Morgunblaðið - 26.09.2007, Blaðsíða 19

hollráð um heilsuna | lýðheilsustöð
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 26. SEPTEMBER 2007 19
Fólat er nauðsynlegt fyrirfólk á öllum aldri en það ersérstaklega mikilvægt fyrir
konur á barneignaaldri. Fólat er
B-vítamín, oft nefnt fólasín eða
fólinsýra, sem gegnir fjölda mikil-
vægra hlutverka í líkamanum.
Rannsóknir hafa sýnt fram á
tengsl lítillar inntöku fólats fyrir
þungun og á fyrstu vikum með-
göngu og hættu á alvarlegum
skaða í miðtaugakerfi fóstursins,
s.s. klofnum hrygg, heilaleysi og
vatnshöfði en á Íslandi greinast
árlega um 6 slík tilvik.
Dagleg inntaka fólats í töflu-
formi í fjórar vikur fyrir þungun
og á fyrstu tólf vikum meðgöngu
dregur úr líkum á alvarlegum
skaða í miðtaugakerfi fósturs um
meira en helming. Auk þess sem
fólat dregur úr líkum á skaða í
miðtaugakerfi fóstursins hafa
rannsóknir sýnt að fólat getur
hugsanlega dregið úr líkum á
hjarta- og æðasjúkdómum með því
að lækka styrk amínósýrunnar hó-
mócýsteins í blóði.
Hverjum er ráðlagt að taka
fólattöflu (fólinsýrutöflu)?
Þar sem þungun er ekki alltaf
skipulögð fyrirfram er öllum kon-
um sem geta orðið barnshafandi
ráðlagt að taka 400 míkrógramma
(0,4 mg) fólattöflu daglega, einnig
nefnt fólinsýrutafla. Þeim konum
sem hyggja á barneignir er ráð-
lagt að taka fólattöflu daglega í að
minnsta kosti fjórar vikur fyrir
þungun og halda því áfram að
minnsta kosti fyrstu tólf vikur
meðgöngu. Að auki er þeim ráð-
lagt að borða fólatríkt fæði sem
viðbót við fólat í töfluformi.
Frekar er mælt með töflum sem
innihalda einungis fólat (fólinsýru)
heldur en fjölvítamíni, sérstaklega
fyrir þungaðar konur þar sem það
er ávallt æskilegast að taka sem
fæst bætiefni á fyrstu vikum með-
göngu en fólat og D-vítamín eru
þar undanskilin.
Fólatrík matvæli í viðbót
við fólattöflur
Fólat er einkum að finna í
grænmeti, hnetum, baunum, sum-
um tegundum ávaxta og í vítam-
ínbættum matvörum, t.d. morg-
unkorni.
Grænmeti: Spínat, spergilkál
(brokkólí), steinselja, spergill,
rósakál, blómkál, kínakál, blað-
salat, blaðlaukur, graslaukur,
grænkál, rauð paprika, avókadó,
rauðkál, hvítkál.
Ávextir: Jarðarber, kíví, appels-
ínur.
Korn, fræ og hnetur: Vítamín-
bætt morgunkorn (skoðið inni-
haldslýsingu á umbúðum), múslí,
haframjöl, gróf brauð (t.d. malt-
brauð), hveitikím, hveitiklíð, se-
samfræ, hörfræ, hnetur, möndlur,
hnetusmjör.
Baunir: Kjúklingabaunir, soja-
baunir, nýrnabaunir.
Barnshafandi konur ættu að
forðast að borða lifur og lifraraf-
urðir, jafnvel þótt fólatrík sé,
vegna þess hversu mikið er af A-
vítamíni í lifur.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Barneignir Öllum konum sem geta orðið barnshafandi er ráðlagt að taka f́ólat daglega.
Fólat fyrir allar konur
– sérstaklega þær sem geta orðið barnshafandi
Frekari upplýsingar má fá í bækl-
ingnum Fólat – fyrir konur sem
geta orðið barnshafandi sem m.a.
er hægt að nálgast á heimasíðu
Lýðheilsustöðvar – www.lyd-
heilsustod.is.
Elva Gísladóttir
verkefnisstjóri næringar,
Lýðheilsustöð
Víkverji skoðar iðu-lega fast-
eignaauglýsingar og
fór ekki fram hjá hon-
um þegar varnarmann-
virkin í Hvalfirði voru
sett á sölu. Hann rak
hins vegar í rogastans
þegar hann sá að kjarn-
orkuflaugastöð í Wash-
ington-ríki hafði verið
sett á sölu.
x x x
Stöðin er til sölu áeBay og eru settar
á hana um 100 milljónir
króna. Í þessari stöð
voru langdrægar
kjarnorkuflaugar af gerðinni Titan
geymdar og er þar flókið net af neð-
anjarðargöngum og sílóum. Segir að
eignin sé „glæsileg“ og enn girt upp-
runalegri girðingu. Tilvalið væri að
opna þar sumarbúðir eða heilsuhæli.
Fleiri slíkar stöðvar hafa verið seld-
ar, alls 18, og hefur þeim verið líkt
við hallir fortíðarinnar. Núverandi
eigandi stöðvarinnar, sem er til sölu,
segir að hún sé best varðveitt af
þeim öllum.
x x x
Stöðvarnar voru hannaðar meðþað fyrir augum að þær myndu
þola kjarnorkuárás og ættu vænt-
anlegir kaupendur því að vera nokk-
uð öruggir.
Víkverji hefur yf-irleitt talið að
vara væri hlutfallslega
ódýrari í stórum
pakkningum en litlum.
Þetta á til dæmis við
um gosdrykki. Sopinn
af gosi úr tveggja lítra
flösku er ódýrari en úr
hálfs lítra flösku. Þetta
lögmál virðist hins veg-
ar ekki gilda um mjólk.
Víkverji hefur ítrekað
borið saman verðið á
einum lítra af mjólk og
einum og hálfum og
alltaf er dropinn dýrari
í stærri umbúðunum.
Þetta finnst Víkverja
óskiljanlegt; telur framleiðandinn að
neytandinn átti sig ekki á þessu,
kaupi frekar stærri pakkninguna af
því að hann haldi að hann sé að
spara? Eða vill framleiðandinn ein-
faldlega að neytandinn kaupi minni
pakkninguna?
x x x
Víkverji hefur rekist á þetta samafyrirbæri þegar hann hefur
skoðað tvöfaldar pakkningar af
morgunkorni í lágvöruverðsversl-
unum.
Stórar, tvöfaldar pakkningar virð-
ast vera á kostakjörum, svo þegar
verðið á kílóinu er borið saman við
minni pakkninguna kemur í ljós að
stóra pakkningin er dýrari.
 
 




víkverji skrifar | vikverji@mbl.is
A. Karlsson | Víkurhvarfi 8 | 203 Kópavogi | Sími: 5 600 900 | www.akarlsson.is
Hugaðu að
heilsunni!
15% afsláttur af æfingatækjum,
heilsurúmum, rafskutlum,
blóðþrýstingsmælum ofl.
Taktu stöðuna – blóðþrýstings-
og fitumæling á staðnum.
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
2
9
7
14
Opið kl. 9 til 17
virka daga
Heilsu-
dagar
24. sept.
til 3. okt.
Aðalfundur SF
verður haldinn á Grand Hótel v/Sigtún Reykjavík
föstudaginn 28. september 2007 kl. 11:00
Skýrsla stjórnar
Arnar Sigurmundsson formaður SF
Ársreikningur SF 2006
Kosning í stjórn og kjör endurskoðanda
Ræða
Einar K. Guðfinnsson
sjávarútvegsráðherra
Arðsemi og nýting þorsks
við Ísland
Guðrún Marteinsdóttir,
fiskvistfræðingur og prófessor
Sóknarfæri við breyttar aðstæður
Dr. Sjöfn Sigurgísladóttir,
forstjóri Matís ohf
Erum við á beinu brautinni
eða villigötum?
Vilhjálmur Egilsson, frkvstj.
Samtaka atvinnulífsins
Þorskurinn, vísindin
og efnahagslífið
Pallborðsumræður undir stjórn Illuga
Gunnarssonar alþingismanns
Þátttakendur:
Guðrún Marteinsdóttir, fiskvistfræðingur og
prófessor
Dr. Sjöfn Sigurgísladóttir, forstj. Matís ohf
Vilhjálmur Egilsson, frkvstj.
Samtaka atvinnulífsins
Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson, frkvstj.
Vinnslustöðin hf.
Stjórnin
SAMTÖK
FISKVINNSLUSTÖÐVA
m
bl
9
13
37
5
Fáðu úrslitin
send í símann þinn