Morgunblaðið - 07.04.2008, Side 23

verðar skoðunarr og úttekt-
arskyldur eða eftir eitt ár og einn-
ig eftir fimm ár frá afhendingu
byggingar.
Næsta stóra atriðið og það at-
hyglisverðasta er að Danir hafa
ákveðið að öll hús sem má kalla í
einfaldari kantinum skal byggja
án opinbers eftirlits.
Eina eftirlitið sem sveitarfélögin
mega framkvæma felst í að bygg-
ingar samræmist skipulagi og
einnig að grundvallaratriði bruna-
varna séu í lagi.
Hér er um að ræða áttatíu eða
nítíu hundraðshluta allra bygg-
ingaframkvæmda í Danmörku.
Það frumvarp sem nú liggur
fyrir Alþingi Íslendinga er allt of
flókið og ber í sér ákvæði sem
standast hvorki stjórnarskrá eða
EES samningin.
Það hlýtur því að vera skyn-
samlegt að staldra við og athuga
hvort það geti verið rétt að nota
dönsku lögin sem grundvöll fyrir
íslenska byggingalöggjöf.
BJÖRGVIN VÍGLUNDSSON,
verkfræðingur.
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 7. APRÍL 2008 23
UMRÆÐAN
LAGADEILD
HÁSKÓLANS Í REYKJAVÍK
Tökum við umsóknum núna
Kynntu þér námið á www.hr.is
Við lagadeild HR er í boði metnaðarfullt og nútímalegt laganám, sem miðar að því að
útskrifaðir nemendur verði framúrskarandi lögfræðingar og í fremstu röð á sínu sviði.
Hlutverk lagadeildar HR er að skapa og miðla þekkingu í umhverfi sem hvetur til
frumkvæðis, gagnrýninnar hugsunar og vísindalegra vinnubragða og auka þannig
lífsgæði og samkeppnishæfni í samfélaginu.
Lagadeild HR er brautryðjandi í nútímavæðingu laganáms hér á landi, hvort sem litið
er til skipulags námsins, kennsluaðferða eða þeirra miklu krafna sem gerðar eru til
nemenda á öllum námsstigum.
Grunnnámið tekur 3 ár og að því loknu gefst nemendum kostur á 2ja ára framhalds-
námi til meistaraprófs í lögfræði.
Kynntu þér spennandi og krefjandi laganám við Háskólann í Reykjavík á vef lagadeildar,
www.lagadeild.is.
FÉLAGI minn í Samfylkingunni
Þórður Sveinsson skrifar grein í
Morgunblaðið á laugardaginn þar
sem gætir nokkurs misskilnings
um efni sögulegs frumvarps til
varnarmálalaga, sem nú liggur
fyrir Alþingi. Meðal annars er þar
látið að því liggja að ný varnar-
málalög muni „lög-
festa“ aðild að „her-
stjórnarkerfi NATO“
og „lögfesta her-
æfingar“ með ein-
hverjum nýjum
hætti. Hvort tveggja
er fjarri sanni.
Opnað fyrir lýð-
ræðislegt eftirlit
Á Íslandi starf-
ræktu Bandaríkja-
menn í áratugi rat-
sjár og lofthelgis-
eftirlit sem tengist
stjórnstöðvum í
grannríkjum. Íslensk
stjórnvöld hafa
ákveðið að halda
áfram lofthelgiseft-
irliti yfir Íslandi eftir
brotthvarf Bandaríkj-
anna sem er sam-
tengt loftvarnarkerfi
Atlantshafsbanda-
lagsins. Bent skal á
að ef við hefðum það
ekki gætu ómerktar
flugvélar flogið að
vild yfir landinu án
þess að nokkur vissi, t.d. til að
smygla eiturlyfjum eða fórnar-
lömbum mansals. Flug rússneskra
orrustuflugvéla í kringum Ísland
sem borið hefur á undanfarna
mánuði væri þá líka án eftirlits
okkar.
Frumvarpið setur þessari starf-
semi í fyrsta sinn íslenskan laga-
legan ramma og opnar þannig fyr-
ir lýðræðislegt eftirlit almennings,
sveitarstjórna og Alþingis. Með
frumvarpinu er löggjafinn að gera
ráð fyrir að heræfingar geti farið
fram en hvorki að mæla fyrir um
skyldu til að halda þær né mæla
fyrir um einhverjar nýjar skyldur
til þátttöku í Atlantshafsbandalag-
inu.
Samfylkingin vann heima-
vinnuna
Misskilningur Þórðar um efni
frumvarpsins verður honum tilefni
til að spyrja á hvaða vegferð Sam-
fylkingin sé. Svarið við því er ein-
falt. Samfylkingin styður aðild að
Atlantshafsbandalag-
inu, en vill haga varn-
arviðbúnaði hér á
landi eftir þörfum Ís-
lands. Um þessa
stefnu er víðtæk sam-
staða í Samfylking-
unni. Hún var mörkuð
strax á stofnfundi árið
2000 og flokkurinn út-
færði viðbrögð við
brotthvarfi hersins
strax árið 2004 í starfi
framtíðarhóps sem
samþykkt var á lands-
fundi. Þeirri stefnu-
mótun hefur verið
fylgt í utanríkisráðu-
neytinu síðustu mán-
uði, m.a. með því að
efna til vinnu við gerð
sjálfstæðs hættumats
fyrir Ísland sem nú
stendur yfir. Með því
og fleira mun Ísland
byggja upp eigin
þekkingu og eigið mat
á varnarþörf og stoðir
sjálfstæðrar utanríkis-
stefnu styrkjast til
framtíðar.
Frumvarpið markar tímamót
því með því er skilið við þann
vonda fortíðararf að varnarmál Ís-
lands séu leynd og lögleysu hulin.
Það er söguleg staðreynd að
vegna hinna hörðu deilna um veru
hers í landi náði réttarríkið aldrei
fyllilega til þessa málaflokks á Ís-
landi, hvorki á hinum hörðu dög-
um kalda stríðsins né á síðustu
fimmtán árum þegar framfarir í
stjórnsýslurétti hefðu átt að ná
þangað eins og annað. Fjöldi fólks
mátti búa við beina og óbeina mis-
munun í samfélaginu vegna við-
horfa sinna til hers í landi.
Mikilvæg réttarbót
Ný varnarmálalög snúast um
það að móta lýðræðislegan og
gagnsæjan ramma fyrir starfsemi
sem Íslendingar stjórna nú sjálf-
stætt en Bandaríkjamenn gerðu í
fimmtíu og fimm ár. Í frumvarp-
inu felst langþráð réttarbót fyrir
alla þá sem eru gagnrýnir á
stefnumörkun stjórnvalda á hverj-
um tíma í varnarmálum. Gert er
ráð fyrir að ein stofnun fari með
varnartengd verkefni og þannig
verði komið í veg fyrir að borg-
aralegar stofnanir á borð við lög-
reglu og landhelgisgæslu geti
skýlt sér á bak við varnartengd
sjónarmið til að forðast lýðræð-
islegt eftirlit með starfsemi sinni.
Meginforsenda frumvarpsins er að
Ísland er herlaust land, eitt af 24
herlausum aðildarríkjum Samein-
uðu þjóðanna.
Í Samfylkingunni er stór hópur
fólks sem um áratugaskeið barðist
gegn her í landi. Margir Samfylk-
ingarmenn eru heldur ekki í
hjarta sínu aðdáendur Atlants-
hafsbandalagsins. Þess vegna eru
það skýr skilaboð að almenn
ánægja var með frumvarpið þegar
það var kynnt í utanríkismála-
nefnd flokksins og að frumvarpið
var samþykkt einróma í þingflokki
Samfylkingarinnar.
Sögulegt frum-
varp til varn-
armálalaga
Kristrún Heimisdóttir svarar
grein Þórðar Sveinssonar um
varnarmál
Kristrún Heimisdóttir
» Frumvarpið
markar
tímamót því
með því er skilið
við þann vonda
fortíðararf að
varnarmál Ís-
lands séu lög-
leysa og hulin
leynd.
Höfundur er aðstoðarmaður utanrík-
isráðherra.
Á HRÍMKÖLDU landi ísa hefur
löngum farið miklum sögum af
kynjaverum í huliðsheimum. Sam-
fara vaxandi trú á tækni og vísindi
hefur skyggnum hríð-
fækkað en til eru þau
tröll sem varla fara
fram hjá nokkru
mannsbarni. Eru það
skessur sem svarfast
um, soga í sig orku úr
fallvötnum og iðrum
jarðar af fádæma
áfergju og púa ofan í
kaupahéðna á vild-
arkjörum. Hvarvetna
á leið sinni skilja frenj-
ur þær eftir sig sviðna
jörð, sokkið land og
ramman andgust en
aldrei fá þær nóg innan landstein-
anna og vilja nú ólmar raska hvers
kyns sælu- og unaðsreitum, hvort
sem fyrir verða fossandi elfar, dul-
úðug vötn, skjólsælar trjáþyrpingar,
grónar grundir, tálfögur víðerni eða
tignarleg öræfi. Löng yrði sú romsa
ef telja ætti upp öll ginnhelg vé sem
fruskurnar girnast en nefna má Urr-
iðafoss og Þjórsárdal, Tungnaá og
Búðarháls, Hvítá, Hagavatn og Far-
ið, Bitru og Hverahlíð.
Aðfarirnar
Hvert sem ein skerjan leggur leið
sína lætur sú digran fésjóð síga nið-
ur að gullofnum pilsfaldi og dregur
annað augað í pung, flíruleg á svip.
Þarf nú sjaldnast meira til að sljákki
í sveitarstjórnunum! Ef spurt er um
áhættu veifar kerling aflátsbréfi þar
sem allt er blessað í bak og fyrir og
breytir þá engu hvað undir járnhæl-
inn skal fara: mót meginlandsfleka,
sprungusvæði eða annað álíka kjör-
lendi. Og hverjir skyldu gefa út af-
látsbréfið? Jú, sömu aðilar og lögðu
á ráðin um aðfarirnar! En hvað
hendir ef bændur og búalið reyna að
verja hjartfólgna átt-
haga og óðul feðranna?
Jú, óðar upphefst tíu
klúta grátkór um að svo
mikið hafi verið lagt
undir og nú verði stóri-
bróðir að snúa niður
blásaklausa jarðeig-
endur til að tröll hafi
land og lýð.
Hætturnar
Nú þegar skessur
fara sínu fram við ysta
haf eru blikur á lofti,
tilkomnar af mási
þeirra og öðrum blæstri gróð-
urhúsalofttegunda. Þar gustar svo
mjög af Íslendingum og fleiri auð-
ugustu þjóðum veraldar að ekki
dygðu færri en sex plánetur til að
aðrir, þar á meðal Kínverjar og Ind-
verjar, gætu leyft sér sama munað
og þær leyfðu sér árið 2004. En ís-
breiður og jökulflæmi jarðar bráðna
örar með viku hverri og í desember
2007 féllst mörlandinn loks á að vera
samstiga fleiri iðnvæddum þjóðum í
að halda hlýnun innan 2°C, fyrst með
því að minnka útblásturinn um 25-40
prósent fyrir 2020. Og nú hillir jafn-
vel undir fyrsta skrefið á þeirri veg-
ferð: nýtt 250.000 tonna álver í
Helguvík!
Það væri nú óheppilegt ef hlýnun
jarðarkringlunnar yrði svo til þess
að sökkva álverum og olíu-
hreinsistöðvum Draumalandsins í
saltan sæ. Þá væri skömminni
skárra að nýta vaxandi streymi jök-
ulfljóta með því að auka flutnings-
getuna frá virkjunum sem nú standa
og selja orkuna í umhverfisvænni
umsvif eins og rekstur gagnavera í
aðkrepptum byggðarlögum.
Bakhjarlarnir?
En ekki er ofmælt að skessur Ísa-
foldar eigi góða að þar sem eru sum-
ir helstu ráðamenn landsins, þeir
hinir sömu og vilja fegnir skammta
sér og sinni kynslóð nær allar orku-
auðlindir þjóðarinnar og eftirláta
kvótakóngum sjávarauðlindina í
brask og leiguokur.
Á umliðnum kosningavetri sýndist
sumum græn slikja leggjast yfir
Sjálfstæðisflokkinn en með hækk-
andi sól brá svo undarlega við að
grænkan varð að gráma. Ætla föru-
nautar Íhaldsins í ríki og borg nú að
láta þursakvendin vaða uppi að geð-
þótta? Og hvernig gengur Samfylk-
ingunni að efna fögur orð um að
verja náttúruperlur á borð við neð-
anverða Þjórsá og halda aftur af öðr-
um skessugangi fram til 2012? Eru
þau fyrirheit góð og gild eða týnd og
tröllum gefin?
Tröllasögur af Ísalandi
Einar Sigmarsson skrifar um
stóriðju og náttúru Íslands »Hvert sem ein skerj-
an leggur leið sína
lætur sú digran fésjóð
síga niður að gullofnum
pilsfaldi og dregur ann-
að augað í pung, flíruleg
á svip.
Einar Sigmarsson
Höfundur er íslenskufræðingur.