Morgunblaðið - 07.02.2008, Blaðsíða 22

22 FIMMTUDAGUR 7. FEBRÚAR 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐ-
IÐ birti um helgina
grein fulltrúa Sam-
orku, Gústafs Adolfs
Skúlasonar og Sig-
urðar Ágústssonar,
um frágang jarðbind-
inga. Samorka eru
samtök orku- og veitufyrirtækja.
Grein þeirra er svar við tveimur
greinum okkar um afleitt ástand
þessara mála. Þeir segja að íslenska
raforkukerfið standist vel sam-
anburð við kerfi í nágrannalöndum
okkar. Það skal ekki dregið í efa en
sannleikurinn er að frágangur raf-
magns almennt er óásættanlegur. Í
skýrslu okkar fyrir Orkulausnir er
dreginn upp faglegur ágreiningur
með von um opinbera umræðu um
þessi mál.
Félagarnir fullyrða í grein sinni
að Orkulausnir gefi sig út fyrir
óhefðbundnar lausnir. Það er fjarri
öllum sannleika. Allt eru þetta mæl-
anlegar staðreyndir. Það að ganga
frá jarðbindingum samkvæmt reglu-
gerð er einfalt mál – enginn galdur,
enginn hókus pókus. Fyrirtækið
Orkulausnir fer eftir reglugerðum
um jarðbindingar, spennujöfnun og
hefur þróað eigin aðferðafræði.
Orkuveitur, hönnuðir og verktakar
fara ekki eftir reglugerðum. Það er
kjarni málsins og grafalvarlegt mál.
Varnarskaut húsa eru rofin
Félagarnir viðurkenna brotalamir
við frágang rafmagns; einstök verk
sem „vinna hefði mátt betur“ en
kenna rafvirkjum um. Það er útaf
fyrir sig rétt en veitufyrirtækin
þurfa að vinna betur, hönnuðir
sömuleiðis. Orkuveita Reykjavíkur
rýfur varnarskaut húsa með því að
breyta inntökum vatnsveitu úr
málmi í plast án þess að gera ráð-
stafanir þvert á eigin orð. Á vorfundi
Samorku á Akureyri 2005 við-
urkenndi OR að veitufyrirtæki geti
ekki aftengt jarðtengingu vatns-
lagna úr málmi í plast/pex án ráð-
stafana. Þrátt fyrir það rýfur OR
varnarskaut húsa þegar málmpípum
er breytt í plast. Það er alvarlegt
brot á reglugerð. Varðandi tækni-
lega tengiskilmála Samorku skal
bent á reglugerð um raforkuvirki,
grein 207: „Jarðskautstaug sú, er
bindur saman núlltaug og vatns-
pípur, má ekki vera grennri en við-
komandi núlltaug…“. Það skal árétt-
að að þessu er ekki fylgt eftir. Í
leiðbeiningum Samorku eru jarð-
taugar vatnspípukerfa of grannar.
Opinbert eftirlit er í molum
Það er grundvallarvilla í frágangi
jarðbindinga, spennujöfnunar og
jarðskauta. Hún liggur hjá veitufyr-
irtækjum, hönnuðum og verktökum.
Opinbert eftirlit er í molum. Þessi
grundvallarvilla er ekki bundin við
Ísland. Hún er líka í nágrannalönd-
um okkar. Brynjólfur Snorrason á
Akureyri hefur í þrjá áratugi unnið
að rannsóknum á þessu sviði. Því
miður hafa margir bitið í hælana á
honum fremur en að ganga til sam-
starfs með opnum huga í leit að
sannleikanum. Hjá Orkulausnum
liggur þekking sem gæti fært Ísland
í fremstu röð rannsókna á frágangi
rafmagns. Þeir félagar kjósa að
rengja orð okkar en segja „engin tök
á að fjalla faglega um öll þau atriði á
þessum vettvangi“. Það gæti hrellt
„grunlausa raforkunotendur“ og
ábyrgðarhluti að setja fram nið-
urstöður um „meinta vá á umdeil-
anlegan máta.“ Það má með öðrum
orðum ekki rugga bátnum. Þetta er
dapurleg afstaða.
Við fögnum umræðu,
þökkum svarið
Við hins vegar segjum að verst af
öllu sé að þegja málið í hel. Við skrif-
uðum skýrsluna með þá von í brjósti
að opna umræðuna til þess að breyta
hlutum. Það eru allt of margar vís-
bendingar um að rafmengun sé afar
alvarlegt vandamál. Við segjum að
við rafgæðamælingar sé ekki nóg að
líta til fasa eins og orkuveitur gera.
Horfa verður á affallið. Við verðum
að hafa fullvissu um að rafkerfið
hreinsi sig þegar sturtað er niður.
Rafkerfið er ekki að hreinsa sig, það
hlaðast upp óhreinindi. Við erum
með mælingar sem sýna þessar
breytur svart á hvítu. Það er einlæg-
ur ásetningur okkar að fá umræðuna
upp á yfirborðið. Þess vegna fögnum
við grein Gústafs Adolfs og Sig-
urðar.
Rafveitur virða
ekki reglugerðir
Hallur Hallsson og
Svanbjörn Ein-
arsson svara grein
Gústafs Adolfs
Skúlasonar og Sig-
urðar Ágústssonar
» Orkulausnir fara eft-
ir reglugerðum um
jarðbindingar og
spennujöfnun. Orku-
veitur, hönnuðir og
verktakar fara ekki eftir
reglugerðum.
Hallur Hallsson.
Hallur er framkvæmdastjóri
og Svanbjörn er Bsc rafmagns-
tæknifræðingur.
Svanbjörn Einarsson.
Á SÍÐUSTU árum hafa orðið
miklar þjóðfélagsbreytingar á flest-
um sviðum hérlendis, og ekki hafa
síður orðið breytingar á viðhorfi
fólks til fjölmargra samfélagsþátta.
Áður fyrr var til að mynda meg-
inmarkmiðið með barnauppeldi að
gera börn að hlýðnum þjóðfélags-
þegnum. Nú er hins
vegar meira lagt upp úr
því að börnin okkar séu
virk og hugmyndarík í
samræmi við fjöl-
breyttara og flóknara
samfélag. Hlýðni er
góð upp að vissu marki
en gleymum því ekki að
þótt hlýðin börn séu
fullorðnum oftar en
ekki að skapi, þá má sú
hlýðni aldrei vera blind
og skilyrðislaus.
Sterkur áhrifavaldur
í lífi mínu er sænskur
leikskólakennari með
meiru, Birgitta Samuelsson; hún
fæddist sama ár og Hitler komst til
valda og brautskráðist sem leik-
skólakennari árið sem ég varð eins
árs. Á sínum yngri árum nam Birg-
itta heimspeki og hafði þær hug-
sjónir að koma í veg fyrir að heim-
urinn yrði á ný handbendi einvalds,
líkt og gerðist á tímum Hitlers. Að
fólk áttaði sig á því hversu örlagaríkt
það getur verið að kenna börnum
blindna hlýðni.
Hlustum á börnin
Hverju mannsbarni er eðlislægt
að spyrja af hverju? Börn eru fróð-
leiksfús og hlusta með mikilli athygli,
það má segja að þau hlusti bæði með
augum og eyrum. Í tilefni af hugleið-
ingum mínum á degi leikskólans vil
ég varpa fram spurningum til full-
orðinna. Hvernig hlustum við á börn-
in? Til dæmis í samræðum við börn.
Erum við of upptekin af því að miðla
börnunum þeirri visku sem við telj-
um okkur búa yfir? Eða erum við
einnig tilbúin að hlusta eftir hug-
myndum og skoðunum barnanna? Er
það ekki einmitt kjarni lýðræðis að
hlusta, að veita börnum möguleika á
samræðum, til dæmis um siðfræði og
lýðræði í hversdags-
leikanum?
Við leikskólakenn-
arar berum þá ábyrgð
að veita leikskólabörn-
um möguleika til þátt-
töku og til áhrifa á eigið
skólastarf. Það krefst
einlægrar forvitni og
meðvitundar um að
hlusta eftir því sem
börnin eru að ígrunda
og gera yfir daginn.
Hlusta eftir því hvar
áhugi þeirra liggur. Vit-
að er að áhugi er mik-
ilvægur drifkraftur í
námi og eitt af hlutverkum leikskóla-
kennarans er að laga skólastarfið að
áhuga og getu barnanna. Árangurs-
ríkt verkfæri sem kennarar geta not-
að er að skrá hvernig börnin læra.
Uppeldisfræðileg skráning er aðferð,
sem hefur verið notuð erlendis í um
hálfa öld með góðum árangri. Nokkr-
ir leikskólar hér á landi hafa nýtt sér
þessa aðferð. Skráningin er öflugt
verkfæri fyrir kennara til að; gera
námið sýnilegt, skoða og ígrunda eig-
ið starf og greina áhugasvið og styrk
sérhvers barns. En skráning-
araðferðin er ekki síður verkfæri fyr-
ir börnin til að ígrunda eigið nám,
hlusta á og ígrunda hugmyndir ann-
arra, jafnt barna sem fullorðinna.
Leikskóli á ekki að vera eyland í
samfélaginu, heldur hluti af því og
börnin þurfa að fá möguleika til að
vera virkir þátttakendur í samfélag-
inu. Á heimasíðu eins leikskóla á Ak-
ureyri má sjá dæmi um slíkt; þar
stendur eftirfarandi: „Í dag byrj-
uðum við að setja saman lítinn sól-
arorkubíl sem við fengum í gegnum
samstarfið við Háskólann á Ak-
ureyri.“
Vísindasmiðja
Í tilefni af Vetrarhátíð Reykjavík-
ur býður Þjónustumiðstöð Mið-
borgar og Hlíða, í samstarfi við leik-
skólabraut Háskólans á Akureyri,
börnum og fullorðnum að vinna með
byggingar, ljós og skugga í vís-
indasmiðju í Ráðhúsi Reykjavíkur
hinn 8. febrúar frá kl. 13.00-16.00 og
9. febrúar kl. 11.00-14.00. Þar býðst
öllum að byggja úr fjölbreyttum end-
urnýtanlegum efnivið. Efnivið sem
er bæði gagnsær og ógagnsær. Sér-
stakur gaumur verður gefinn að því
hvernig hægt er að nota ljós og
skugga til að auðga byggingarleik.
Þetta er smiðja þar sem einu tak-
markanir byggingameistarans eru
hans eigið ímyndunarafl. Vís-
indasmiðjan er ætluð börnum frá
eins til 101 árs.
Frumkvöðlar í stað fylgjenda
Guðrún Alda Harðardóttir
skrifar um leikskólastarf og
minnir á ráðstefnu
» Vitað er að áhugi er
mikilvægur drif-
kraftur í námi og eitt af
hlutverkum leikskóla-
kennarans er að laga
skólastarfið að áhuga og
getu barnanna.
Guðrún Alda
Harðardóttir
Höfundur er leikskólaráðgjafi
í Þjónustumiðstöð Miðborgar og
Hlíða í Reykjavík og dósent
við Háskólann á Akureyri.
GREIN Hjálmtýs Heiðdals frá
15. desember sl. er furðu þver-
sagnakennd fyrir ýmissa hluta
sakir. Annarsvegar dregur hann
upp þá mynd af gyðingaþjóðinni í
Ísrael að hún sé einhver ómann-
úðlegasti mannréttindabrjótur og
kúgari sem fyrirfinnst á jarðríki
og hneykslast mjög á ýmsum að-
gerðum hennar sem
bitna á óbreyttum
palestínskum borg-
urum og hinsvegar
ber hann í bætifláka
fyrir og afsakar á
allan hátt miklu stór-
felldari og alvarlegri
mannréttindabrot
öfgasamtaka palest-
ínumanna gegn gyð-
ingum í Ísrael.
En hver eru hin
ætluðu mannrétt-
indabrot Ísraela
gagnvart Palest-
ínumönnum nákvæm-
lega?
Þegar grannt er
skoðað virðast þau
fyrst og fremst vera
afleiðingar af rétt-
mætum öryggis-
viðbrögðum Ísr-
aelsríkis við
hryðjuverkum arab-
anna:
1. Tafsamar bið-
raðir og öryggisleit
við landamæri og
varðstöðvar.
2. Girðingar og ör-
yggisveggir.
3. Óbeinar afleið-
ingar af þessum að-
gerðum á samfélag
Palestínumanna.
Palestínumenn
kvarta einnig yfir
handtökum meintra hryðjuverka-
manna, niðurbroti á húsum þeirra
og aftökum á þeim. Virðast þeir
og stuðningsmenn þeirra engan
greinarmun gera á aðgerðum Ísr-
aels gegn vopnuðum og skipulögð-
um hryðjuverkahópum og svo aft-
ur gegn óbreyttum borgurum.
Sama má segja um umfjöllun
sumra íslenskra fjölmiðla, einkum
Ríkisútvarpsins.
Þegar rætt er um brot á mann-
réttindum Palestínuaraba og ann-
arra verður að hafa í huga hve
margvísleg mannréttindi eru og
hve oft réttindi eins hóps ganga
þvert á réttindi annars hóps.
Ákaflega auðvelt er að hafa uppi
ásakanir um brot á mannrétt-
indum sé engrar sanngirni gætt.
Hvort vegur til dæmis þyngra,
réttur gyðinga til lífs samkvæmt
3. grein eða réttur Palest-
ínumanna til ferðafrelsis sam-
kvæmt 13. grein, það er að segja
ef sú grein á við þeirra aðstæður?
Ósannar yfirlýsingar um
hungursneyð á Gaza
Sömuleiðis verður að benda á
hversu margar ásakanir Palest-
ínuarabanna og stuðningsmanna
þeirra um mannréttindabrot Ísr-
aels gegn þeim eru afar ótrúverð-
ugar. Til dæmis eru fullyrðingar
Sveins Rúnars Haukssonar und-
anfarið um hungursneyð og al-
gjöran lyfjaskort á Gaza hrein
ósannindi. Alþjóðastofnanir og
samtök, sem þó eru afar hliðholl
málstað Palestínuarabanna og að
sama skapi andstæð Ísrael, svo
sem Rauði krossinn, Unrwa hjálp-
arstarf Sameinuðu þjóðanna og
Human Rights Watch lýsa ástand-
inu alls ekki með þeim hætti,
heldur taka sumar sérstaklega
fram á vefsíðum sínum að Ísraelar
útvegi allar brýnustu nauðsynjar.
Ef aðrar umkvartanir tals-
manna Palestínumanna um mann-
réttindabrot gegn þeim hafa
þennan sama áreiðanleikastuðul,
er þá hægt að taka mikið mark á
þeim?
Dylgjur Hjálmtýs um að ísr-
aelskir sagnfræðingar hafi í ný-
opnuðum skjalasöfnum fundið
sannanir um að opinber stjórnvöld
gyðinga hafi fyrir stofnun Ísraels
haft þjóðernishreinsun araba
beinlínis á stefnuskránni, virðast
vera af þessum sama meiði. Hann
segir: Skjölin sanna að það var
vísvituð stefna síon-
ista að hrekja eins
marga araba burt frá
Palestínu og hægt
var. Þetta er órök-
studd fullyrðing
Hjálmtýs. Hvers
vegna nefnir hann
ekki heimildir sínar ef
þær eru komnar
fram? Hvernig hljóðar
texti þeirra og hvað
heita vísindamennirnir
sem fundu þær?
Hinn heimsþekkti
sagnfræðingur Benny
Morris, sem þó er
gagnrýninn á margt í
framgöngu Ísr-
aelsmanna, ályktar
eftirfarandi: Það var
engin áætlun í gangi
hjá síonistum að reka
araba burt eða hræða
þá til flótta. Hvað ein-
stakir skæruliðahópar
sem ekki tengdust op-
inberum stjórnvöldum
gyðingasamfélagsins
og afvopnaðir voru
eftir Sjálfstæðisstríðið
1948 kunna að hafa
haft á stefnuskrá
sinni er ekki vitað
með vissu.
Samúð Ísraela með
flóttamönnunum
Samúð Ísraela með
flóttamönnunum, þrátt fyrir stöð-
ugar skærur við öfgahópa meðal
þeirra, hefur komið fram í afar
samviskusamlegu umsjónar- og
uppbyggingarstarfi á svæðum
þeirra allt fram að stofnun heima-
stjórnar Palestínu 1994 og einnig
eftir það. Framfarirnar í heil-
brigðismálum Palestínumanna,
undir umsjón Ísraels síðustu ára-
tugina, vegamálum, veitu- og hol-
ræsamálum, fjarskiptamálum og
menntamálum eru með ólíkindum.
Allavega fram að intifadah upp-
reisnum þeirra hafa Ísraelar sinnt
mannúðarskyldum sínum við þá
með ágætum og mun betur en
ýmsar arabaþjóðirnar. Kunnugur
tjáði mér að lífskjör í flótta-
mannabúðum í Líbanon er hann
skoðaði fyrir nokkrum árum hefðu
verið hrikaleg, miklu verri en á
Vesturbakkanum. Lífskjör og
tekjur Palestínuaraba á umsjón-
arsvæði Ísraels voru á tímabili
fyrir intifadah uppreisnirnar með
þeim bestu meðal araba utan olíu-
ríkja.
Fær ekkert stöðvað framgang
lygamafíupalestínuvina í fjöl-
miðlum hér á landi, ekki einu
sinni virðuleg ritstjórn Morg-
unblaðsins?
Því vil ég að lokum hvetja ís-
lensk stjórnvöld til að huga að
lagasetningu eins og þeirri sem
tekin hefur verið upp nýlega í
sumum nágrannalöndum okkar
sem skyldar fjölmiðla til að greina
rækilega frá öllum sjónarmiðum
aðila í meiriháttar pólitískum deil-
um. Hlutdrægur og palestínskur
fréttaflutningur af deilum Ísraels
og Palestínu hefur valdið því að
jafnvel stjórnvöld, t.d. utanrík-
isráðherra okkar Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, hafa skýra og skarpa
sjón á Palestínuauganu en kol-
svartan lepp fyrir Ísraelsauganu!
Hatursgleraugu
Hjálmtýs Heiðdals
Hreiðar Þór Sæmundsson
skrifar um Palestínu og Ísrael
Hreiðar Þór
Sæmundsson
» Því vil ég
hvetja ís-
lensk stjórnvöld
til að huga að
lagasetn-
ingu … sem
skyldar fjöl-
miðla til að
greina rækilega
frá öllum sjón-
armiðum aðila í
meiriháttar
pólitískum deil-
um.
Höfundur er kaupmaður í Reykjavík.