Morgunblaðið - 28.08.2007, Blaðsíða 22

22 ÞRIÐJUDAGUR 28. ÁGÚST 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
MIÐBÆR Í HERKVÍ
Hverja helgi breytist miðbærReykjavíkur að nóttu til ídýragarð. Bærinn fyllist af
rusli og hávaðinn verður svo ærandi
að fólk sem býr þar getur ekki sofið.
En það er ekki nóg með það.
Skemmdarverk eru unnin á húsum og
bílum. Garðar fólks breytast í salerni.
Ofan á allt þetta bætast síðan bar-
smíðar og ofbeldi. Og ástandið fer
versnandi.
Í Morgunblaðinu í gær lýsti Fríða
Björk Ingvarsdóttir ritstjórnar-
fulltrúi gönguferð um hverfið sitt.
Þar dregur hún upp mynd af óöldinni í
hverfinu, sem ber póstnúmerið 101,
og hefur án vafa opnað augu margra.
Lengi hefur verið ljóst að ástandið í
miðbænum er komið út yfir öll mörk.
Það er ekki hægt að bjóða íbúum,
verslunareigendum, eigendum veit-
ingastaða og hótelrekendum í mið-
bænum upp á þetta ástand helgi eftir
helgi. En hvernig er hægt að vinda of-
an af þessu ófremdarástandi?
Tvennt þarf að gerast. Annars veg-
ar þarf að finna leið til að ýta undir að
sá hluti skemmtanalífsins, sem mest-
ur hávaði fylgir, flytjist út í hverfi þar
sem engir eru nágrannarnir til að
ónáða, líkt og gert hefur verið í borg-
um á borð við París og Berlín, eins og
Fríða Björk lýsir í grein sinni. Hins
vegar þarf að komast til skila að nú-
verandi umgengni verður ekki liðin.
Stór hluti vandans liggur í því
hvernig fólk skemmtir sér. Áfengis-
neyslan er oft svo hömlulaus að allir
þröskuldar og innri bremsur hverfa.
Hverjar eru svo afleiðingarnar fyrir
gerendurna af hegðun sinni; af ribb-
aldahætti og skemmdarverkum? Yf-
irleitt eru þær engar.
Undanfarið hefur mátt fylgjast
með því hvernig dregið hefur úr hrað-
akstri á þjóðvegum landsins. Nær-
tækasta skýringin á því er að sektir
fyrir of hraðan akstur hafa verið
hækkaðar svo um munar. Er hægt að
fara svipaða leið til að hafa áhrif á
ástandið í miðbænum? Mætti hugsa
sér að í stað þess að horfa í hina áttina
þegar fólk pissar og gengur örna
sinna á almannafæri yrði það sektað?
Mætti hugsa sér að fólk, sem ítrekað
er staðið að því að eyðileggja annarra
eigur, gjaldi háar sektir eða verði lát-
ið gegna samfélagsþjónustu eða sett í
það nokkra morgna að hreinsa upp af-
raksturinn eftir sollinn?
Eins og sakir standa er miðbær
Reykjavíkur í herkví. Lögreglustjór-
inn í Reykjavík hefur hvatt til að-
gerða í málinu. En þær verða til lítil
gagns ef ekki eru höfð afskipti af fólki
sem sleppir gjörsamlega fram af sér
beislinu. Eins og ástandið er núna
virðast yfirvöld standa ráðþrota.
Brotin eru svo mörg að engin leið er
að vita hvar á að byrja. Það þarf hins
vegar að sýna að villimennskan verði
ekki lengur liðin. Ef fólk veit að háar
sektir liggja við brotum og því er fylgt
eftir gæti það haft áhrif. Ef það þarf
að inna af hendi samfélagsþjónustu
fyrir brot opnast ef til vill augu þess.
BARA HVISS BANG OG ÚT
Það er vissulega fagnaðarefni aðslökkviliðsmönnum tókst að
bjarga tveimur unglingsstúlkum í
fyrradag sem voru læstar inni á lok-
aðri deild meðferðarheimilisins
Stuðla þegar eldur kom upp í álm-
unni.
Hér hefði getað farið mun verr og
í raun er mikil mildi að stúlkunum
var bjargað með svo giftusamlegum
hætti. Því er rétt að staldra við og
gaumgæfa hvort ekki þurfi að
standa með öðrum og tryggari hætti
að öryggismálum lokaðra deilda
eins og þessarar og breyta og herða
öryggiskröfur sem gerðar eru til
meðferðarheimila, heilbrigðisstofn-
ana og fangelsa þannig að útilokað
verði að sagan geti endurtekið sig.
Slökkviliðsmennirnir Sigurður A.
Jónsson og Arngrímur Vilhjálmsson
unnu mikið þrekvirki þegar þeim
tókst á þremur mínútum að kafa
reykinn og bjarga stúlkunum sem
báðar fengu reykeitrun og væg
brunasár. Hárrétt viðbrögð starfs-
fólks sem gat gefið slökkviliðsmönn-
unum greinargóðar lýsingar á því
hvar í álmunni stúlkurnar væri að
finna gerðu gæfumuninn við leitina,
samkvæmt frásögn Morgunblaðsins
í gær.
Stúlkurnar höfðu skriðið undir
borð í herbergi sínu en þar var
hvorki opnanlegur gluggi né neyð-
arútgangur því um lokaða deild er
að ræða. „Það var mikill reykur í
herberginu hjá þeim, eiginlega al-
veg ofan í gólf og hitinn mikill, svo
það var ekkert annað í boði en að
drífa þær upp, það var bara hviss
bang og út,“ sagði Sigurður slökkvi-
liðsmaður hér í Morgunblaðinu í
gær.
Þegar svo voveiflegir atburðir
gerast er það skylda þeirra sem
ábyrgð bera á öryggismálum, hvort
sem um meðferðarstofnanir er að
ræða, heilbrigðisstofnanir eða fang-
elsi, að íhuga hvaða lærdóm megi
draga af atburðinum.
Liggur það ekki í augum uppi að
það er með öllu óviðunandi, að þeir
sem eru vistaðir á lokuðum deildum
eða í einangrun eiga ekki sömu
möguleika á að forða sér og aðrir, til
dæmis þegar eldur kemur upp? Það
gátu þessar ungu stúlkur ekki og
það má í raun og veru þakka fyrir
það að þær eru báðar á lífi í dag og
til þess að gera óskaddaðar eftir
þessa raun.
Fjarstýrðar, samhæfðar hurða-
læsingar hjá öllum vistmönnum,
sjúklingum og föngum, hvort sem
þeir eru á lokuðum deildum eða ann-
ars staðar, ættu að vera sjálfsagt ör-
yggisatriði. Ef vá bæri að dyrum
væri með einu handtaki úr stjórn-
stöð hægt að koma í veg fyrir að
hættuástand myndaðist.
Brennt barn forðast eldinn. Lát-
um þennan eld verða okkur að lexíu,
þannig að með markvissum aðgerð-
um verði komið í veg fyrir að svipað
hættuástand geti komið upp á ný.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Um 800 slökkviliðsmenn ogálíka margir hermenn íGrikklandi börðust í gærvið skógareldana sem
hafa valdið miklum hörmungum og
eiga sé engin fordæmi í landinu.
Minnst 63 menn hafa látið lífið og
margir slasast, vitað var um
fólk sem enn var umlukið eldi og
óvíst hvort hægt yrði að bjarga því.
Víða reynir fólk að verja heimili sín
fyrir eldinum með garðslöngum og
vatnsfötum, aðrir reyna í örvænt-
ingu að stöðva logatungurnar með
trjágreinum.
Sjónvarpsstöðvar sýndu um
helgina myndir af brunnum bílum
með látnu fólki. Á einum staðnum
fundust líkamsleifar konu og fjög-
urra barna hennar, hún vafði þau
enn örmum í dauðanum. Frá sunnu-
dagsmorgni til sama tíma í gær var
vitað um 89 nýja elda sem brutust út
víðsvegar um landið, mest á Pelops-
skaga og eynni Evia en einnig norð-
ur við landamærin að Albaníu. „Það
brenna eldar í meira en helmingi
landsins,“ sagði Nikos Diamandis,
yfirmaður slökkviliðsmála Grikk-
lands.
100 metra háir eldveggir
Eldveggirnir ná allt að 100 metra
hæð, stórir hlutar landsins eru nú
sviðin jörð og auk mannskaðans hef-
ur orðið geysilegt tjón á mannvirkj-
um, ökrum og ólífulundum auk skóg-
anna.
Á fréttavef breska ríkisútvarps-
ins, BBC, er ástandinu í Grikklandi
líkt við „stríð“ og hvers kyns sögu-
sagnir eru á kreiki um orsök eld-
anna. Um 30 manns hafa þegar verið
handteknir fyrir að hafa valdið eld-
um, annaðhvort af vangá eða ásettu
ráði. Grunsemdir eru um að sums
staðar hafi verið um samræmda
íkveikju að ræða. Demetris Karavel-
las, talsmaður umhverfisverndar-
samtakanna WWW Greece, segir að
löggjöf skorti þar sem skilgreint sé
nákvæmlega hvað sé skóglendi og
hvað sé land þar sem megi byggja.
Ef mönnum tekst að brenna niður
runna og tré er hugsanlegt að skil-
greina megi umrætt svæði upp á
nýtt sem byggingarland.
„Það er þrýst á um meiri ferða-
þjónustu, meiri og meiri bygginga-
framkvæmdir...Ég vona að almenn-
ingur a.m.k. muni beita meiri
þrýstingi [gegn slíkum áformum]
þegar fólk sér hvað tjónið er hrika-
legt núna,“ sagði Karavellas.
Embættismenn sögðu að allt
benti til að um væri að ræða sam-
ræmda árás á landið. Fjölmiðlar
gripu ummælin á lofti og sjónvarps-
stöð sagði að Grikkland væri „skot-
mark“. Saksóknari hóf í gær að
kanna hvort árásir brennuvarga
gætu fallið undir lög gegn hryðju-
verkum og skipulagðri glæpastarf-
semi. Fengju þá yfirvöld víðtækari
heimildir til að handtaka meinta
brennuvarga.
Hægrimaðurinn Costas Karam-
anlis forsætisráðherra sagði það
vera „fullmikla tilviljun“ að svo
margir eldanna skyldu kvikna sam-
tímis og að næturlagi. Stjórnvöld
hafa heitið verðlaunum, allt að einni
milljón evra [87 milljóna króna], fyr-
ir upplýsingar sem leitt gætu til
handtöku brennuvarga.
Að sögn yfirvalda voru dæmi um
að aldrað fólk og lasburða neitaði að
yfirgefa heimili sín, þrátt fyrir hætt-
una. Skipulag björgunaraðgerða
hefur víða verið í molum og viður-
kennt er að ekkert sé vitað með
vissu um örlög mörg hundruð
manna, sumt af því fólki gæti hafa
dáið. Miklir þurrkar og hvassviðri
hafa átt sinn þátt í að eldarnir hafa
náð svo mikilli útbreiðslu.
um allt sem okkur er unnt
stoða fólk, til að bjarga
um,“ sagði starfandi
innanríkismála, Spyros
Tekist hefur að koma í veg
arnir næðu til höfuðbor
Aþenu þótt logatungur ha
sleikja úthverfi. Illa þefjan
armekkir og aska frá ey
hafa hins vegar borist yfir
þar sá vart til sólar í gær og
ismenn heilbrigðisráðu
sögðu fólki að halda sig inna
Naumlega tókst á sunn
koma í veg fyrir að eldar
Ástandinu í Grikk
skógareldanna lík
 Yfir 60 hafa látið lífið  Brennuvargar sagðir kveikja í t
Tortíming Skógareldar brenna við Kronos-hæð í suðaustanverð
kenndir við. Beitt var m.a. tankflugvélum og þyrlum til að koma
þurrkar og rok hafa átt sinn þátt í að breiða út eldana, hina mes
Slökkvistarf Þyrla varpar vatni á eldana á Pelopsskaga, fremst
að leikvanginum forna í Ólympíu. Tugir manna hafa látið lífið og
Í HNOTSKURN
»Lögreglurannsókn erhafin á myndskeiði úr
farsíma sem virðist sýna tvo
menn kveikja í furuskógi á
Hymettos-fjalli í útjaðri
Aþenu á laugardag.
»Björgunarstarfið er sagtilla skipulagt. Hægri-
stjórn Costas Karamanlis for-
sætisráðherra er sökuð um
að hafa skipað óreynda menn
á pólitískum forsendum til að
stýra slökkviliðssveitunum.