Morgunblaðið - 07.02.2008, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR 2008 15
TRIO Artis, eða „Listarþrenndin“
sé latneskan íslenzkuð, hélt sína
fjórðu árlegu nýárstónleika í Mos-
fellskirkju á laugardag, eftir að
þeim hafði verið frestað um viku
sakir veðurs. Samt blandaði fimb-
ulrokið á staðnum höstugu geði við
ljúfu tónlistina, og myndaði hvin-
urinn alluppáþrengjandi and-
stæðu. Líklega var hann um leið
meginorsök hinnar fámennu að-
sóknar, því kirkjan var varla
kvartsetin.
Að venju var endað á Tríói frá
1915, einu síðasta verki Claudes
Debussys og sennilega kunnustu
klassísku tónsmíð fyrir hina (enn)
óvenjulegu áhöfn er undirr. barði
fyrst eyrum í túlkun sömu flytj-
enda á sama stað fyrir tveim ár-
um. Hins vegar tók maður fyrst
nú eftir einkennilega klingjandi
taktföstum dynkjum seint í verk-
inu, er gætu með góðum vilja verið
fágætur hörpupedalaeffekt. En –
líkt og þegar glötuðu Bald-
ursdraumavísur Finns Magn-
ússonar reyndust aðeins jökul-
rispur – þá leiddi nánari könnun í
ljós að hér var öldungis ekki verið
að lýsa stórskotadrunum vest-
urvígstöðva, heldur höfðu kirkju-
klukkur farið að hálfu af stað;
e.t.v. fyrir höfuðskepnuskap veð-
urhamsins.
Næst á undan var Springsongs,
sjöþætt 17 mín. verk Atla Heimis
Sveinssonar frá 2006/07 og hið
eina íslenzka til þessa fyrir téða
áhöfn. Þrátt fyrir ýmis módernískt
púslandi tilþrif var það áheyrilega
fjölbreytt og sannaði að mínu viti
að það bezta sem hent hefur fram-
sæknina var þegar höfundar gáfu
loks akademíska hreinræktunar-
áráttu upp á bátinn.
Upphafsverkið var Sónata fyrir
einleikshörpu (1953) eftir Ger-
maine Tailleferre (1892–1983) er
Gunnhildur Einarsdóttir lék af
nægri lipurð til að helztu kostir
tónskáldkonunnar náðu að
blómstra – ekki sízt í sprækum
lokaþættinum (III), Perpetuum
mobile. Yndislega ferskt og hug-
myndaríkt verk. Í einleiksflautup-
artítu Bachs í a-moll var og margt
vel gert, einkum í syngjandi
mjúkri Saraböndunni, þó að langar
öndunarpásur sólistans drægju
háskalega mikið úr æskilegu hryn-
flæði hinna hraðari þátta.
Unaðsstund í veðravíti
TÓNLIST
Mosfellskirkja
Verk eftir Tailleferre, Bach, Atla Heimi
Sveinsson og Debussy. Trio Artis (Krist-
jana Helgadóttir flauta, Gunnhildur Ein-
arsdóttir harpa og Þórarinn Már Bald-
ursson víóla). Laugardaginn
2. febrúar kl. 17.
Kammertónleikarbbbmn
Ríkarður Ö. Pálsson
LÚÐRASVEIT Reykjavíkur blés
inn nýhafna Myrka músíkdaga í
Neskirkju við fjölmenna aðsókn á
sunnudag og veitti ekki af fólki til
að deyfa kirkjuóminn er var í ríf-
legasta lagi fyrir 40 manna þrusu-
brass. Verkin voru öll innan við 20
ára en samt frekar hefðbundin,
enda varla við miklum tilrauna-
smíðum að búast fyrir dæmigerða
áhugamannalúðrasveit úr einkum
yngstu og elztu aldursflokkum.
Fallegasta verk tónleikanna var
efst á blaði, Hörpukonsert [19’] eft-
ir Frakkann Serge Lancen (1922–
2005) frá 1990, og bráðvel samið
fyrir þessa óvenjulegu áhöfn. Mús-
íkin bar víða heillandi keim af
frönskum þjóðlögum og Katie
Buckley hörpuleikari SÍ lék sitt af
eldfimu röggsömu öryggi. Djúpur
frá 2007 eftir hina kornungu Báru
Sigurjónsdóttur var örstutt [tæpar
7’] og leitandi að vonum. Miðað við
auðheyrðan áhuga höfundar á
kontrapunkti virtist það fullþétt
skrifað því þykkum rithætti og
sjálfstæðri raddfærslu hættir til að
vinna hvort gegn öðru, auk þess
sem sveitinni tókst misvel að skila
nægri nákvæmni. Útkoman var því
heldur þvogluleg.
Joyeuse symphonie [14’; 1999]
hét seinna franska verk dagsins.
Það var eftir Idu Gotkovsky (f.
1933), og bar þar mjög á löngum
kraftmiklum pedalköflum við á
stundum nærri herskáa nýróm-
antík. Fjölbreytnin var hins vegar
meiri í þríþættri Suite Arctica II
[11’; 2001], skemmtilegu verki eftir
Pál Pampichler Pálsson, og fór
leikur LR þar á eldhressum kost-
um.
Loks var frumflutt Hýr gleður
hug minn [20’; 2008] eftir stjórn-
andann um samnefnt íslenzkt þjóð-
lag er tefldi auk LR fram einleiks-
saxófóni Sigurðar Flosasonar í
einleik „ad lib“ og kvæðamanninum
Steindóri Andersen í byrjun og
enda. Þótt lopinn væri stundum
fullteygður að mínum smekk, tókst
höfundi og flytjendum yfirleitt vel
upp í oft kraftmiklum leik þar sem
flögruðu manni fyrir hugskotssjónir
hlustminni frá m.a. „prog“-rokki 8.
áratugar, tyrknesk-arabískum sköl-
um og Wafna! Nazaza! seiðköll-
unum æstu úr Carmina Burana.
Kraftmikill kirkjublástur
TÓNLIST
Neskirkja
Verk eftir Lancen, Báru Sigurjónsdóttur
(frumfl.), Gotkovsky, Pál P. Pálsson og
Lárus Halldór Grímsson (frumfl.). Katie E.
Buckley harpa, Sigurður Flosason altsax
og Steindór Andersen kvæðamaður
ásamt Lúðrasveit Reykjavíkur. Stjórn-
andi: Lárus H. Grímsson. Sunnudaginn
3. febrúar kl. 14:30.
Myrkir músíkdagar – lúðratónleikar
bbmnn
Ríkarður Ö. Pálsson
KONSERTAR eða ekki konsertar?
Öllu má nafn gefa í dag þegar múrar
milli greina – jafnvel milli listar og
„ekki-listar“ – hrynja á færibandi.
Alltjent veigruðu höfundar hinna
þriggja nýju íslenzku verka fyrir eitt
hljóðfæri + strengjasveit sér við að
kenna heitin við konsertform það er
upphaf á að rekja til Vivaldis og
samtímamanna. Aðeins eitt komst
nærri, nefnilega „Quasi [= næstum
því] Concerto“ Sveins Lúðvíks
Björnssonar. Þaðan af síður voru
undirleikslausar sólókadenzur boð-
aðar með gamalkunnum eftirvænt-
ingareggjandi fersexundarhljómi.
Öðru nær. Þrátt fyrir fáein módern-
ísk stílbrot var flestöll hefð látin
lönd og leið, og tónmálið jafnafstrakt
og frekast getur orðið í viðteknum
framsæknum anda síðustu 50 ára.
Það er vitanlega ekki nýtt. Hitt
var óljósara hvað væri eiginlega nýtt
í annarri framsetningu. Því „nie er-
hörte Klänge“ – aldrei áður heyrð-
um hljóðum, upphaflegri forsendu
tilraunamennsku – var, a.m.k. utan
stærra samhengis, hvergi til að
dreifa svo ég gæti greint í fljótu
bragði. Heldur klént, fannst manni,
alla þá stund sem músíkin gerði oft-
ast út á hægferðuga litbrigðavinnslu
á kostnað auðskynjanlegra forma.
Sem leiddi aftur til þess, eins og svo
oft áður, að framvindusnautt ferlið
leiddi helzt hugann að ósjálfstæðu
hjálparkokkshlutverki kvikmynda-
tónlistar.
Hvort það hafi sumpart stafað af
starfsbróðurlegum jafningjaþrýst-
ingi eða einfaldlega verið afleiðing
langverandi ofverndaðs vinnuum-
hverfis sérstyrkjakerfa skal ósagt
látið. Hitt ætti að vera löngu ljóst að
með sama framhaldi mun nútíma
listmúsík múra sig af í endanlega
einangrun, hafi hún ekki þegar gert
það. M.ö.o. sérgrein sem kemur
sárafáum við, þrátt fyrir furðugóða
aðsókn í þessu tilviki – anga núgildr-
ar viðburðamenningar sem sannar
fjarska fátt um jafnaðarhlustun.
Þar með skal þó ekki fullyrt að allt
hafi brenglað meðtöku í andrá stund-
ar og staðar, og var það ekki sízt
vandaðri frammistöðu flytjenda og
hljómsveitarstjóra að þakka. Hex
[18'] Huga Guðmundssonar
átti sér skáldleg augnablik í vél-
smiðjuhljómandi klasaumgjörð sinni,
og Stefán Jón brilleraði á skýháum
„clarino“-hornsprettum. Ofurveikt
líðandi klasameðferð Sveins Lúðvíks
í Quasi Concerto [17'] fram-
kallaði á köflum sláandi dulúðarhrif
við jafnlíðandi kvarttónaleik Unu
Sveinbjarnardóttur. Ekki var heldur
að sökum að spyrja um kristalstær
hafblikin á milli impressjónískra of-
viðra í La Serenissima [22']
Hafliða Hallgrímssonar við virtúós-
an klarínettleik Einars Jóhann-
essonar – þó að fimmtungsgrisjun
verksins hefði hugsanlega verið
heildinni til bóta.
Viðburðaflipp eða
varanlegt gildi?
TÓNLIST
Listasafn Íslands
Hugi Guðmundsson: HEX (frumfl.).
Sveinn Lúðvík Björnsson: Fiðlukonsert
(frumfl.). Hafliði Hallgrímsson: La Seren-
issima (frumfl. á Ísl.). Stefán Jón Bern-
harðsson horn, Una Sveinbjarnardóttir
fiðla og Einar Jóhannesson klarínett
ásamt Kammersveit Reykjavíkur. Stjórn-
andi: Bernharður Wilkinson. Sunnudag-
inn 3. febrúar kl. 20.
Myrkir músíkdagar – Kammertónleikar
bbbnn
Ríkarður Ö. Pálsson
„LÍFIÐ er saltfiskur“ nefnist sýn-
ing Dagrúnar Matthíasdóttur í
DaLí galleríi og Veggverki á Ak-
ureyri. Efniviðinn sækir listakonan í
fortíðina, þ.e. minningar um teikni-
myndasögurnar um Siggu Viggu og
eigin störf í fiskvinnslu.
Meginhugmyndin, að samræma
sýningarstaðina í eina sýningu
þannig að hvor þeirra njóti sér-
kenna sinna, er snjöll. En hún væri
lítils virði ef framkvæmdin væri
ekki eins vel hugsuð og raun ber
vitni. Og nær listakonan að sam-
ræma staðina með því að setja
gjörninginn í aðalhlutverk. Þ.e. að
gera veggmynd og sýna svo heimild
af gjörningnum í galleríinu á skjá-
mynd þar sem skapalónið nýtur sín
sem skúlptúr. Þykir mér sem lista-
konan hafi skilað hugmynd og fram-
kvæmd mjög vel en ekki gefið út-
komunni nægan gaum, líkt og að
listaverkinu hafi verið lokið þegar
hugmyndarlegu markmiðinu var
náð.
Eitt áhugaverðasta við yfirlits-
sýningu Gjörningaklúbbsins í Hafn-
arhúsinu í fyrra var að sjá hvernig
hlutirnir lifðu gjörningana og stóðu
sem sjálfstæðir skúlptúrar eða
hvernig heimildir voru í sjálfu sér
ágætis vídeóverk eða ljósmyndir.
Á þessu flaskar Dagrún. Vegg-
myndin er vægast sagt óspennandi
listaverk, býður reyndar upp á eilít-
inn sjónrænan leik en er ill-
sannfærandi að öðru leyti. Innsetn-
ingin stendur betur að vígi hvað það
varðar, hefur ágæta fagurfræðilega
virkni í rýminu. En heimildargerðin
er heldur viðvaningsleg og dregur
gjörninginn niður. Og þótt einhver
kátlegur vandræðagangur loði yfir
þessu öllu sem kann að skemmta
manni, þá vantar skrefið sem klárar
dæmið til fullnustu.
Óklárað dæmi
MYNDLIST
Dagrún Matthíasdóttir
DaLí gallerí er opið föstudaga og laug-
ardaga frá 14 – 17. Veggverk er aðgengi-
legt allan sólarhringinn. Sýningu lýkur 8.
febrúar. Aðgangur ókeypis.
DaLí gallerí
bbmnn
Jón B. K. Ransu
Óklárað dæmi Skapalón fyrir veggmynd verður skúlptúr í galleíi.
SÍMI 545 2500 ::: WWW.SINFONIA.IS
Hljómsveitarstjóri ::: Roland Kluttig
Söngvarar ::: Ágúst Ólafsson, Gunnar Guðbjörnsson,
Hulda Björk Garðarsdóttir, Sesselja Kristjánsdóttir,
Hrólfur Sæmundsson
Í KVÖLD, FIMMTUDAGSKVÖLD KL. 19.30
Það er ekki hverjum degi sem tvær
íslenskar sinfóníur eru frumfluttar, en
það mun einmitt gerast í
kvöld, fimmtudagskvöld,
þegar Sinfóníuhljómsveit
Íslands flytur sinfóníu
nr. 4 eftir John Speight
og sinfóníu nr. 3 eftir Atla Heimi
Sveinsson. Tónleikarnir eru fram-
lag Sinfóníuhljóm-
sveitarinnar til Myrkra
Músíkdaga, sem fyrir
löngu hafa sannað sig
sem einn helsti við-
burður tónleikaársins.
Lífið, ástin
og dauðinn
tónleikar í háskólabíói
tvær íslenskar sinfóníur frumfluttar
Fyrsti konsert er frír
Skráning og upplýsingar á www.sinfonia.is