Morgunblaðið - 10.04.2008, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 10. APRÍL 2008 15
MENNING
5
4
3
2
SÍMI 545 2500 ::: WWW.SINFONIA.IS
Hljómsveitarstjóri ::: Vladimir Ashkenazy
Einsöngvarar ::: Joan Rogers, Sesselja Kristjánsdóttir,
Mark Tucker og Ólafur Kjartan Sigurðarson
ásamt Íslenska óperukórnum
Hljómsveitarstjóri ::: John Wilson
Einsöngvari ::: Kim Criswell
Hljómsveitarstjóri ::: John Wilson
Einsöngvari ::: Kim Criswell
Hljómsveitarstjóri ::: Rumon Gamba
Einleikari ::: Danjulo Ishizaka
Hljómsveitarstjóri ::: Bernharður Wilkinson
Einsöngur ::: Swingle Singers
Ludwig van Beethoven ::: Missa solemnis
Páll P. Pálsson ::: Heiðursgjall
Robert Schumann ::: Sellókonsert
Gustav Mahler ::: Sinfónía nr. 5
Tónlist úr smiðju Mahler, Bach, Mozart
og Bítlanna
Sinfóníuhljómsveitin flytur eitt mesta
stórvirki tónlistarsögunnar, Missa solemnis
eftir meistara Beethoven, undir stjórn annars
meistara, Vladimirs Ashkenazy.
Spennandi
tónleikar
framundan
Söngleikjadívan Kim Criswell fetar í fótspor
þeirra Judy Garland, Marilyn Monroe og
Doris Day, svo nokkrar séu nefndar, og flytur
sönglög frá gullöld Hollywood.
Eftirminnileg tónlist úr kvikmyndum
á borð við Harry Potter, Mary Poppins,
Sjörnustríð og Simpsons.
Það er hljómsveitinni sönn ánægja að
heiðra Pál Pampichler Pálsson á
áttræðisafmælinu.
Frábær sönghópur með ótrúlega fjölbreytta
efnisskrá sem kemur öllum í sumarskap.
rauð tónleikaröð í háskólabíói
græn tónleikaröð í háskólabíói
tónsprotinn í háskólabíói
tónleikar í háskólabíói
græn tónleikaröð í háskólabíói
Í KVÖLD, FIMMTUDAGSKVÖLD KL. 19.30 UPPSELT
FIMMTUDAGINN 17. APRÍL KL. 19.30
LAUGARDAGINN 19. APRÍL KL. 14.00
NOKKUR SÆTI LAUS
FIMMTUDAGINN 8. MAÍ KL. 19.30
ÖRFÁ SÆTI LAUS
FIMMTUDAGINN 15. MAÍ KL. 19.30
fl group er aðalstyrktaraðili
sinfóníuhljómsveitar íslands
síðbúin meistaramessa
söngfuglar hvíta tjaldsins
bíófjör
ppp áttræður
swingle singers
1
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
VLADIMIR Ashkenazy stýrir flytj-
endunum í gegnum nokkra af erf-
iðari þáttum Missa Solemnis undir
lok æfingarinnar, hann er sköruleg-
ur með tónsprotann og tónlistin
tignarleg. Á sviðinu eru Sinfón-
íuhljómsveit Íslands, Óperukórinn
og fjórir einsöngvarar; Englending-
arnir Joan Rodgers og Mark Tucker
og Íslendingarnir Sesselja Krist-
jánsdóttir og Ólafur Kjartan Sigurð-
arson. Verkið eftir Ludwig van
Beethoven, sem verður flutt í Há-
skólabíói í kvöld, er iðulega talið með
meistaraverkum tónbókmenntanna.
Og Ashkenazy, heiðursstjórnandi
hljómsveitarinnar síðan 2002, er
mættur í árlega ferð til að stjórna.
Eftir að hafa farið yfir áherslu-
atriði með söngvurum og hljóðfæra-
leikurum þambar stjórnandinn og
píanóleikarinn – þessi dáði íslenski
ríkisborgari – úr fullu vatnsglasi og
tekur vatnskönnuna með sér í af-
drep sitt undir sviðinu. Hann er
skiljanlega þyrstur eftir að hafa
stjórnað æfingu á verki sem tekur
einn og hálfan tíma í flutningi.
„Ótrúlegur maður, Beethoven,“
segir hann og hristir höfuðið um leið
og hann sest niður og dæsir. „Þessi
tónlist heyrist samt ekki mjög oft.
Hún er afar sérstök og falleg.
Beethoven var trúaður og verkið er
þrungið tilfinningum, mjög einlægt.
Hann beitti engum brögðum til að
gera það meira aðlaðandi fyrir
áheyrendur. Hér er Beethoven
bundinn af ákveðnum viðmiðum,
þetta er hámessa sem þarf að tjá
ákveðnar tilfinningar.“
Beethoven er alltaf erfiður
– Það tók Beethoven langan tíma
að semja verkið, það virðist ekki
hafa verið auðvelt.
„Það er satt, það var talsvert mál
fyrir hann. Hann var alltaf að byrja
aftur á því en hætti, byrjaði aftur og
hætti. Hann samdi Níundu sinfón-
íuna næst á undan Missa Solemnis.
Það skipti hann miklu máli að
skrifa þetta verk.“
– Nokkrir kórfélagar höfðu orð á
því hér uppi áðan að það væri afar
krefjandi.
Ashkenazy brosir.„Beethoven er
alltaf erfiður,“ segir hann svo. „Það
er mjög erfitt að syngja verkin hans.
Það er heldur ekki auðvelt að syngja
þá níundu, nema í upphafinu.“ Hann
raular stefið og slær taktinn með.
.„Ekki auðvelt,“ endurtekur hann.
„Þegar Beethoven var spurður að
því af hverju hann hefði þetta svona
erfitt, svaraði hann,“ og Askenazy
gerir röddina hranalega: „Ég er að
semja tónlist, ég er ekki að hugsa
um þig! Tónlistin krefst þess að
þetta sé svona.
Ég held mikið upp á Beethoven.
Ég hef flutt næstum allt eftir hann –
reyndar ekki kvartettana, enda leik
ég ekki á strengjahljóðfæri,“ segir
hann og brosir. „En nær alla píanó-
tónlistina, allar sellósónöturnar, all-
ar fiðlusónöturnar, öll tríóin … Ég
sný mér alltaf aftur að honum,
Beethoven er ein af hetjunum mín-
um.“ Hann hugsar sig um. „Ég á
samt margar hetjur …
Það má ekki gleyma því hvað
Beethoven var tragískur, því frá 36,
37 ára aldri heyrði hann nær ekkert.
Þegar Níunda sinfónían var frum-
flutt heyrði hann ekki hvenær hún
endaði, einhver hnippti í hann, þá
tók hann viðbragð“ – og Ashkenazy
sprettur upp eins og tónskáldið.
„En hann var snillingur,“ segir
hann og sest aftur. „Hann heyrði
þetta allt innra með sér.“
– Síðustu árin hefurðu komið
reglulega til að stjórna, einu sinni á
ári. Hvernig er hljómsveitin?
„Andrúmsloftið hér er mjög já-
kvætt og á síðustu tveimur áratug-
um hefur leikur hljómsveitarinnar
verið af mun meiri gæðum. Það er
því ánægjulegt að vinna með henni.
Að fá alvöru tónleikasal í nýja tón-
listarhúsinu mun auðvitað hjálpa.
Hjálpa hljóðfæraleikurunum, því
hljómurinn hér er,“ hann grettir sig,
„af verulega litlum gæðum.
En í sal þar sem verður mjög góð-
ur hljómburður held ég að hljóð-
færaleikararnir muni njóta sín bet-
ur, þeim líður betur og þegar þér
líður vel geturðu gert enn betur.“
Hvaða hljómur er þetta?
– Þú hefur lengi talað um þörfina
fyrir tónlistarhús.
„Já.“ Hann hugsar sig um. „Svona
er sagan. Árið 1984 kom ég hingað
með Fílharmóníuhljómsveitinni í
London og við lékum í Laugardals-
höll. Og hún hljómar ekki betur en
Háskólabíó! Meðlimir hljómsveit-
arinnar litu undrandi í kringum sig
og sögðu, hvaða hljómur er þetta?
Formaður félags hljóðfæraleik-
aranna, Martin Jones, sem lék á
aðra fiðlu, sagðist síðan þurfa að tala
við hljómsveitina. Þau funduðu og
eftir fundinn sagði hann mér að þau
hefðu rætt saman og hefðu hug á að
gera eftirfarandi: Þegar þau kæmu
aftur til London, þá myndu þau
bjóða Karli Bretaprins og Díönu
prinsessu, sem voru verndarar
hljómsveitarinnar, á hljómleika sem
væru haldnir til styrktar nýju tón-
leikahúsi á Íslandi. Hann spurði síð-
an hvort ég vildi stjórna. Vitaskuld,
sagði ég. Nokkrum mánuðum síðar
héldum við þessa tónleika. Það voru
því Martin Jones og Fílharmóníu-
hljómsveitin sem hófu baráttuna
fyrir tónlistarhúsinu.
Karl Bretaprins spurði mig hvort
við værum að fara að byggja nýtt
tónlistarhús. Að byggja er ekki rétta
orðið, sagði ég; okkur LANGAR að
reyna að byggja slíkt hús. Þarna
byrjaði eitthvað að gerast.
Það fór samt ekki langt“ – aftur
brosir Ashkenazy breitt; „ferlið mun
taka næstum 26 ár. Ég held að vorið
2010 verðum við í nýja húsinu.“
– Hverjar eru væntingar þínar
varðandi tónlistarhúsið?
„Ég ber miklar væntingar til
hússins. Ég hef séð teikningarnar og
hönnuðir hljómburðarins eru heims-
þekktir fyrir sín störf. Ég er því
mjög bjartsýnn á að hljómurinn
verði góður. Að minnsta kosti verður
hann góður, jafnvel frábær. Hann
verður aldrei verri en Háskólabíó
eða Laugardalshöll.“ Hann kímir.
– Lítur þú á þig sem sendiherra
tónlistarlífsins á Íslandi?
„Ég hugsa aldrei um sjálfan mig á
þann hátt. En geti ég komið að gagni
geri ég mitt besta. Hvort sem það er
hér á Íslandi eða annars staðar.
Vitaskuld er ég bundinn Íslandi
sterkum böndum. Tónlistin er líf
mitt og Ísland hefur reynst mér afar
vel. Ég vil gera eins mikið og ég get
til að endurgjalda það.“
Leik á píanóið á hverjum degi
– Þú ert upptekinn sem aldrei
fyrr, á ferð og flugi um heiminn.
„Enn sem komið er er ég mjög
hraustur. Ég hef alltaf nóg að gera.
Á þessu ári er þó sérstaklega mikið á
döfinni. Ég verð til dæmis í Ástralíu
í þrjár vikur í nóvember, þá í tíu
daga í Evrópu og síðan tíu daga í
Japan með The London Orchestra.
Síðan flýg ég aftur til Evrópu og
stjórna hljómleikum, hvorum með
sinni hljómsveitinni. Þetta er of ört –
en ég hef þetta vonandi af.“
– Hvað með píanóið? Finnurðu
enn tíma til að leika á það?
„Ég leik á hverjum degi.“
– En á tónleikum?
„Nei, ekki svo mikið. En ég hljóð-
rita. Í maí mun ég til dæmis hljóðrita
með Vovka syni mínum franska tón-
list fyrir tvö píanó. Það er talsvert
erfitt. Margar nótur! Í dag æfði ég í
einn og hálfan tíma, í gær í klukku-
stund. Ég leik á píanóið á hverjum
degi, það er nauðsynlegt.“
Vladimir Ashkenazy stjórnar hljómsveit, kór og einsöngv-
urum í flutningi á Missa Solemnis í Háskólabíói í kvöld
„Beethoven er ein af
hetjunum mínum“
Morgunblaðið/Einar Falur
Ríkisborgari „Vitaskuld er ég bundinn Íslandi sterkum böndum,“ segir
Ashkenazy. Hann fer hér yfir nóturnar að Missa Solemnis eftir æfingu.