Morgunblaðið - 14.03.2008, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 14. MARS 2008 27
Á GRUNDVELLI
þeirra lagalegu skuld-
bindinga sem Ísland
undirgekkst með aðild
sinni að Rammasamn-
ingi Sameinuðu þjóð-
anna um loftslags-
breytingar frá 1992 og
Kyoto-bókuninni frá
1997 hefur Ísland með
þátttöku sinni í hinu
alþjóðlega samn-
ingaferli tekið á sig
pólitískar skuldbind-
ingar. Þessar skuld-
bindingar koma meðal
annars fram í yfirlýst-
um samningsmark-
miðum ríkisstjórnar
Íslands frá 4. desem-
ber sl. Þar skiptir
mestu máli stuðn-
ingur ríkisstjórn-
arinnar við þau meg-
inmarkmið, að
„… taka mið af til-
mælum Vísinda-
nefndar Sameinuðu
þjóðanna um loftslagsbreytingar
(IPCC) um að koma þurfi í veg fyrir
að hlýnun lofthjúps jarðar fari yfir
2°C frá því sem var fyrir upphaf iðn-
byltingar. Til að ná því markmiði
þarf losun iðnríkjanna í heild að
minnka um 25 –40% fyrir 2020. Á
sama tíma þarf samkomulagið að
fela í sér að stærstu losendur í hópi
þróunarlanda dragi úr vexti los-
unar.“
Einnig koma þessar skuldbind-
ingar fram í ræðu utanrík-
isráðherra á allsherjrþingi Samein-
uðu þjóðanna sl. haust. Þar
undirstrikaði utanríkisráðherra
nauðsyn þess að virkja umhverf-
isverndarsamtök í baráttunni við
loftslagsbreytingar. Einnig má
nefna ræðu umhverfisráðherra á
loftslagsþinginu í Balí. Síðast en
ekki síst er Ísland skuldbundið af
niðurstöðum loftslagsþingsins í
Balí.
Stefnumótun stjórnvalda
Frá því Kyoto-bókunin var gerð
árið 1997 hafa stjórnvöld þrívegis
sett fram stefnumótun í loftslags-
málum. Í fyrsta lagi var það mark-
mið stjórnvalda að Ísland fengi að
auka losun um a.m.k. 55% miðað við
1990. Það samningsmarkmið náði
ekki fram að ganga í Kyoto heldur
var Íslandi úthlutað 10% aukningu.
Það dugði engan veginn fyrir áform
stjórnvalda og Norsk Hydro um ál-
ver og virkjanaframkvæmdir á
Austurlandi og því kröfðust stjórn-
völd sérstaks ákvæðis – almennt
orðað en þó sértækt fyrir Ísland.
Það var samþykkt á 7. þingi aðild-
arríkja Rammasamningsins um
loftslagsbreytingar árið 2001.
Í öðru lagi kynntu stjórnvöld
stefnu í mars 2002 í kjölfar þess að
Ísland fékk kröfum sínum fram-
gengt. Þar kemur fram að „Dregið
verði úr útstreymi gróðurhúsa-
lofttegunda frá samgöngum með al-
mennum aðgerðum og með breyt-
ingum á skattlagningu á dísilbílum,
sem leiði til aukningar í innflutningi
á slíkum bílum til einkanota.“
Þessar „almennu að-
gerðir“ hafa gjör-
samlega mistekist.
Losun gróðurhúsa-
lofttegunda frá vega-
samgöngum jókst um
60% á tímabilinu 1990 –
2006. Fátt í fyrrnefndri
stefnumörkun rík-
isstjórnarinnar frá
2002 hefur gengið eftir
og framfylgd íslenska
ákvæðisins um, að
„… koltvíoxíðútstreymi
frá nýrri stóriðju eftir
árið 1990 sem fellur
undir íslenska ákvæðið
[skuli] ekki vera meira
en 1.600 þ. tonn árlega
að meðaltali árin 2008-
2012“ er nú ógnað af
framgöngu Norðuráls í
Helguvík og áformum
Alcoa um byggingu ál-
vers á Bakka. Flestir
stjórnmálamenn virð-
ast ráðþrota, vegalaus-
ir eða viljalausir til að
hafa áhrif á gang mála.
Í þriðja lagi hafa komið fram
drög að loftslagsstefnu núverandi
ríkisstjórnar, sbr. að ofan. Stefnt er
að því að leggja fram heildræna
stefnu í maí eða júní og til grund-
vallar þeirri stefnu skal liggja álit
tveggja nefnda: Hagfræðinga-
nefndar og vísindanefndar. Í ljósi
þess að hagfræðinganefndin á sam-
kvæmt skipunarbréfi, „… að kanna
möguleika á samdrætti í nettólosun
gróðurhúsalofttegunda á Íslandi,
með sérstöku tilliti til hagkvæmni
aðgerða“ er atvinnulífinu (iðnaði,
samgöngum, landbúnaði) gefið
sjálfdæmi um hvað sé hagkvæmt.
Þessu verður að breyta, því þótt
samvinna við atvinnulífið sé af hinu
góða er brýnt að stjórnvöld marki
stefnu í samræmi við þær skuld-
bindingar sem Ísland hefur tekið á
sig. Bæði lagalegar og pólitískar.
Yfirlýsing forsætisráðherra
Í áramótaræðu sinni sagði for-
sætisráðherra, Geir H. Haarde: „Á
ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna á
Balí nú í desember náðist sam-
komulag um að hefja samninga-
viðræður um mótun nýs samnings
sem taka á við af Kýótó-bókuninni
árið 2012. Öll ríki heims verða að
leggja sitt af mörkum. Það munum
við einnig gera.“ Enn hefur ekki
komið fram með hvaða hætti rík-
isstjórn Íslands hyggst fylgja orð-
um forsætisráðherra eftir. Það
verður tæpast gert með byggingu
tveggja nýrra álvera en í vor mun
nefnd fjögurra ráðherra kynni að-
gerðaáætlun ríkisstjórnarinnar til
að draga úr losun gróðurhúsa-
lofttegunda; væntanlega í samræmi
við þau samningsmarkmið sem rík-
isstjórn hefur kynnt, þ.e. 25 – 40%
samdráttur fyrir 2020.
Skuldbindingar
Íslands í lofts-
lagsmálum
Árni Finnsson fjallar um losun
gróðurhúsalofttegunda
Árni Finnsson
» Flestir
stjórn-
málamenn virð-
ast ráðþrota,
vegalausir eða
viljalausir til að
hafa áhrif á
gang mála.
Höfundur er formaður Nátt-
úruverndarsamtaka Íslands.
HELGI Seljan spyr í Morgun-
blaðinu þriðjudaginn 11. mars
2008, hvort einhver geti frætt sig
um hvar þessa setningu sé að
finna í Biblíunni. Ég skal reyna að
verða við beiðni hans.
Í stuttu máli er
þessa setningu hvergi
að finna í Biblíunni
heldur er það – eins
og fram kemur í grein
Helga Seljan – Grím-
ur meðhjálpari í
skáldsögunni Maður
og kona eftir Jón
Thoroddsen sem hef-
ur þessa setningu á
vörum og eignar Sal-
ómon konungi. Í
Biblíunni eru þrjú rit
eignuð Salómon kon-
ungi, Orðskviðirnir,
Prédikarinn og Ljóðaljóðin og auk
þeirra Speki Salómons sem er eitt
rita Apókrýfu bóka Gamla testa-
mentisins. Það er skemmst frá því
að segja að setningu þá sem Grím-
ur meðhjálpari hefur eftir Salómon
er hvergi að finna í þeim ritum
sem eru kennd við hann. Salómon
hvetur hins vegar til hófsemdar í
ritum sínum, líka í meðförum víns,
m.a. í Orðskviðunum 23.31-32 þar
sem segir: „Horfðu ekki á vínið,
hve rautt það er, hvernig það glóir
í bikarnum og rennur ljúflega nið-
ur. Að síðustu bítur það sem högg-
ormur og spýtir eitri sem naðra.“
Aðra aðvörun er að finna í Orðs-
kviðunum 31.4-5: „Ekki sæmir það
konungum að drekka vín eða höfð-
ingjum áfengur drykkur. Þeir
kynnu að drekka og gleyma lög-
unum og ganga á rétt
hinn fátæku.“ Þannig
notaði nú einmitt séra
Sigvaldi vínið er hann
hellti víni í bóndann
og fékk hann drukk-
inn til að afsala jörð-
inni er hann ásældist í
sínar hendur.
Vín var auðvitað
hluti mannlífsins á
dögum Biblíunnar og
talið meðal gjafa
Guðs. Í Sálmi 104.14-
15 segir t.d.: „Þú,
Drottinn, lætur gras
spretta handa fénaðinum og jurtir
sem maðurinn ræktar, svo að jörð-
in gefi af sér brauð, og vín sem
gleður mannsins hjarta, olíu sem
lætur andlit hans ljóma og brauð
sem veitir honum þrótt.“ Þarna er
vín m.ö.o. meðal þess sem Guð hef-
ur skapað og gjöf hans er getur
veitt gleði. Í Síraksbók 31.27-28
lesum við líka um vín: „Vínið er
manninum sem lífið sjálft, neyti
hann þess í öllu hófi. Hvað er lífið
þeim sem brestur vín? Það var frá
öndverðu ætlað mönnum til gleði.
Hjartans yndi og gleði í sinni er
vín í hófi á hentugum tíma.“ Þetta
vers er meðal leiðbeininga um
rétta hegðun í veislum og er þar
að finna ýmsar þarfar aðvaranir
svo sem þessa sem er næst á und-
an versinu er líkist setningu Gríms
meðhjálpara (Síraksbók 31.25-26):
„Reyn eigi að sýnast kappi við vín-
drykkju, vínið hefur margan að
velli lagt. Aflinn reynir eggjárn í
eldi og vínið hjartað þegar oflátar
deila.“ Í beinu framhaldi standa
síðan orðin: „Ofdrykkja veldur bit-
urð í sinni og leiðir til illsku og
þjarks. Ölvun eykur heimskingja
reiði uns hann hrasar, hún eyðir
þrótti og veldur sárum“ (Síraksbók
31.29-30).
Lærdómurinn sem draga má af
þessu er sá að setningu Gríms
meðhjálpara er hann ranglega
eignar Salómon konungi ber að
nota í hófi!
Hóflega drukkið vín
gleður mannsins hjarta
Einar Sigurbjörnsson svarar
spurningu Helga Seljan » Setningu Gríms
meðhjálpara er
hann ranglega eignar
Salómon konungi ber að
nota í hófi.
Einar Sigurbjörnsson
Höfundur er prófessor í guðfræði.
ENN og aftur skrifar Gísli Gísla-
son, einn af talsmönnum Sjálfstæð-
isfélagsins á Álftanesi, grein um
skipulagsmál á Álftanesi sem full er
af rangfærslum. Grein
Gísla, sem birtist í
Morgunblaðinu hinn 7.
mars sl., er í sjálfu sér
ekki svaraverð, en eitt
atriði vil ég þó sér-
staklega leiðrétta hjá
Gísla. Það er fullyrðing
hans um að nú hafi ver-
ið bókað „að ekki sé
hægt að taka tillit til
mótmælanna“ og vísar
hann þá væntanlega til
mótmæla 700 íbúa
vegna skipulagstillögu
miðsvæðisins. Hann
tekur reyndar ekki
fram hver hafi bókað þessa bókun,
eða hvar hún hafi verið gerð. Ég bið
Gísla hér með að leggja fram þessa
bókun, en reikna þó með að hann
lendi í erfiðleikum með það, þar sem
hið sanna er, að þvert á fullyrðingar
Gísla og félaga hans í Sjálfstæð-
isfélaginu, hefur verið brugðist við
mótmælum íbúanna og reynt að
koma til móts við óskir þeirra að eins
miklu leyti og hægt er.
 Íbúar voru ósáttir við að lítil
bensínstöð yrði staðsett í námunda
við íbúðabyggð, við enda Suðurtúns.
– Ákveðið hefur verið að flytja
staðsetningu bensínstöðvarinnar, og
kemur þá helst til greina að setja
hana sunnan Suðurnesvegar, á
Grandann, fjarri íbúðabyggð.
 Íbúar voru ósáttir við fjölda og
hæð fjölbýlishúsa við Norðurnesveg.
– Húsunum hefur nú verið fækkað
úr fjórum í þrjú, húsin minnkuð, og
hæð þeirra lækkuð að hluta til.
 Íbúar voru ósáttir við legu
„skólavegar“, höfðu áhyggjur af mik-
illi umferð við hann, töldu hann liggja
of nálægt skóla og íbúðabyggð við
Suðurtún og Skólatún og töldu hann
hættulegan börnum.
– „Skólavegi“ hefur nú öllum verið
hliðrað til, frá núverandi íbúðabyggð
og skólasvæði í átt að nýju miðsvæði,
auk þess sem innkeyrsla hans frá
Norðurnesvegi hefur verið sveigð frá
byggð við Suðurtún til mikilla muna.
Einnig hafa verið gerðar ráðstafanir
til að létta á umferðarþunga um
„skólaveg“ m.a. með því að bæta við
nýrri götu í þann hluta
miðsvæðisins sem ligg-
ur næst Suðurnesvegi
og Breiðumýri. Nú
verður keyrt inn í það
hverfi frá „miðbæj-
argötu“ í stað þess að
eingöngu var áður hægt
að keyra inn í það hverfi
frá „skólavegi“.
Að auki vil ég benda
á það að umræðan um
svokallaðan „skólaveg“,
og umferðarmál á
Álftanesi hefur því mið-
ur að undanförnu einna
helst minnt á söguna
um fjöðrina sem varð að fimm hæn-
um. Af umræðunni að dæma mætti
ætla að öll börn á Álftanesi þyrftu á
leið sinni í skólann að fara yfir „skóla-
veginn“, en staðreyndin er sú að að-
eins lítill hluti barna á Álftanesi þarf
að fara yfir þennan veg. Öll þau börn
sem búa norðan, austan og vestan við
„skólaveginn“ koma aldrei í námunda
við hann á leið sinni í skólann. Það
eru því einungis þau börn sem búsett
eru sunnan við „skólaveginn“ sem
gætu þurft að fara yfir hann. Okkur
ber að sjálfsögðu að gæta öryggis
þeirra barna, eins og annarra barna á
öðrum leiðum á Álftanesi. Það verður
gert með ákvæðum um mjög lágan
umferðarhraða, vandaðri hönnun
hraðahindrana, gangbrauta og
gönguljósa. Varðandi legu „skólaveg-
ar“ samsíða skólalóð, verður að sjálf-
sögðu gengið þannig frá málum að
börnum að leik á skólalóðinni stafi
ekki hætta af þeirri bílaumferð sem
framhjá fer.
Þau börn sem í dag þurfa að fara
yfir umferðargötu á leið sinni í skól-
ann fara mörg hver yfir Breiðumýri,
en í skipulagsferlinu er m.a. verið að
draga úr umferð um hana, enda hefur
lengi verið óánægja með öryggismál
barna þar. Helstu talsmenn Sjálf-
stæðisfélagsins á Álftanesi leggja nú
ofuráherslu á það að þyrla upp mold-
viðri um tilbúið „vandræðaástand“ á
Álftanesi, í sem flestum fjölmiðlum
landsins, í þeim tilgangi einum að
tefja framkvæmdir við uppbyggingu
miðbæjar og koma óorði á bæj-
arstjórann og meirihluta bæj-
arstjórnar. Það er vægast sagt óá-
byrgt og getur haft afdrifaríkar
afleiðingar fyrir framtíð sveitarfé-
lagsins haldi þeir áfram þessum óá-
byrga og ósanna málflutningi.
Að lokum, varðandi orð Gísla um
eftirmæli Á-lista, þar sem hann segir
„Nú er ítrekað pískrað að Á-listi fari
ekki fram aftur heldur bjóði flokkar
fram í eigin nafni“. Sé eitthvert písk-
ur í gangi um þetta, þá er það fyrst
og fremst í þröngri elítu Sjálfstæð-
isfélagsins. Innan Á-listans starfar
fjölbreyttur hópur fólks, bæði
óflokksbundið fólk og fólk úr öllum
stjórnmálaflokkum, þar með talið
fólk sem áður studdi D-listann á
Álftanesi, og styður hann jafnvel í
landsmálum. Það sem Gísli og félagar
ætla sér hins vegar fyrst og fremst
með undirróðri sem þessum, er að
skapa glundroða og reyna með því að
sundra þeim góða og trausta hópi
fólks sem starfar saman innan Á-
listans og komast þannig til valda á
ný. Þeim verður þó ekki kápan úr því
klæðinu, Á-listinn og stuðningsmenn
hans standa saman að því að ljúka
þeim mikilvægu verkefnum sem
framundan eru. Ekki væri þó verra
að fá til þess vinnufrið!
Álftanes – Hafa skal
það sem sannara reynist
Kristín Fjóla Bergþórsdóttir
skrifar um skipulagsmál á
Álftanesi
»Helstu talsmenn
Sjálfstæðisfélagsins
á Álftanesi leggja nú of-
uráherslu á það að þyrla
upp moldviðri um tilbúið
vandræðaástand á
Álftanesi.
Kristín Fjóla
Bergþórsdóttir
Höfundur er bæjarfulltrúi Á-lista, og
formaður stýrihóps um arkitekta-
samkeppni um miðsvæði Álftaness.
SANDUR MÖL
FYLLINGAREFNI
WWW.BJORGUN.IS
Sævarhöfða 33,
112 Reykjavík,
sími 563 5600