Morgunblaðið - 11.12.2007, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 11. DESEMBER 2007 21
SUÐURNES
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
„ÉG HEF áhuga á því að miðla til
annarra fróðleik og áhuga mínum á
sögu svæðisins,“ segir Sigrún
Jónsd. Franklín, kennari og svæð-
isleiðsögumaður, sem gefur hefur
út ritið Sagna-
slóðir á Reykja-
nesi. Ritið
byggir á upplýs-
ingum frá
sagnakvöldum
sem hún stóð
fyrir í sveitar-
félögunum á
Suðurnesjum
tvo síðustu vet-
ur.
Sigrún hefur
brennandi áhuga á Reykjanesi sem
útivistarsvæði og sögu svæðisins.
Hún er ættuð af Suðurnesjum í
móðurætt og bjó í Grindavík einn
vetur fyrir nokkrum árum. Þá
kynntist hún gönguhóp sem nefnist
FERLIR, en hann var upphaflega
skipaður mönnum úr rannsóknar-
deild lögreglunnar í Reykjavík og
hefur alla tíð verið undir forystu
Ómars Smára Ármannssonar lög-
reglumanns. Fljótlega bættist
fleira áhugafólk í hópinn, Sigrún
þar á meðal.
Vildi nýta þekkinguna
Saman hefur þessi hópur gengið
um Reykjanesskagann alla laugar-
daga í leit að náttúru- og menning-
arminjum. Ferðir gönguhópsins
eru orðnar yfir tólf hundruð og
Ómar Smári skráir lýsingar á öll-
um ferðum og ýmsan annan fróð-
leik á heimasíðu hópsins, ferlir.is.
Síðan er orðin mikill upplýsinga-
banki sem Sigrún og fleiri hafa leit-
að í. Sigrún fór í svæðisleiðsög-
unám á vegum Leiðsöguskóla
Íslands og hóf jafnframt nám í Há-
skóla Íslands, fyrst í þjóðfræði og
síðan MA-nám í hagnýtri menning-
armiðlun. Flest verkefni hennar í
náminu hafa tengst Reykjanes-
skaganum. Hún hefur meðal ann-
ars tekið viðtöl við nokkra Suður-
nesjamenn og lokaverkefni hennar
í hagnýtri menningarmiðlun er út-
gáfa ritsins Sagnaslóðir á Reykja-
nesi I.
Fólkið sem tók þátt í svæðisleið-
sögunáminu, sextán manns, tengist
flestum stöðum Suðurnesja og hef-
ur allt brennandi áhuga á svæðinu,
auk þess sem það kynntist vel inn-
byrðis. Sigrún vildi nýta þekkingu
þess til að miðla menningarlegu
efni í öllum byggðarkjörnum svæð-
isins. Hún efndi til átta sagna-
kvölda víðsvegar um svæðið á
tímabilinu frá desember 2005 og
fram í apríl á þessu ári þar sem
svæðisleiðsögumennirnir sögðu frá
sínum stöðum og málefnum sem
þeir höfðu sérstaklega kynnt sér.
Sagnakvöldin heppnuðust vel.
Þannig komu 125 gestir á fjöl-
mennasta kvöldið sem haldið var í
Grindavík.
Sigrún tók saman efnið frá
sagnakvöldunum og hefur nú gefið
það út á bók undir nafni fyrirtækis
síns, sjf menningarmiðlunar. Til-
gangur þess er að opna augu fólks
og vekja áhuga þess á þessum for-
vitnilegu slóðum. Hún hugsar mál-
ið þannig að áhugafólk geti kynnt
sér efnið í ró og næði heima hjá sér
og tekið síðan bókina með og ekið
til einhverra þeirra staða sem
fjallað er um og notið leiðsagnar
hennar um sögu, minjar og lands-
lag í gönguferð.
Ritið er 141 blaðsíða að lengd,
prýtt fjölda ljósmynda. Það er til
sölu í upplýsingamiðstöðvum á
Suðurnesjum og helstu verslunum
Eymundssonar og Hagkaupa.
Sigrún er byrjuð á annarri um-
ferð sagnakvölda og stefnir að út-
gáfu annars bindis Sagnaslóða að
henni lokinni, vorið 2009.
Af stað á Reykjanesið
Sigrún hefur unnið að ýmsum
öðrum verkefnum á þessu sviði.
Hún hefur skipulagt gönguferðir,
Af stað á Reykjanesið, frá því sum-
arið 2006. Oft hafa þessar ferðir
verið farnar í tengslum við hátíðir
sveitarfélaganna á Suðurnesjum.
Þátttaka hefur verið góð, þannig
voru tæplega hundrað manns í
einni göngunni.
Þá er hún að undirbúa útgáfu
leiðalýsinga fyrir helstu þjóðleiðir.
Þær eru unnar út frá númeruðum
og gps-staðsettum stikum sem
Ferðamálasamtök Suðurnesja eru
að koma upp á helstu þjóðleiðum.
Göngufólk getur staldrað við hjá
tilteknum stikum og lesið stað-
bundinn fróðleik um náttúruna og
mannlífið. Loks má nefna að Sig-
rún hefur unnið að ýmsum verk-
efnum fyrir Grindavíkurbæ sem
verkefnastjóri í menningarmiðlun,
meðal annars hefur hún skipulagt
ýmsa atburði sem tengjast ferða-
málum og sögu.
Sigrún Jónsd. Franklín hefur gefið út rit um sagnaslóðir á Reykjanesi
Hef áhuga á að miðla fróðleik
Af stað á Reykjanesið Nestisstopp í Eldvörpum, í gönguferð sem
Sigrún Jónsd. Franklín skipulagði í nágrenni Grindavíkur.
Sigrún Jónsd.
Franklín
Reykjanesbær | Áætlað
er að á aðventunni muni
um 200 eldri borgarar
af höfuðborgarsvæðinu
fara í skipulagðar skoð-
unarferðir í Reykjanes-
bæ í þeim tilgangi að
skoða skemmtilegar
jólaskreytingar.
Reykjanesbær, lista-
og menningarmiðstöð
Duushúsa, Bátasafn
Gríms Karlssonar, Fé-
lag eldri borgara í Reykjanesbæ og SBK
standa fyrir þessum hópferðum sem hóf-
ust í gær. Tilgangur ferðanna er að njóta
birtu jólaljósanna í jólabænum Reykjanes-
bæ í svartasta skammdeginu.
Reykjanesbær hefur staðið fyrir sam-
keppni um ljósahús bæjarins og veitt við-
urkenningar fyrir fallegustu skreyting-
arnar. Hús og götur sem fá verðlaun og
tilnefningar eru merkt inn á kort sem
gestir geta nálgast á vef Reykjanesbæjar
og bensínstöðvum. Úrslit í samkeppninni
verða kynnt á morgun, miðvikudag.
Skoða jólaljósin
í Reykjanesbæ
Grindavík | Síldarvinnslan hefur tilkynnt
Grindavíkurbæ að ekki standi til að endur-
byggja fiskimjölsverksmiðju fyrirtækisins
í Grindavík. Þegar bréf þess efnis var lagt
fram í bæjarráði lýsti bæjarráð yfir von-
brigðum með þessa ákvörðun fyrirtækis-
ins.
Fiskimjölsverksmiðja Fiskimjöls og lýs-
is í Grindavík, sem þá var í eigu Samherja,
brann í byrjun árs 2005. Verksmiðjuhús-
næðið komst síðar í eigu Síldarvinnslunn-
ar í Neskaupstað.
Bæjarráð leggur í bókun sinni áherslu á
að nú þegar verði hafist handa við að
hreinsa svæðið. Bæjaryfirvöld lýsa sig
reiðubúin til að funda um frágang og ráð-
stöfun svæðisins.
Verksmiðjan
ekki endurbyggð
Eftir Sigurð Sigmundsson
Flúðir | Það var 86 ára gömul
kona, Þóra S. Bjarnadóttir, fyrr-
verandi húsfreyja í Reykjadal, sem
tók fyrstu skóflustunguna í nýju
iðnaðarhverfi á Flúðum. Tilefnið
var að hún ól son sinn, Úlfar Harð-
arson, hönnuð og vélvirkja, fyrir 62
árum.
Barnabarnabarn Þóru settist svo
upp í stóra gröfu og hóf að grafa
fyrir um 600 fermetra húsi sem er
jafnframt fyrsta húsið í nýja hverf-
inu. Þess má geta að Úlfar var
jafnframt fyrstur til að byggja í
eldra iðnaðarhverfinu, áhaldahúsið
Steðja, sem byggt var árið 1979.
Úlfar mun leigja Gröfutækni ehf.
sem er í eigu sona hans, Harðar og
Þórarins, meginhluta húsnæðisins.
Í hinu nýskipulagða hverfi er
gert ráð fyrir 24 lóðum undir iðn-
aðarhúsnæði. Svæðið er norðan við
flugvöllinn á Flúðum.
20 íbúðir í byggingu
Um 20 hús og íbúðir eru í bygg-
ingu á Flúðum. Í skipulagi svokall-
aðs Sunnuhlíðarlands er gert ráð
fyrir liðlega 100 íbúðarhúsum.
Þetta land er í einkaeign og verður
væntanlega selt fjárfestum.
Í uppbyggingu er tjaldsvæði á
um 15 hekturum lands. Þar er gert
ráð fyrir nútíma þjónustu sem
tengist hjólhýsum, fellihýsum o.fl.
Unnið er að fráveituframkvæmd-
um sem tengjast þessum nýju
hverfum og er áætlað að 1. og 2.
áfanga þeirra framkvæmda verði
lokið í janúar næstkomandi.
Fyrsta húsið á nýju
iðnaðarsvæði á Flúðum
Morgunblaðið/Sigurður Sigmundsson
Framkvæmdir Þóra S. Bjarnadóttir, 86 ára, tekur fyrstu skóflustungu að
húsi sem sonur hennar byggir í nýju iðnaðarhverfi á Flúðum.
LANDIÐ
Eftir Örn Þórarinsson
Dýrafjörður | Fjölskylda Elíasar Þórarinssonar, skálds
og bátasmiðs á Sveinseyri, hefur safnað saman kveðskap
hans og frásögnum og gefið út.
,,Klukkan er að verða þrjú að nóttu. Það er kalt í
smíðahúsinu. Fimmta umfarið er nú loksins búið, og í
daufri skímunni frá Aladínlampanum virðir listamaður-
inn fyrir sér handverk sitt. Hann stendur við stjórn-
borðskinnunginn og horfir aftur eftir sköpunarverkinu,
metur í huganum hve mikið þarf að afsúða í næsta um-
fari til að þessi eini sanni tónn náist.
Drengnum, sem reynt var að nota til hjálpar við smíð-
ina, er orðið ískalt á tánum í óupphituðu húsinu, en þó
faðir hans sé hættur að hefla eða saga, þá getur orðið
nokkur bið í það að haldið verði heim í rúm. Þetta eru
nefnilega þau augnablik sem ljóðin fæðast. Oftar en ekki,
eru vísurnar skrifaðar á afgangs borðbút með tréblý-
antsstúf, nú eða þá bara á vegginn.
Endrum og eins er brugðið upp vasabók, en þær verða
nú sjaldan langlífar, dvöl þeirra í rassvasanum er erfið,
og þegar langt um líður eru þær orðnar næsta kringl-
óttar, það er að segja skörpustu hornin eru að mestu
horfin. Af skiljanlegum ástæðum, er erfitt að lesa þær
hálfum mannsaldri eftir að þær eru skrifaðar með blý-
antsstubbum, ef þær þá finnast yfirleitt.“
Þetta er úr formálanum að bókunum um ævi Elíasar
Þórarinssonar, bónda á Hrauni og Arnarnúpi í Keldudal
og síðar að Sveinseyri við Dýrafjörð. Elías var lands-
kunnur hagyrðingur og samdi gamanvísur fyrir ýmiss
tækifæri auk þess að semja leikritið Blóðeitrun sem sýnt
var á Þingeyri og hlaut góða dóma.
Fjölskyldan vann verkið
Elías fæddist 2. maí 1926 og lést um aldur fram árið
1988. Hann var búinn að hafa á orði að safna því saman
sem hann hafði samið og gefa út á bók. Honum vannst
ekki tími til þess. Hinsvegar fór fjölskylda hans fljótlega
að vinna í því að safna saman kveðskap og frásögnum
Elíasar. Má segja að formálinn lýsi vel þeim aðstæðum
sem við var að fást þegar efnissöfnun hófst. Það var
Kristjana S. Vagnsdóttir á Þingeyri, eiginkona Elíasar,
sem mest vann í að safna efninu saman en einnig tóku
börn þeirra og tengdabörn þátt, ekki síst þegar kom að
því að raða efninu saman og slá inn í tölvu. Úr þessu urðu
fjórar bækur alls um 1.300 blaðsíður og sáu Hrafngerður
Ösp Elíasdóttir og Siggeir Stefánsson um allan kostnað
við útgáfuna.
Bækurnar heita Andbyr og lýsa þær einkar vel starfi
skáldbóndans sem hafði í raun aldrei tíma til að helga sig
listinni meðan hann lifði. Fjölskylda Elíasar tók þá
ákvörðun að annast sjálf sölu á bókinni og jafnframt að
ef um hagnað af útgáfunni yrði að ræða skyldi hann
renna í þyrlusjóð Landhelgisgæslunnar.
Andbyr skáldbóndans
Morgunblaðið/Örn Þórarinsson
Minningar Skúli Arnbjörn Elíasson sýnir bækurnar
með kveðskap og frásögnum Elíasar Þórarinssonar.
Fjölskyldan gefur út ævi-
minningar Elíasar skálds og
bátasmiðs á Sveinseyri