Morgunblaðið - 10.04.2008, Blaðsíða 24

24 FIMMTUDAGUR 10. APRÍL 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÍSLAND hefur búið við meira ör-
yggi í hollustu kjötvara og heilbrigði
búfjár en flest önnur lönd í Evrópu. Í
þessum gæðum felst dýrmæt sér-
staða okkar og framtíðarsóknarfæri
íslensks landbúnaðar og matvæla-
vinnslu undir formerkjum sjálf-
bærrar þróunar.
Við höfum nýtt okk-
ur kosti þess að vera
eyland og náð góðum
árangri í að útrýma
sjúkdómum sem eru
jafnvel landlægir víða
erlendis.
Smit getur borist
með hráu kjöti og því
hefur ekki verið heimilt
að flytja ferskt, hrátt
kjöt til landsins nema
með undanþágum.
Heilbrigði íslensks
búfjár, nautgripa, sauðfjár, svína og
hænsna er sérstök auðlind sem er
þjóðinni afar dýrmæt til framtíðar.
Landbúnaðarráðherra boðar nú
grundvallarbreytingar á íslenskum
landbúnaði í allt aðra átt, aftur til for-
tíðar. Opna skal upp á gátt fyrir inn-
flutningi á hráum kjötvörum erlendis
frá. Þar með er árangursrík barátta
fyrir hollustu kjötvara og heilbrigði
íslensks búfjár sett í uppnám.
Gengið er erinda ártuga gamalla,
úreltra kratahugmynda um galopinn
innflutning landbúnaðarvara.
Með því að heimila óheftan inn-
flutning á hráum kjötvörum er veru-
lega skert öryggi neytenda um holl-
ustu þessara vara og hætta á
innflutningi sjúkdóma og smiti í ís-
lenskt búfé stóraukin.
Fróðlegt verður að fylgjast með
viðbrögðum verkalýðshreyfing-
arinnar sem á að verja hagsmuni
kjötvinnslufólksins og Neytenda-
samtakanna sem eiga að berjast fyrir
hollustu og vörugæðum.
Rándýrt eftirlit – smithætta
eykst – hver borgar?
Ljóst er að byggja
þarf upp nýtt, gríð-
arlega öflugt eftirlit
með innfluttum mat-
vælum ef þessi áform
ráðherrans ná fram að
ganga.
Einhver mun þurfa
að borga þann aukna
eftirlitskostnað sem
leggst fyrr eða síðar á
neytendur.
Hvort sem það verða
innlendir framleiðendur
eða neytendur sem
borga hann beint eða íslenskir skatt-
borgar er hér fullkomlega að þarf-
lausu verið að efna til kostnaðar.
Það er dagljóst að eftirlitsiðnaður-
inn mun fitna og þenjast út.
Nýtum kosti þess
að vera eyland
Það hefur verið hluti af matvæla-
öryggi okkar að vera sjálfum okkur
nóg með kjöt og mjólkurvörur. Skoð-
anakannanir sýna að afgerandi meiri-
hluti þjóðarinnar vill standa vörð um
íslenskan landbúnað og hreinleika
hans.
Með frumvarpi þessu gengur ráð-
herra þvert á þennan þjóðarvilja.
Við höfum nýtt okkur kosti þess að
vera eyland.
Með samstilltu átaki hefur tekist
að verja íslenska búfjárstofna gegn
nýjum sjúkdómum sem margir herja
á búfé erlendis.
Það er því mikil skammsýni að
fórna þessari ímynd okkar og sér-
stöðu og stefna í óvissu þeim árangri
sem unnist hefur í sjúkdómavörnum
hér á landi.
Tökum Nýsjálendinga til fyr-
irmyndar í hollustukröfum
Mjög strangt gæðaeftirlit er með
öllum þáttum kjötframleiðslu hér á
landi, bæði á búunum og í öllu fram-
leiðsluferlinu, m.a. um meðferð beiti-
lands undir kjörorðinu: „Frá haga til
maga.“
Í hreinleikanum er einmitt falinn
styrkur og sóknarfæri íslensks land-
búnaðar
Nýsjálendingar, sem eru eylend-
ingar eins og við, heimila ekki inn-
flutning á kjötvörum. Það er hluti af
matvælaöryggi þeirra og sérstöðu.
Þessi vörn þeirra er trygging fyrir út-
flutningi hágæðalandbúnaðarvara.
Neytendur vilja öryggi og trygg
gæði matvælanna og vistvæna fram-
leiðsluferla.
Bæði ytri og innri umgjörð íslensks
landbúnaðar býr að þeirri stöðu og
það á ekki að leika sér að eldinum,
hvað hollustu matvæla og heilbrigði
íslensks búfjár varðar.
Óheftur innflutningur
á hráu kjöti ógnar heilbrigði
íslensks landbúnaðar
Jón Bjarnason skrifar um inn-
flutning á hráum kjötvörum » Í hreinleikanum er
einmitt falinn styrk-
ur og sóknarfæri ís-
lensks landbúnaðar.
Jón Bjarnason
Höfundur er þingmaður Vinstri
grænna í Norðvesturkjördæmi.
VÖRUBÍLSTJÓRAR skora á
stjórnvöld að samþykkja breyt-
ingar á reglum um hvíldartíma,
falla frá fyrirhuguðu umhverf-
isgjaldi, lækka álögur, bæði gjöld
á vörubifreiðar og virðisaukaskatt
á eldsneyti, og endurskoða nýjar,
íþyngjandi reglur um endurnýjun
á meiraprófsöku-
skírteinum. Stutt
fundahöld með ráða-
mönnum benda til að
þeir muni draga
lappirnar við úrlausn
þessara mála.
En um hvað er
deilt?
Hvíldartíminn
Í reglum um hvíld-
artíma vöru-
bifreiðastjóra eru
ströng ákvæði um að
þeir hvílist frá akstri
eftir 4,5 klst., ekki
minna en í 45 mínútur
í senn en hámarksakst-
urstími er 9 klst á dag.
Til þess að þetta sé
hægt þarf hvíldarað-
staða að vera fyrir
hendi en svo er ekki.
Bílstjórum er gert að
leggja bifreiðum sínum
þar sem þeir eru þegar
hámarkstíma er náð.
Þeir sem stunda næt-
urakstur hafa því eng-
in tækifæri til að kom-
ast í hreinlætisaðstöðu,
þar sem allir greiða-
sölustaðir eru lokaðir. Það er því
augljóst að til þess að hægt sé að
uppfylla þessi ákvæði verða sam-
gönguyfirvöld að útvega fullnægj-
andi aðstöðu.
Þessar reglur, sem eru evr-
ópskar að uppruna, eiga við akst-
ur á hraðbrautum Evrópu þar sem
ferðast er á milli landa, jafnvel
þúsundir kílómetra. Hraðbrautir
sem þessar eru ekki til á Íslandi
heldur eru þjóðvegirnir örmjóir,
hlykkjóttir og hættulegir og ekki
hægt að fara hratt yfir. Fyrir
bragðið getur ferðalag, t.d. milli
Reykjavíkur og Akureyrar tekið
meira en 9 klst. Vetrarfærð getur
orðið til þess að vörubílstjóri þarf
að taka hvíldartímann t.d. á Holta-
vörðuheiði og getur átt á hættu að
lokast þar inni í snjóum, því hann
er neyddur til að taka hvíldina á
háheiðinni! Fyrir bragðið er hætt
við að menn aki hraðar en skilyrði
leyfa til að ná milli staða og skapi
þannig hættu í umferðinni. Ef svo
heppilega vildi til að viðkomandi
kæmist yfir heiðina í næturakstri
kæmi hann að Staðarskála harð-
lokuðum! Engin stétt á Íslandi
býr við þessi ströngu vinnutíma-
skilyrði, ekki alþingismenn, leigu-
bílstjórar, iðnaðarmenn, versl-
unarmenn, læknar. Enginn! Að
auki sinnir Vegagerð ríkisins ofur-
eftirliti með því að eftir þessum
vinnutímareglum sé farið og þeir
eru sektaðir sem hinir verstu af-
brotamenn sem fara ekki eftir
reglunum, auk þess sem þeir fá
punkta í ökuferilskrár sínar. Ein
krafa bifreiðastjóra er að þangað
til að viðunandi lausn verði fundin
á þessu máli verði sektarákvæði
felld niður, því lög sem ekki er
hægt að fullnægja eru ólög. Sam-
gönguráðherra getur hringt í und-
irmann sinn, vegamálastjóra, og
skipað honum að létta á þessu eft-
irliti.
Í leiðara Morgunblaðsins sunnu-
daginn 6. apríl sl. var fjallað um
vegakerfið og komið að kjarna
málsins, vegirnir eru ekki byggðir
fyrir þessa umferð, sem þjóðfélag-
ið gerir þó kröfur um að fari fram.
Álögur á ökutæki
Auk skatta og gjalda sem eru í
olíuverði greiða vörubílstjórar
þungaskatt, kr. 13,95 fyrir hvern
ekinn km. Fyrirhugað er að setja
á þessar bifreiðar svokallað um-
hverfisgjald, 20 kr/km og er því
harðlega mótmælt. Miðað við
þyngd menga þessir
bílar minna en
minnstu fólksbílar.
Nær væri að fella öll
slík gjöld niður og
draga þannig úr verð-
bólguhvata.
Olíuverð hefur
hækkað, það vita allir.
Stjórnmálamenn hafa
klifað á því að það séu
lægri álögur á elds-
neyti hérlendis en t.d.
á Norðurlöndum. Áður
en gengi krónunnar
féll var eldsneytisverð
hæst hérlendis auk
þess sem almenn
laun eru talsvert
hærri þar en hér.
Þegar eldsneytisverð
í mismunandi lönd-
um er borið saman
verður að miða við
hversu lengi menn
eru að vinna fyrir
hverjum lítra. Vöru-
flutningar fara ein-
göngu fram með bif-
reiðum hérlendis en
ekki með járnbraut-
arlestum eða skipum
eins og víðast annars
staðar. Íbúar Norðurlanda eiga
val; þeir geta kosið að ferðast með
almenningsfarartækjum, stræt-
isvögnum eða járnbrautum, og
komist fljótt og auðveldlega leiðar
sinnar en slíkt val er ekki fyrir
hendi hér.
Auknar og ófyrirséðar álögur
geta stefnt starfsemi vörubílstjóra
í voða þar sem þeir eru margir
með langa samninga, marga
þeirra óverðtryggða.
Samgönguráðherra hefur sýnt
málefnum vörubílstjóra skilning
með því að efna til viðræðu við þá
um þá þætti sem að hans ráðu-
neyti snúa en viðræður við fjár-
málaráðherra hafa verið bergmál
af þriggja ára gamalli umræðu;
málin eru í nefnd, skoðast síðar
o.s.frv.
Ökuskírteini
meiraprófsbílstjóra
Nýjar reglur um endurnýjun
meiraprófsökuskírteina hafa verið
kynntar. Þær fela í sér að meira-
próf þarf að endurnýja á fimm ára
fresti í stað tíu ára og umsækjandi
þarf að sitja 35 klst. námskeið og
missa þar af leiðandi úr vinnu, auk
þess kostar það 70 þúsund kr. á
mann að sitja þetta námskeið.
Þessar breyttu reglur eru enn
einn votturinn um evrópska for-
ræðishyggju sem efast má um að
eigi við hér.
Niðurlag
Stjórnvöld hafa gagnrýnt vöru-
bifreiðastjóra harkalega fyrir að-
gerðir þeirra og hafa reynt að fá
fjölmiðla í lið með sér. Almenn-
ingur, á hinn bóginn, hefur staðið
þétt við bakið á bílstjórunum,
enda skarast hagsmunir þeirra.
Kröfurnar eru: Rýmri vinnutíma-
reglur, minni álögur, betri og
öruggari vegir og að látið verði af
sífelldri forræðishyggju og skatt-
heimtu.
Mótmæli vöru-
bifreiðastjóra
og almennings
Sturla Jónsson útskýrir mál-
stað vörubílstjóra
Sturla Jónsson
» Auknar og
ófyrirséðar
álögur geta
stefnt starfsemi
vörubílstjóra í
voða þar sem
þeir eru margir
með langa
samninga,
marga þeirra
óverðtryggða.
Höfundur er vörubílstjóri.
ÞAÐ er fagnaðarefni að núver-
andi stjórnvöld, bæði borgarstjórn
og ríkisstjórn, vilji festa Reykjavík-
urflugvöll í sessi. Nauðsynlegt er að
eyða þeirri skipulagslegu óvissu sem
hefur ríkt og losa þá starfsemi sem
er við völlinn úr þeirri
spennitreyju sem hún
hefur verið í til þessa.
Áætlanir yfirvalda um
að hefja loks byggingu
samgöngumiðstöðvar
er skref í þessa átt og
sérstaklega ánægju-
legt.
Flugvöllur í Vatns-
mýrinni er samgöngu-
miðstöð þjóðarinnar,
sem tryggir þjóðinni
gott og öruggt aðgengi
að höfuðborginni þar
sem er að finna þunga-
miðju stjórnsýslu, við-
skipta og heilbrigðisþjónustu. Allt of
lengi hefur hávær minnihluti (sbr.
nýlegar skoðanakannanir) haft sig í
frammi og talað um að flugvöllurinn
og starfsemi sem honum tengist eigi
að víkja fyrir öðru mikilvægara, að
þeirra mati. Vatnsmýrin er sögð svo
dýrmæt sem byggingarland að
„þjóðhagsleg hagkvæmni“ kalli á að
þarna rísi íbúðabyggð. Þegar menn
setja upp slík reiknisdæmi og fá út
þjóðhagslega hagkvæmni“, leyfi ég
mér að stórefast um þær fjölmörgu
forsendur sem liggja til grundvallar
slíkum útreikningum. Það vakti
t.a.m. óskipta athygli að allar verð-
launatillögur í samkeppni um fram-
tíðarskipulag í Vatnsmýri nýverið
gerðu allar ráð fyrir lágreistri
byggð, keimlíkri þeirri sem fyrir er í
miðborginni. Er slíkt í samræmi við
forsendur sem heyrst hafa um tutt-
ugu þúsund manna byggð? Reykja-
víkurflugvöllur er annað og meira en
þarft mannvirki í höfuðborginni. Á
Reykjavíkurflugvelli starfa ekki
færri en um 500 manns við störf sem
tengjast beint þeirri flugstarfsemi
sem þar fer fram; farþegaflugi,
kennsluflugi, sjúkraflugi og útsýnis-
og leiguflugi. Fjölmörg fyrirtæki
hafa fjárfest verulega í aðstöðu á
vellinum, ekki hvað síst á allra síð-
ustu árum, enda hefur staðsetningin
verulegt gildi fyrir
reksturinn. Þetta á sér-
staklega við þegar litið
er til þess hagræðis í
tíma og kostnaði fyrir
sveitarfélög, stofnanir
og fyrirtæki sem
ferðast til og frá borg-
inni. Þetta hefur verið
staðfest m.a. með sí-
aukinni umferð um
flugvöllinn á síðustu ár-
um.
Flugvöllurinn í
Vatnsmýrinni er afar
vel staðsettur með til-
liti til veðurfars og at-
vinnuflugmenn þekkja vel hversu
mikilvægt hlutverk vallarins er sem
varaflugvöllur. Í því sambandi
styðja Reykjavíkur- og Keflavík-
urflugvöllur hvor annan sérlega vel,
en standa mjög höllum fæti einir og
sér. Þetta hefur verið staðfest oft í
vetur, þegar reynt hefur á vara-
flugvöll í slæmum veðrum – hvort
sem er fyrir innanlandsflug eða
millilandaflug. Væru ekki tveir not-
hæfir flugvellir á suðvesturhorni
landsins, þýddi það skert flugöryggi
og verulega aukinn kostnað flugrek-
anda. Þá liggur fyrir að með tilliti til
almannavarna er ekki boðlegt að
hafa einungis einn flugvöll þar sem
mikill meirihluti landsmanna býr.
Fleiri flugvelli
Það væri þjóðráð að bæta við flug-
velli í nágrenni borgarinnar og halda
Reykjavíkurflugvelli. Það liggur fyr-
ir vilji til að búa til flugbraut í ná-
grenni Reykjavíkur til að nota í æf-
inga- og kennsluflugi. Slíkt er þarfa-
þing og um leið ætti að gera þá braut
þannig úr garði að hún gæti nýst t.d.
sem varabraut í útsynningi fyrir inn-
anlandsflugið. Öryggisnefnd FÍA
hefur ítrekað bent á nauðsyn þess að
hafa til reiðu braut á suðvesturhorn-
inu sem liggur suðvestur/norðaustur
og ekki hvað síst þar sem samsvar-
andi braut hefur verið lokað í Kefla-
vík! Það er eðlileg krafa flugmanna
að slík braut sé til reiðu á svæðinu –
öryggisins vegna. Slík braut kæmi
þá í stað sambærilegrar brautar á
Reykjavíkurflugvelli og losaði þá um
leið byggingarland í Vatnsmýrinni.
Á undanförnum vikum og mán-
uðum hefur mikið verið spáð og
spekúlerað um mögulegan flutning
Reykjavíkurflugvallar. Persónulega
tel ég að það að ætla sér að færa
starfsemi Reykjavíkurflugvallar upp
á Hólmsheiði eða til Keflavíkur yrði
mikil afturför: óásættanlegt fyrir
fyrirtækin á vellinum og illgerlegt.
En það vantar veðurfarsupplýsingar
og fleiri gögn til að taka upplýsta af-
stöðu um önnur möguleg flugvall-
astæði. Ekki síst í ljósi þess, eigum
við að virða tilveru Reykjavíkur-
flugvallar og þau fyrirtæki og það
fólk sem þar starfar, með því að tala
ekki um að völlurinn sé það ómerki-
legur að hann skuli víkja. Þvert á
móti eigum við að hlúa að flugvell-
inum og virða atvinnustarfsemina
sem þar er. Hún er ekki síður mik-
ilvæg en arkitektúr og kaffihúsa-
menning í miðborginni.
Flugvöllur og fólk
Jóhannes Bjarni Guðmundsson
skrifar um mikilvægi Reykja-
víkurflugvallar
» Við eigum að virða
og hlúa að mikil-
vægri starfsemi á
Reykjavíkurflugvelli.
Þjóðráð væri að bæta
við öðrum flugvelli á
höfuðborgarsvæðinu.
Jóhannes Bjarni
Guðmundsson
Höfundur er flugmaður og formaður
Félags íslenzkra atvinnuflugmanna
(FÍA)