Morgunblaðið - 20.03.2008, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 20. MARS 2008 17
MENNING
EINHVER kunnustu grafíkverk
listasögunnar eru hinar drungalegu
ætingar spænska myndlistarmanns-
ins Franciscos
Goya. En á nýrri
yfirlitssýningu á
grafík hans í Pe-
tit Palais í París,
„Goya, graveur“,
er reynt að sýna
fram á að hann
hafi í raun hugsað
þær ljósari og þar
af leiðandi boð-
skapinn annan.
Kenningin sem sett er fram er að
dökku prentin sem sýnd hafa verið
af merkum seríum á borð við Kenj-
arnar, sem sýndar voru í Listasafn-
inu á Akureyri og Hafnarhúsinu fyr-
ir skemmstu, hafi verið prentuð
þannig á meðvitaðan hátt eftir dauða
Goya árið 1828.
Á sýningunni, þar sem eru um 280
ætingar og steinþrykk, eru m.a.
sjaldgæf prufuprent, sem gerð voru
undir leiðsögn Goya. Þeim er stillt
upp við hlið „endanlegra“ útgáfna af
myndunum, sem gerðar voru eftir
dauða hans og eru mun dekkri.
„Eftir dauða Goya var litið á hann
sem mjög myrkan, svo verk hans
voru sett þannig fram,“ segir einn
sýningarstjóranna. „En í rauninni
var hann listamður upplýsing-
arinnar, sem gerði ætingar því hann
vildi breyta hlutunum.“
Bjartara
yfir Goya
Grafíkmyndir hans
eiga að vera ljósari
Ein af Kenjum
Franciscos Goya.
ST. NICHOLAS kór Tretya-
kov-ríkislistasafnsins í Moskvu
kemur fimm sinnum fram hér á
landi, í boði rússneska sendi-
ráðsins, um páskahelgina.
Fyrstu tónleikarnir eru á
laugardag, 22. mars, klukkan
18 í Dómkirkjunni. Á páskadag
syngur kórinn litúrgíu klukkan
10 í kapellu rússnesku rétt-
trúnaðarkirkjunnar á Sól-
vallagötu 10. Annan í páskum,
klukkan 9.30, flytur kórinn litúrgíu í Glerárkirkju
á Akureyri og síðdegis, klukkan 15, heldur hann
tónleika í Akureyrarkirkju. Þriðjudagskvöldið 25.
mars klukkan 20 verða loks tónleikar í Reykholts-
kirkju í Borgarfirði.
Tónlist
Kór Tretyakov-
safnsins syngur hér
Kór heilags Niku-
lásar, frá Moskvu.
FÖSTUDAGINN langa flytur
Sinfóníuhljómsveit áhuga-
manna eitt af öndvegisverkum
tónbókmenntanna sem tengj-
ast helgi þess dags, „Sjö síð-
ustu orð Krists á krossinum,“
eftir Joseph Haydn.
Tónleikarnir verða í Sel-
tjarnarneskirkju og hefjast
klukkan 15. Stjórnandi er Oli-
ver Kentish.
Sinfóníuhljómsveit áhuga-
manna var stofnuð árið 1990 og hefur á liðnum ár-
um flutt fjölbreytilegt úrval tónverka, nýrra sem
gamalla, eftir innlend sem erlend tónskáld.
Hið klassíska verk Haydns er frá árinu 1787 og
var frumflutt föstudaginn langa það ár í Cadiz.
Tónlist
„Sjö síðustu orð
Krists“ eftir Haydn
Tónskáldið,
Joseph Haydn.
SAMSTARFSVERKEFNI
Listasafns Reykjavíkur og
Kviksögu verður framhaldið í
dag, skírdag, með sýningu á
tveimur athyglisverðum heim-
ildarmyndum úr rannsókn-
arverkefninu Ísland og ímynd-
ir norðursins. Myndin Iceland:
Wonders of the World, frá
árinu 1970, er eftir bandaríska
kvikmyndagerðarmanninn Hal
Linker. Lögð er áhersla á upp-
byggingu og nútímavæðingu Íslands. Hin myndin
er Hard Rock and Water eftir kanadíska kvik-
myndagerðarmanninn Barböru Doran, frá árinu
2005. Í myndinni er gerður samanburður á Íslandi
og Nýfundnalandi. Sýningin hefst klukkan 20.
Kvikmyndir
Undur Íslands og
Nýfundnalands
Frá St. Johns á
Nýfundnalandi.
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
Á FÖSTUDAGINN langa klukkan
20.00 stendur Listafélag Lang-
holtskirkju fyrir „Listafléttu“ í
kirkjunni undir yfirskriftinni „Ég
bíð uns birtir yfir“. Til stendur að
vefa úr hinum ýmsum listformum
fléttu úr efnivið föstunnar.
„Við vorum með svona dagskrá í
fyrra og fólk var mjög snortið,“
segir Jón Stefánsson, stjórnandi
Kórs Langholtskirkju, sem er fyrir
miðju dagskrárinnar. „Hún byggist
upp á föstutónlist fyrir kór og er í
fjórum hlutum, þar sem hver hluti
endar á „Ave Verum Corpus“, í
verkum fjögurra ólíkra tónskálda:
Edwards Elgars, norska tónskálds-
ins Tronds Kvernos, ástralska tón-
skáldsins June Nixon og Wolfgangs
Amadeus Mozarts, sem samdi lík-
lega hið frægasta „Ave Verum“.“
Jón segir eitt eða tvö önnur verk
að auki hljóma í hverjum tónlistar-
hluta. „Þar á meðal eru sálmalög,
eins og Á föstudaginn langa, eftir
Davíð Stefánsson og Guðrúnu
Böðvarsdóttur, og endurreisn-
arverk eftir Gabrieli.“
Kór og kross kallast á
Á milli þáttanna lesa Hjörtur
Pálsson og Gunnar Stefánsson ljóð
sem tengjast efni föstudagsins
langa og í miðri dagskránni leikur
Jón orgelverk eftir Bach, „Ó, mað-
ur grát þú gamla synd“.
Aðalheiður Halldórsdóttir dans-
ari hefur samið hreyfingar fyrir
kórinn.
„Á ákveðnum stöðum verður kór-
inn hreyfanlegur og myndar
munstur,“ segir Jón „Söngvararnir
dreifa sér fyrir fram altarið og í
verkinu Faðir vor, eftir Jón Ás-
geirsson, myndar kórinn kross frá
altarinu.
Yfir altarið er búið að hengja sjö
metra háan trékross og kórinn kall-
ast á við hann.“
Íslendingar vandlátir
Rými kirkjunnar verður skreytt
myndverkum sem tengjast föst-
unni. Ólafur Ingi Jónsson, deild-
arstjóri forvörsludeildar Listasafns
Íslands, hefur valið verkin.
Margir leita í tónlistina á þessum
tíma og Jón segir glæsilegt úrval
tónverka tengjast dymbilviku og
páskum.
„Þessi tími hefur verið ótæmandi
brunnur fyrir trúartónskáld. Til er
endalaus fjársjóður af tónlist fyrir
þennan tíma, þar sem kannski ber
hæst passíurnar eftir Bach.
Íslendingar eru vandlátir og vilja
heyra úrvalstónlist á þessum tíma.“
Brunnur fyrir tónskáldin
 Margþætt listaflétta í Langholtskirkju að kvöldi föstudagsins langa  Endalaus
fjársjóður er til af tónlist fyrir þennan tíma árs, segir Jón Stefánsson kórstjóri
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Hátíðlegt Kór Langholtskirkju myndar kross fyrir altari kirkjunnar á æf-
ingu í vikunni. Flutt verða fjögur kórverk sem enda á „Ave Verum.“
lektor við Háskóla Íslands, útgáfu-
stjóri Máls og menningar í sex ár og
lektor við Uppsalaháskóla í sjö ár.
Frá árinu 1995 hefur hann verið
sjálfstætt starfandi fræðimaður.
„Þessari tilnefningu er ætlað að
vekja athygli á fræðibókum og veitir
ekki af,“ segir Þorleifur. „Í reynd er
þetta eina viðurkenningin sem veitt
er sérstaklega fyrir fræðibækur því
að Íslensku bókmenntaverðlaunin
ÞETTA var óvænt og ánægjulegt,“
sagði Þorleifur Hauksson í gær þeg-
ar tilkynnt hafði verið að hann hlyti
viðurkenningu Hagþenkis í ár, sem
veitt er fyrir framúrskarandi íslensk
fræðirit. Viðurkenninguna hlýtur
hann fyrir útgáfu Sverrissögu, 30.
bindis Íslenskra fornrita.
Sverrissaga var valin úr hópi tíu
tilnefndra verka en öll fræðirit sem
koma út á landinu koma til greina
við veitingu viðurkenningarinnar.
Í greinargerð viðurkenningaráðs
Hagþenkis segir að Þorleifur
Hauksson hafi stundað fræði-
mennsku um 40 ára skeið og verið í
hópi þeirra sem rutt hafa nútíma-
legum vinnubrögðum braut. Fáir
hafi unnið jafn farsælt starf á vett-
vangi íslenskra fræða og Þorleifur
Hauksson, þar sem saman fara
vandvirkni, þrautseigja, fjölhæfni og
fórnfýsi. Með tímamótaútgáfu á
Sverrissögu sé Þorleifur einstaklega
vel að viðurkenningunni kominn.
Þorleifur er íslensku- og bók-
menntafræðingur, fæddur árið 1941.
Hann vann á námstímanum við
rannsóknir og útgáfu á Handrita-
stofnun Íslands, um skeið var hann
spyrða saman fræðibækur og bækur
almenns efnis.“
Lítil umfjöllun um fræðirit
Þorleifur er ekki ánægður með
stöðu fræðibóka á bókamarkaðnum.
„Fræðibækur hafa goldið þess
hvað bókaumfjöllun hefur dregist
saman og einskorðast. Með tilkomu
stórmarkaða á bókamarkaðnum er
lögð sífellt meiri áhersla á örfáar
metsölubækur en aðrar bækur,
einkum fræðibækur, hafa fallið í
skuggann. Hér hafa fjölmiðlar
brugðist hlutverki sínu. Bóka-
umsagnir dragast saman eins og
önnur menningarumfjöllun. Það er
mikil skammsýni að láta efnisval
blaða ráðast af þeim auglýsingum
sem það færir blaðinu hér og nú. Um
leið og menningarumfjöllun dregst
saman er verið að ýta burt fjölmörg-
um tryggum lesendum.“
Áökin við Sverrissögu voru gef-
andi. „Það hafa verið forréttindi að
fást við þessa einstæðu sögu. Gaman
líka að glíma við það tvöfalda hlut-
verk að leggja fræðilegan grunn að
slíkri útgáfu og opna verkið um leið
fyrir hinum almenna lesanda.“
Þorleifur Hauksson hlýtur
viðurkenningu Hagþenkis
Verðlaunaður Þorleifur Hauksson
gaf út Sverrissögu í fyrra.
ARTHUR C.
Clarke, höfundur
ótal vísindasagna,
lést á heimili sínu
á Srí Lanka á
mánudag. Þekkt-
asta verk hans er
skáldsagan 2001:
A Space Odyssey.
Clarke samdi
yfir 100 bækur og
kom fram í vinsælum sjónvarpsþátt-
um um vísindi og líf í geimnum. Á 90
ára afmælinu þótti honum verst að
hafa ekki fundið sönnun um líf á öðr-
um hnöttum.
Vísindahöf-
undur deyr
Arthur C. Clarke
♦♦♦