Morgunblaðið - 19.10.2007, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 19. OKTÓBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Á HAUSTDÖGUM kom Kgosi
Letlape, formaður Læknafélags
Suður-Afríku, hingað til lands í
boði íslenskra lækna. Kgosi er vit-
ur og lífsreyndur maður, sem hef-
ur marga fjöruna sopið í heima-
landi sínu og kynnst
bæði allsnægtum og
örbirgð. Hann fræddi
okkur um byrði sjúk-
dóma, sem eru eig-
inlega fallnir í
gleymsku hér á landi
eða hafa svo litla út-
breiðslu að þeir eru
flestum ókunnir. Hann
sagði okkur frá erf-
iðum skilyrðum heil-
brigðisstarfsmanna,
fyrst og fremst lækna,
sem búa við svo bágar
starfsaðstæður að ekk-
ert blasir við annað en uppgjöf.
Menntun þeirra og þjálfun er
framúrskarandi en úrræðin nánast
engin og laun löngu hætt að
skipta máli fyrir starfsánægjuna.
Sú tilhneiging verður þá sterk að
ráða bót á allsleysinu með því að
fara til annarra landa þar sem
samfélagið hefur burði til að mæta
starfslöngun læknanna með boð-
legum starfsaðstæðum.
Hann sagði okkur líka af óöld-
inni í landi sínu. Af ofbeld-
isglæpum og af hvítflibbaglæpum
og hvernig almenningur fellir sig
að þessum erfiðu aðstæðum í fá-
tækt sinni. Aðstæðurnar eru að
öðru leyti okkur svo framandi, að
þær eru næstum handan eðlilegr-
ar ímyndunar. Við höfðum þó séð
þær með eigin augum.
Og sú hugsun er ekki langt und-
an hinni íslensku sál að svona fari
fátæktin með fólkið, fái lækna til
að flýja heimaland sitt vegna
bágra launa og allan almenning til
að láta siðferðið lönd og leið og
brjóta á samborg-
urum í skjóli fátækt-
ar.
En því hafnar
Kgosi Letlape alveg;
víða sé að finna sam-
félög í sárri fátækt
þar sem grundvall-
argildi í mannlegum
samskiptum séu í
heiðri höfð og sam-
hjálp einkennandi
fremur en sundrung
og eigingirni. Hann
bendir á, að þar sem
starfsaðstæður eru viðunandi fyrir
lækna og annað menntafólk ráði
laun í minna mæli ákvörðunum um
búsetu. „Keep the pastures green
at home,“ segir hann; tíðni glæpa í
Suður-Afríku hafi haldist í hendur
við almennt agaleysi í þjóðfélaginu
og virðingarleysi fyrir lögum og
reglu. Það hafi fylgt baráttunni
gegn aðskilnaðarstefnu hvítra,
nauðsyn hafi brotið lög. Tilgang-
urinn helgaði baráttu m.a. ung-
linga allt frá 1976 þannig að í dag
eru kynslóðir Afríkumanna, sem
ekki þekkja annað en agaleysi og
óreiðu sem þær hafa sopið með
móðurmjólk frelsisbaráttunnar.
Það eru að sínu leyti dapurleg ör-
lög.
Þetta rifjaðist upp fyrir mér,
þegar ég á dögunum sá grein í
blaði um launakjör kennara. Það
hefur ekki farið fram hjá neinum,
að vaxandi órói er í kennarastétt
vegna kjara og fátt virðist geta
komið í veg fyrir að þeir láti
sverfa til stáls enn á ný fái þeir
ekki kjaraúrbætur. Rannsóknir
hins opinbera og stéttarfélaga á
kjörum á almennum vinnumarkaði
segja allt sem segja þarf um stöðu
kennara og afkomu í samanburði
við aðra.
En það eru aðrar áhyggjur, sem
banka upp á, þegar staða kennara
er metin. Það eru vinnuaðstæð-
urnar. Og þá er ekki átt við húsa-
kost eða búnað, sem fylgir skóla-
starfi, heldur agaleysið og
ringulreiðina, sem fer vaxandi í ís-
lenskum skólum. Einhvers staðar
höfum við tekið ranga stefnu og
vikið af leið. Það endurspeglast
víðar í þjóðfélaginu með atburð-
um, sem endurtaka sig t.a.m.
reglulega í Reykjavík um helgar.
Þar er ekki við kennara að sakast.
Hér liggur agaleysið að baki
ásamt tillitsleysi eða öllu heldur
fyrirlitningu á friðhelgi borg-
aranna og rétti til ótruflaðrar um-
ferðar um heimahverfi sín. Í skól-
um hefur reglu verið fórnað fyrir
hugmyndafræði, sem krefst réttar
fyrir þá, sem jafnvel geta með
engu mótið notið hans. Kennurum
er ætlað að halda uppi kennslu í
ringulreið ósamstiga nemenda.
Auk þess eru þeir og skólastjórn-
endur ítrekað sviptir nauðsyn-
legum úrræðum til að halda uppi
heilbrigðu skólastarfi. Nemendur
hafa jafnvel í hótunum við kenn-
ara með stuðningi foreldra og af-
skiptaleysi menntamálayfirvalda.
Þessu verður að breyta ef ekki
á illa að fara. Lýðræði er vand-
meðfarin blessun og umburð-
arlyndi fyrir annarra hönd á ekki
alltaf við. Launin ein duga ekki til
að halda kennurum að starfi. Þeir
verða líka að búa við aðstæður,
sem gera þeim kleift að endast. Í
grænum högum en ekki á ber-
angri daglegrar óvissu. Við þær
aðstæður í skólunum mun smám
saman draga úr ótímabærum
þvaglátum í miðbæ Reykjavíkur.
Grænir hagar
kennara eða auðnin ein
Sigurbjörn Sveinsson skrifar
um agaleysi og ringulreið í
skólum landsins
» Og þá er ekki átt viðhúsakost eða búnað,
sem fylgir skólastarfi,
heldur agaleysið og
ringulreiðina, sem fer
vaxandi í íslenskum
skólum.
Sigurbjörn Sveinsson
Höfundur er skólalæknir.
UNDANFARNA daga hafa
miklar sviptingar verið í borg-
arstjórn Reykjavíkur. Nýr meiri-
hluti hefur tekið við eftir að Björn
Ingi Hrafnsson, borgarfulltrúi
Framsóknarflokksins, lét Alfreð
Þorsteinsson semja fyrir sína
hönd.
Afarkostir
Framsóknar
Björn Ingi setti
sjálfstæðismönnum af-
arkosti. Annaðhvort
myndu þeir styðja
REI-málið alla leið
eða að meirihluta-
samstarfinu yrði slitið.
Annaðhvort myndu
þeir lýsa yfir fullum
stuðningi við starfs-
menn REI og OR, líka
þá sem voru með
stóru kaupréttarsamn-
ingana án þess að hafa upplýst
borgarfulltrúana um þá, eða að
meirihlutasamstarfinu yrði slitið.
Annaðhvort myndu þeir lýsa yfir
fullum stuðningi við 20 ára einka-
rétt REI á öllum erlendum sam-
skiptum Orkuveitunnar eða að
meirihlutasamstarfinu yrði slitið.
Þegar fyrstu grunsemdir vöknuðu
um að ekki væri allt með felldu
höfðu sjálfstæðismenn í borg-
arstjórn sem betur fer kjark til að
standa í lappirnar. Þeir vildu gefa
sér tíma til að fara
gaumgæfilega yfir
málið og höfðu dug
og þor til að segja:
,,Hingað og ekki
lengra. Þetta mál
þarf að skoða með
gagnrýnum hætti og
við í meirihlutanum
verðum sameiginlega
að finna leiðir til
þess.“ Það gat Björn
Ingi ekki sætt sig við
og kaus að stinga
rýtingi í bakið á
borgarstjóra sem
hann hafði skömmu áður fullvissað
með faðmlagi um að meirihluta-
samstarfið væri í traustum og
góðum farvegi.
Meistarar spunans
Sú kynslóð framsóknarmanna
sem Björn Ingi tilheyrir er þekkt-
ust fyrir að hafa innleitt spuna-
meistara í íslensk stjórnmál. Síð-
ustu daga hafa þessir meistarar
verið iðnir við að spinna sögur um
átök meðal sjálfstæðismanna. Það
gera þeir til að beina athyglinni
frá hinum raunverulega vanda
sem er vinnubrögðin í tengslum
við REI-málið en þau virtust m.a.
taka mið af hagsmunum áhrifa-
manna innan Framsóknar en ekki
borgarbúa. Hinn nýi meirihluti í
borginni, með Dag B. Eggertsson
í fararbroddi, leggur sig allan
fram um að beina athyglinni frá
REI-málinu. Skyndilega þurfa
menn að gefa sér langan tíma til
að átta sig á málinu og finna leiðir
til að lágmarka umræðuna um þau
slælegu vinnubrögð sem einkennt
hafa þessa milljarða samninga.
Allt upp á yfirborðið
Borgarstjórnarflokkur sjálf-
stæðismanna á heiður skilinn fyrir
málefnalega framgöngu. Sjálf-
stæðismenn hafa haft frumkvæði
að því að opinbera þetta mál
gagnvart borgarbúum. Það er
grundvöllur heilbrigðrar lýðræð-
islegrar umræðu og þess að rétt
sé á málum haldið í svo umfangs-
miklu máli. Ég er stolt af sjálf-
stæðisfólki í borgarstjórn og vona
að þau haldi áfram að fylgja sann-
færingu sinni og hugsjónum. Með
góðri samvisku geta þau horft
fram á veginn og haldið áfram að
vinna í þágu borgarbúa. Það er
mikilvægara en að sérhæfa sig í
hrossakaupum, fyrirgreiðslupólitík
og rýtingsstungum til þess eins að
halda völdum.
Að breyta rétt
Þorgerður Katrín Gunn-
arsdóttir skrifar um borg-
arstjórnarmálin
» Björn Ingi setti sjálf-stæðismönnum af-
arkosti. Annaðhvort
myndu þeir styðja REI-
málið alla leið eða að
meirihlutasamstarfinu
yrði slitið.
Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir
Höfundur er varaformaður Sjálfstæð-
isflokksins.
LANDSMÓT æskulýðsfélaga
kirkjunnar er framundan. Að
þessu sinni verður það haldið á
Hvammstanga helgina 19.-21.
október. Yfir 300 unglingar hafa
skráð sig til þátttöku af öllu land-
inu. Unglingar koma frá Vest-
mannaeyjum, Vopna-
firði,
Kirkjubæjarklaustri,
Akureyri, Selfossi,
Sauðárkróki, Siglu-
firði, Mosfelli, Hofsósi,
Ísafirði og höfuðborg-
arsvæðinu svo einhver
dæmi séu nefnd.
Margt er í boði á
landsmóti kirkjunnar
svo sem verkstæði og
hópastarf. Málmsmíði
og stuttmyndagerð
verða í boði. Einnig
fréttagerð og dans-
námskeið í anda Ice
Step-danshópsins. Það verður boð-
ið upp á að tálga trúartákn í tré,
vinna með leður og plast og geng-
ið verður á fjöll og fleira.
Yfirskrift komandi landsmóts er
,,Ljós á vegum mínum“ sem er til-
vitnun í Davíðssálm 119:105. En
Ritningin mun skipa sérstaklega
stóran sess á mótinu því ný þýð-
ing verður tekin í notkun í guðs-
þjónustu í Hvammstangakirkju í
lok mótsins á sunnudeginum. Þar
mun framkvæmdastjóri Hins ís-
lenska biblíufélags afhenda æsku
landsins hina nýju þýðingu Heil-
agrar Ritningar. Í kjölfarið eða
vikuna 28. október til
4. nóvember munu
æskulýðsfélög út um
allt land lesa hina
nýju þýðingu í heild
sinni í kirkjum lands-
ins.
Landsmótið er
stærsti árlegi ung-
lingaviðburður kirkj-
unnar. Í flestum
kirkjum er öflugt
æskulýðsstarf þar
sem hæfir og mennt-
aðir leiðtogar leiða
starfið og stýra hóp-
unum. Landsmótið er dýrmætur
vettvangur æskulýðsfélaga og leið-
toga til að efla starfið, kynnast
öðrum, leika og biðja, og safna
góðum minningum, allt í þeirri
gleði sem kirkjan stendur fyrir.
Kirkjan er stöðugt að boða
fagnaðarerindið, gleðitíðindin um
Jesú Krist. Ég vona því að gleðin
verði við völd á komandi lands-
móti.
Landsmót
æskulýðsfélaga
kirkjunnar
Á fjórða hundrað unglinga mun
mæta á landsmótið um helgina
segir Þorvaldur Víðisson
» Landsmótið er dýr-mætur vettvangur
æskulýðsfélaga og leið-
toga til að efla starfið,
leika og biðja, allt í
þeirri gleði sem kirkjan
stendur fyrir.
Þorvaldur
Víðisson
Höfundur er miðborgarprestur
Dómkirkjunnar og
formaður stjórnar ÆSKÞ.
SÓLVEIG heiti ég og hef átt
heima á Íslandi í sex ár.
Ég er frá Litháen. Já, Litháen!
Landinu þaðan sem eiturlyfin
koma, landinu þaðan sem þjóf-
arnir koma, landinu sem hefur
slæm meðmæli frá Íslandi.
Ég stel ekki og ég
sel ekki eiturlyf en
samt verð ég að
hlusta á fordóma um
mig, landa mína og
landið mitt. Af
hverju?
Í dag geta Litháar
ekki fengið íbúð á
leigu á Íslandi, við
fáum ekki vinnu, eða
það sem verra er, við
erum rekin úr
vinnunni. Af hverju?
Ég get svarað því,
það er vegna þess að
við erum frá Litháen.
Í Litháen búa meira en þrjár
milljónir manns og ég get ekki
tekið persónulega ábyrgð á þeim
öllum. Ég get hins vegar tekið
ábyrgð á sjálfri mér og fjölskyldu
minni, en lengra nær mín ábyrgð
ekki.
Við komum til Íslands fyrir sex
árum í von um að öðlast betra líf.
Nú þurfum við hins vegar að
hlusta á allskonar dónaskap og
fordóma fyrir það eitt að vera frá
Litháen.
Kona ein sagði mér að þetta
væri eins og með
skemmdu eplin, það
væri nóg að eitt
skemmt epli væri í
körfunni, þá smitaði
það út frá sér.
Ég get nefnt dæmi
um það hvernig for-
dóma við búum við.
Bróðir minn ætlaði að
leigja sér íbúð. Ég
hringdi fyrir hann og
talaði við konu sem
var til í að hitta okkur.
Rétt í lok símtalsins
spurði hún mig hvaðan við værum.
Ég svaraði því að við værum frá
Litháen. Svarið sem ég fékk frá
konunni, áður en hún skellti á mig
var: „Íbúðin er ekki laus.“
Nú langar mig að spyrja þig, Ís-
lendingur góður: Getur þú borið
ábyrgð á öllum Íslendingum? Líka
þeim sem hafa brotið lög og eru
kannski í fangelsi? Ef svarið er
nei, hvernig stendur á því að þú
setur alla Litháa undir sama hatt?
Ég get ekki borið
ábyrgð á öllum
Solveiga Urboniene skrifar
um þá fordóma sem hún hefur
mátt þola frá Íslendingum
Solveiga Urboniene
» Í dag geta Litháarekki fengið íbúð á
leigu á Íslandi, við fáum
ekki vinnu, eða það sem
verra er, við erum rekin
úr vinnunni. Af hverju?
Það er vegna þess að við
erum frá Litháen.
Höfundur er Lithái og býr á Íslandi.