
eins betri kunnáttu í nútíðinni. Hún leggur einn-
ig grunninn að sannri menntun síðar á lífsleið-
inni,“ segir Beverly.
Montessori-setur þeirra Einars og Beverly er
nú til húsa í Sjálandsskóla, en það húsnæði hafa
þau aðeins til næsta sumars og þá þarf að flytja
starfsemina annað.
„Kannski verðum við bara stórhuga og
byggjum. Hver veit? Við gætum alveg hugsað
okkur að minnka við okkur eigið íbúðarhúsnæði
til að byggja yfir hugsjónina. Við stefnum auk
þess að því að fá hingað til lands Montessori-
þjálfara frá Seattle að nafni Marylou Carlson til
að þjálfa upp áhugasama einstaklinga. Vonandi
verður koma hennar hingað til lands að veru-
leika innan skamms,“ segir Einar og Beverly
bætir við: „Ég hef nefnilega aðeins hugsað mér
að koma þessari stefnu almennilega í gang hér
og láta svo yngra fólk um að taka við, en Einari
dreymir um að opna fimm svona leikskóla.
Hann er svo mikill framkvæmdamaður.“
Líta á börnin sem sín börn
Einar og Beverly kynntust í Seattle í Banda-
ríkjunum, heimaborg Beverly, fyrir fjörutíu ár-
um, en þangað fór Einar á Biblíuskóla ungur að
árum. „Þegar ég var 24 ára gamall tók ég mjög
ákveðna stefnu með Drottni, en hafði verið svo-
lítið hugsjóna- og stefnulaus fram að því, eins og
margt ungt fólk. Síðar náði Einar sér í kennslu-
réttindi á Íslandi. Beverly er líka kennara-
menntuð og hafa þau bæði starfað við kennslu á
Íslandi auk þess sem þau voru dagforeldrar í
Garðabæ í níu ár áður en þau fóru að kynna sér
Montessori-stefnuna ofan í kjölinn.
Beverly hefur verið búsett á Íslandi í 35 ár og
fullyrðir Einar að hún sé nú orðin meiri Íslend-
ingur í sér en hann hafi sjálfur nokkru sinni ver-
ið og vilji halda í þjóðlegar hefðir.
„Við höfum óskaplega gaman af þessu starfi
og hér er ekkert kynslóðabil. Við höfum ekki
orðið þeirrar gæfu aðnjótandi að eiga börn sjálf
þó að börn séu mikið áhugamál hjá okkur báð-
um. Þess vegna eru þessi börn, sem við tökum
að okkur, alin kannski svolítið upp sem okkar
eigin. Börn á þessum aldri eru eins og svampar.
Þau eru miklu opnari en við fullorðna fólkið og
bókstaflega draga í sig þekkinguna á degi hverj-
um,“ segir Einar.
Það var allt í ró og spekt í Montessori-
setrinu, sem er bæði vistlegt og heimilislegt, á
meðan Daglegt líf kom við einn rigningar-
morguninn í liðinni viku. Þrjátíu börn eru nú í
setrinu á aldrinum frá 15 mánaða til sex ára.
Þau hefja ferilinn í aðlögun til að læra og nema
það kerfi sem Montessori-stefnan byggist á.
Börnin flytjast svo yfir í hið eiginlega Montes-
sori-setur þegar þau hafa þroska til í kringum
tveggja og hálfs árs aldurinn.
„Hér er ekkert kynslóðabil“
Morgunblaðið/G.Rúnar
Í leikskólanum Börn undir sex ára aldri búa yfir mögnuðum huga, að sögn Beverly og Einars Gíslasonar, sem standa að Montessori-setrinu.
Áhrifin Sökum stöðugra, gagnkvæmra áhrifa læra börnin að bera
ábyrgð á sjálfum sér sem og á hvert öðru.
Meginmarkmið Montessori-
uppeldisstefnunnar er að gera
börn sjálfstæð í hugsun og verki.
Jóhanna Ingvarsdóttir heim-
sótti Montessori-setrið í Garða-
bæ þar sem hugsjónahjónin Be-
verly og Einar Gíslason eru að
þroska börn alla daga.
Aldursblöndun Þriggja, fjögurra og fimm ára börn eru öll í sama
bekk og hefur hvert barn að öllu jöfnu sama kennara í þrjú ár.
Virðingin Rík áhersla er lögð á að kenna börnunum að virða starf hvert annars og vinnupláss.
„Við athugun á barnasálfræði
fyrstu ár lífsins, ljúkast upp fyrir
okkur slík undur að enginn sem
sér og skilur kemst hjá því að
verða djúpt snortinn. Starf okkar
hinna fullorðnu felst ekki í
kennslu, heldur að hjálpa barns-
huganum að dafna og þroskast,“
sagði María Montessori.
www.montessori.is