Morgunblaðið - 19.10.2007, Qupperneq 14

14 FÖSTUDAGUR 19. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
ALÞINGI
ÚR VERINU
ÞETTA HELST ...
Fyrstu lög vetrarins
Þingfundur gærdagsins stóð langt
fram á kvöld en engu að síður þurfti
að taka nokkur mál út af dagskrá.
Frumvarp um frestun vatnalaga um
eitt ár var afgreitt sem lög og varð því
að fyrstu lögum þessa þings. Þá tókst
að klára fyrstu umræðu um frumvarp
um léttvín og bjór í búðir en ljóst er
að skoðanir eru mjög skiptar.
Ljótasti bandormur
sögunnar
Miklar umræður spunnust um frum-
varp forsætisráðherra um tilfærslu á
verkefnum innan stjórnarráðsins. Um
er að ræða bandormsfrumvarp en
það eru frumvörp sem snerta mörg
ráðuneyti jafnan kölluð. Guðni
Ágústsson var ekki par hrifinn af
frumvarpinu og kallaði það „ljótasta
bandorm sem hafi verið fluttur á Al-
þingi“. Guðni var m.a. ósáttur við að
skógrækt og landgræðsla færist yfir
til umhverfisráðuneytis sem og að
Landbúnaðarháskólinn fari undir
stjórn menntamálaráðuneytis.
Vinstri græn gagnrýndu vinnulag við
breytingarnar og voru ósátt við lítið
samráð.
Til hamingju,
Samfylking
Guðni lét mikið að sér kveða í gær og
óskaði Samfylkingunni m.a. til ham-
ingju með að standa í lappirnar gagn-
vart Sjálfstæðisflokknum og koma
þannig í veg fyrir einkavæðingu
Landsvirkjunar. „Til hamingju Sam-
fylking, þið hafið tekið við okkar hlut-
verki Framsóknarflokksins í þessu,“
sagði Guðni og uppskar hlátur þing-
manna.
Dagskrá þingsins
Í dag hefjast kjördæmadagar og
næsti þingfundur verður ekki fyrr en
þriðjudaginn 30. október.
Eftir Höllu Gunnarsdóttur
halla@mbl.is
ÍSLAND er mjög aftarlega á mer-
inni með að grípa til aðgerða til að
minnka losun gróðurhúsaloftteg-
unda. Þetta sagði Kolbrún Halldórs-
dóttir, þingmaður Vinstri grænna, í
utandagskrárumræðum um stefnu
stjórnvalda í loftslagsmálum. „Í dag
losum við tólf tonn á mann meðan
Evrópusambandið er komið niður í
ellefu tonn,“ sagði Kolbrún og bætti
við að þegar álverið á Reyðarfirði
verði gangsett verði losun komin upp
í sautján tonn á mann á ári.
Kolbrún sagði sökina jafnvel frek-
ar liggja hjá ríkisstjórninni sem fór
frá völdum í vor og hún og flokks-
systkin hennar höfðu áhyggjur af því
að vel meinandi umhverfisráðherra,
Þórunn Sveinbjarnardóttir, hefði við
of ramman reip að draga innan
stjórnarráðsins.
Markaðurinn frekar en bönn
Þórunn blés á það og sagðist ekki
vera einmana í ríkisstjórn. Hún sagð-
ist vonast til þess að geta lagt fram
raunhæfa aðgerðaáætlun í vor til að
vinna að framtíðarskuldbindingu í
loftslagsmálum þegar sérfræðinga-
nefnd skilar niðurstöðum sínum. „Ég
skal alveg viðurkenna að það mun
verða býsna stórt verk að vinna upp
þann tapaða tíma sem fyrirrennarar
mínir þar í starfi töpuðu á síðustu
kjörtímabilum,“ sagði Þórunn en
bætti við að nú væri búið að bretta
upp ermarnar og heilmikil vinna væri
í gangi.
Kyoto-bókunin rennur út árið
2012 en Þórunn sagði ljóst að þá
verði gerðar kröfur á Ísland um sam-
drátt í losun gróðurhúsalofttegunda.
Valgerður Sverrisdóttir, þingmað-
ur Framsóknarflokks, sagði hins
vegar að Ísland hefði ekki fengið
undanþágu frá Kyoto-bókuninni á
sínum tíma að ástæðulausu heldur
vegna þess að umhverfisráðherrar
heims hafi hugsað hnattrænt. „Og ég
undrast það ef Sjálfstæðisflokkurinn
ætlar að standa með henni [umhverf-
isráðherra] í því að kasta á glæ þessu
ákvæði sem svo mjög var barist fyrir
á sínum tíma og er a.m.k. tveggja
milljarða virði á ári,“ sagði Valgerð-
ur og Kristinn H. Gunnarsson,
Frjálslyndum, tók í sama streng:
„Íslenska ákvæðið sem hér hefur
verið nefnt er mikilvægt í alþjóðlegu
samhengi,“ sagði hann.
Illugi Gunnarsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokks, hvatti til þess að
markaðurinn yrði nýttur við að finna
lausnir varðandi minnkandi losun
fremur en að nota boð og bönn og
hrósaði sérstaklega forseta Íslands
fyrir að hafa dregið fyrirtæki að
samningaborðinu. Helgi Hjörvar,
Samfylkingu, tók undir með honum
en spurði jafnframt hvort langtíma-
markmið Íslands væru nógu metn-
aðarfull. „Við getum ekki verið eft-
irbátar Evrópusambandsríkjanna í
þessum málum,“ sagði Helgi.
Ísland aftarlega á mer-
inni í loftslagsmálum
Ráðherra segir verk að vinna upp tímann sem hefur tapast
Morgunblaðið/Golli
Hmmm… Kristinn H. Gunnarsson hefur kannski verið að klóra sér í koll-
inum yfir losun gróðurhúsalofttegunda á Íslandi og á heimsvísu.
NÚVERANDI stjórnvöld ætla sér
ekki að einkavæða Landsvirkjun en
spurningunni um hvort fyrirtækinu
verður breytt í hlutafélag er enn
ósvarað. Þetta kom fram í máli
Geirs H. Haarde forsætisráðherra á
Alþingi í gær en Höskuldur Þór-
hallsson, þingmaður Framsókn-
arflokksins, vildi fá svör við því
hvort einkavæðing stæði til.
Flokksbróðir hans Bjarni Harð-
arson var ekki sáttur: „Það er mik-
ilvægt að þessari spurningu verði
svarað sem fyrst,“ sagði Bjarni
varðandi mögulega hluta-
félagavæðingu og kallaði eftir sam-
kvæmni hjá Sjálfstæðisflokknum
um hvort ríkið ætti að vera í
áhætturekstri. Stjórnarflokkarnir
væru greinilega ekki sammála.
Össur Skarphéðinsson iðn-
aðarráðherra minnti hins vegar á
að allir stjórnarandstöðuflokkarnir
hefðu greitt atkvæði með hluta-
félagavæðingu Hitaveitu Suð-
urnesja og ættu því varla að hafa
áhyggjur af því þótt Landsvirkjun
yrði breytt í hlutafélag.
Illugi Gunnarsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins, lýsti hins veg-
ar efasemdum sínum um að ríkið
ætti að standa í stóriðjurekstri og
sagði að skoða ætti það alvarlega
hvort breyta ætti um eignarhald.
Morgunblaðið/Golli
Hf.? Landsvirkjun verður kannski
breytt í hlutafélag.
Ekki einka-
vædd í bili
HART var deilt á stofnstærðarmat
Hafrannsóknastofnunarinnar á aðal-
fundi Landssambands smábátaeig-
enda í gær. Tillögur stofnunarinnar
um 130.000 tonna hámarksafla voru
sagðar í hróplegu ósamræmi við
reynslu sjómanna. Reynsla þeirra og
afladagbækur sýndu það að miklu
meira væri af þorski á miðunum en
Hafró teldi.
Arthur Bogason, formaður LS,
sendi stofnuninni og stjórnvöldum
tóninn: „Sú ákvörðun stjórnvalda að
fara í einu og öllu eftir ráðgjöf Haf-
rannsóknastofnunarinnar varðandi
þorskveiðar stingur gersamlega í
stúf við allt þetta,“ sagði Arthur.
„Fyrir lá vitnisburður ótal fiski-
manna sem og fréttir til vikna, mán-
aða og ára um að reynsla þeirra á
miðunum væri í fullkominni þver-
sögn við tillögur stofnunarinnar.
Þessar staðreyndir breyttu engu.
Niðurstaðan er því sú, sem hlýtur að
teljast til tíðinda; reynslan er lygn-
ust. Það skiptir engu hvað menn
upplifa við dagleg störf, þeir hafa
einfaldlega rangt fyrir sér, reynsla
þeirra er lygi.
Öld sérfræðinga
Þessi furðulega staða hlýtur að
leiða til þess að litið sé á málið í
stærra samhengi. Það eru aðeins ör-
fá ár síðan við Vesturlandabúar
fögnuðum þúsaldamótum með pomp
og prakt. En inn í hvaða öld vorum
við að fara? Öld sannleikans? Öld
upplýstrar umræðu? Öld jafnræðis
milli sjónarmiða? Er einhver hér inni
tilbúinn að staðfesta það? Ég held
varla. Þúsaldamótin virðast hafa
skipt álíka miklu í þessu tilliti og
hvort ótiltekinn hundur dillaði róf-
unni til hægri eða vinstri.
Það sem hins vegar blasir við er að
öld „sérfræðinga og umhverfisöfgas-
inna er runnin upp. Hvað sem gert
er, hvert sem hugurinn stefnir, skulu
ætíð kallaðir til „sérfræðingar til að
skera úr um mál ásamt því að leggja
við hlustir hvað náttúruverndarsam-
tök hvers konar leggja til málanna.
Fátt veldur mér jafn miklum heila-
brotum og þessi staðreynd. Ég fæ
ekki betur séð en að stjórnmálamenn
samtímans, hérlendis sem erlendis,
séu hægt og rólega að afsala sér
ákvörðunarvaldinu og bresti æ oftar
kjark til að spyrna við fótum og taka
eigin ákvarðanir.
Hrikaleg gjá
Í byrjun júní fundaði stjórn
Landssambands smábátaeigenda
með Hafrannsóknastofnuninni. Á
þeim fundi kom skýrt fram sú hrika-
lega gjá sem myndast hefur á milli
vísindamannanna, sérfræðinganna
og þeirra sem starfa á vettvangi,
þeirra sem engar skamm-
stafanir hafa öðru hvorum
megin við nafnið sitt.
Stjórnarmenn LS röktu
hver af öðrum reynslu
sína – sem að langstærstu
leyti var eins og að framan
var rakið og klukkustund-
um saman reyndu sér-
fræðingarnir að sannfæra
menn um réttmæti til-
lagna Hafrannsókna-
stofnunarinnar. Það mis-
tókst með öllu. Það situr
ýmislegt fast í mér eftir
þennan fund, ekki síst sú
staðreynd að einn sér-
fræðinganna notaði þau
rök fyrir því að viðhalda
togararallinu að 2-3 millj-
örðum hefði verið eytt í það. Ég
spyr: hvers konar öngstræti er
stofnun komin í sem þarf að grípa til
málflutnings af þessu tagi?
Á annarri plánetu?
Landssamband smábátaeigenda
lagði til að stjórnvöld gæfu út jafn-
stöðuafla næstu 3 árin upp á 220 þús-
und tonn, u.þ.b. 70% hærri tölu en
Hafrannsóknastofnunin lagði til.
Þessi tillaga fékk litla umfjöllun í
fjölmiðlum – hvað þá að þeir könn-
uðu að nokkru marki sjónarmiðin
þar að baki. Lengst gekk þó löngu
fyrrverandi iðnaðarráðherra, Hjör-
leifur Guttormsson í grein í Morg-
unblaðinu, þegar hann lýsti því að
„forsvarsmenn LS hlytu að koma frá
annarri plánetu með tillögur sínar.
Þetta er að verða hin athyglisverð-
asta staða fyrir smábátaeigendur:
Reynsla þeirra er tóm lygi og vinnu-
staðurinn – Íslandsmið – eru á ann-
arri plánetu“, sagði Arthur Bogason.
Er reynsla sjómanna lygi?
Formaður LS er ósáttur við að fiskifræði sjómanna sé
ekki tekin til greina við mat Hafró á stærð þorskstofnsins
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Ræða Arthur Bogason, formaður LS.
„ÉG VERÐ að viðurkenna og segja
hér hreinskilnislega að það stofn-
stærðarmat sem Landssamband
smábátaeigenda leggur til grund-
vallar því að fara nær 100 þúsund
tonnum fram úr veiðiráðgjöf Haf-
rannsóknastofnunarinnar finnst mér
afskaplega ótrúverðugt,“ sagði Ein-
ar Kristinn Guðfinnsson sjávarút-
vegsráðherra á aðalfundi Landssam-
bands smábátaeigenda í gær. LS
hafði lagt til að gefinn yrði út 220.000
tonn þorskkvóti fyrir yfirstandandi
fiskveiðiár. Hafrannsóknastofnunin
lagði til 130.000 tonna hámarksafla
og fóru stjórnvöld að þeim tilmælum.
Ósammála tillögu LS
Og ráðherra hélt áfram: „Því þótt
skekkja kunni að vera til staðar og sé
sannarlega til staðar í stofnstærðar-
matinu sjálfu, þá trúi ég því ekki að
sú skekkja nemi slíku magni að það
réttlæti að fara tæplega 100 þúsund
tonnum fram úr ráðleggingum Haf-
rannsóknastofnunarinnar. Ég er því
ósammála tillögu Landssambands
smábátaeigenda. Reyndar höfðu all-
ir aðrir hagsmunaaðilar hugmyndir
um heildaraflamark sem var mun
lægra og fól í sér niðurskurð sem um
munaði í langflestum tilvikum.“ Um
byggðakvótann sagði ráðherra að
hann eigi að endurspegla betur
breytingar sem verða í heildarafla-
marki einstakra byggðarlaga t.d. við
sölu eða kaup á kvóta og eðlilegt sé
að stefna að því að byggðakvótinn
renni til færri byggðarlaga en nú sé.
„Þetta mun auðvitað hafa röskun í
för með sér. Það verða menn að gera
sér ljóst. Mér finnst nefnilega eins
og ýmsir líti þannig á að byggðakvót-
inn sé eins konar almenn uppbót á
aflaheimildir manna. Sú er þó ekki
hugsunin á bak við byggðakvótann.
Hann á að þjóna tilteknum tilgangi.
Ég tel að byggðakvótinn eigi ekki að
vera stór og við eigum ekki að stefna
að því að stækka hann frá því sem nú
er. Það myndi síst af öllu leysa vanda
heldur skapa ennþá fleiri vandamál
en þau sem við glímum við um þessar
mundir.“
Hvað snertir línuívilnun benti ráð-
herra á að hún dreifist víða um land
en áhrifa hennar gæti markvissast
og mest á þremur landsvæðum,
Vestfjörðum, Snæfellsnesi og Suður-
nesjum. Því sé ósanngjörn sú gagn-
rýni að línuívilnun lýsi sérhags-
munapoti.
Morgunblaðið/Brynjar Gauti
Fundir Örn Pálsson, framkvæmdastjóri LS, og Einar Kristinn Guðfinnsson
sjávarútvegsráðherra hlusta á ræðu formanns LS.
Stofnstærðarmat
LS ótrúverðugt