Morgunblaðið - 14.05.2008, Qupperneq 12

12 MIÐVIKUDAGUR 14. MAÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERINU
SKÍÐASVÆÐIN á Íslandi hafa lok-
ið starfsemi sinni þennan veturinn
og óhætt er að segja að aðsókn að
skíðasvæðunum hafi verið sú allra
mesta frá upphafi.
Á ársfundi Samtaka skíðasvæða
á Íslandi, sem haldinn var á skíð-
svæðinu í Oddsskarði dagana 8.-9.
maí s.l., voru birtar aðsóknartölur
aðskíðasvæðum landsins á liðnum
vetri.
Fyrstu skíðasvæðin voru opnuð í
byrjun desember og þeim síðustu
var lokað núna um hvítasunnuna.
Alls sóttu um 170 þúsund manns
skíðsvæðin sem er það mesta síðan
talningar hófust. Mest var aðsóknin
í Bláfjöllum, eða um 60 þúsund
manns, og í Hlíðarfjalli á Akureyri
voru gestirnir um 50 þúsund.
Í fyrsta skipti í mörg ár voru öll
skíðsvæðin á landinu opin á sama
tíma.
Aukin aðsókn var að öllum skíða-
svæðum á landinu. Til marks um
það var sala á skíða- og snjó-
brettabúnaði með besta móti og
seldist margvíslegur búnaður sem
er til sölu í skíðavöruverslunum
upp um miðjan vetur, sérstaklega
var tekið eftir aukningu á notkun
skíðahjálma.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Metaðsókn Landsmenn fjölmenntu í skíðabrekkur landsins í vetur enda
snjór með mesta móti. Biðröð í lyftur var algeng sjón í vetur.
Aðsókn að skíðasvæðum sló öll
fyrri met á nýliðnum vetri
HÁSKÓLINN á Bifröst og Price-
WaterhouseCoopers (PwC) standa
fyrir ráðstefnu undir yfirskriftinni
Stjórnhættir hins opinbera og
einkageirans – má læra hvort af
öðru. Ráðstefnan fer fram á Grand
Hótel föstudaginn 16. maí frá kl.
14-16. Þáttökugjald er 2.000 krón-
ur og greiðist við inngang. Skrán-
ing er á bifrost@bifrost.is.
Á ráðstefnunni verður leitað
svara við því hvaða stjórnarhættir
séu ákjósanlegastir og hvort hið op-
inbera og einkageirinn geti lært
hvort af öðru og hvort æskilegt sé
að stjórna opinberum fyrirtækjum
með sama hætti og einkafyr-
irtækjum. Erindi flytja: Bryndís
Hlöðversdóttir, aðstoðarektor Há-
skólans á Bifröst, Björgvin G. Sig-
urðsson viðskiptaráðherra, David
Austin PwC, Ragnar Þ. Jónasson,
fyrirtækjaráðgjöf PwC, Ástráður
Haraldsson lögmaður og Ágúst
Einarsson, rektor Háskólans á Bif-
röst. Léttar veitingar verða í lokin.
Ólöf Nordal stjórnar ráðstefnunni.
Morgunblaðið/Þorkell
Stjórnarhættir Háskólinn á Bifröst
stendur fyrir ráðstefnu ásamt PwC.
Ráðstefna um
stjórnarhætti
SAMBAND íslenskra sveitarfélaga og Stofnun stjórn-
sýslufræða og stjórnmálafræða við Háskóla Íslands
standa fyrir málþingi föstudaginn 16. maí kl. 14-16 í Há-
skólatorgi HÍ, stofu HT-105. Málþingið, sem er öllum op-
ið endurgjaldslaust, markar upphaf þriggja ára þróun-
ar- og rannsóknarverkefnis þessara aðila um
íbúalýðræði. Fjallað verður um það með hvaða hætti
sveitarstjórnir á Íslandi haga samstarfi við ólíka aðila í
samfélaginu. Erindi flytja: Gunnar Helgi Kristinsson
prófessor, Gunnar Svavarsson, bæjarfulltrúi í Hafn-
arfirði og alþingismaður, Sigrún Björk Jakobsdóttir,
bæjarstjóri á Akureyri, Hanna Birna Kristjánsdóttir, forseti borgar-
stjórnar í Reykjavík, Gunnar Birgisson, bæjarstjóri í Kópavogi, Stefán
Gíslason, verkefnisstjóri Staðardagskrár 21 á Íslandi og Björg Ágústdóttir,
lögfræðingur hjá Alta. Málþinginu stýrir Dagur B. Eggertsson.
Þátttöku þarf að skrá á www.stjornsyslustofnun.hi.is/page/lydraedi.
Málþing um íbúalýðræði
Háskóli Íslands
RÁÐSTEFNA um stöðu neytenda-
mála og stefnumörkun til fram-
tíðar verður haldin á vegum við-
skiptaráðuneytisins á Grand
Hóteli í dag, miðvikudag, klukkan
8.10.
Á ráðstefnunni verða m.a.
kynntar nýjar skýrslur þriggja
stofnana Háskóla Íslands. Skýrslu
Félagsvísindastofnunar kynna dr.
Ragna Benedikta Garðarsdóttir
og Ásdís Aðalbjörg Arnalds.
Skýrslu Hagfræðistofnuna kynnir
Þórólfur Matthíasson. Skýrslu
Lagastofnunar kynna Ása Ólafs-
dóttir og Eiríkur Jónsson. Björg-
vin G. Sigurðsson viðskiptaráð-
herra flytur ávarp og dr. Gunni
kynnir sjónarmið neytenda. Fund-
arstjóri verður Jón Þór Sturluson.
Ráðstefna um
neytendamál
HINN 1. maí sl. voru stofnuð for-
eldrasamtök gegn áfengisauglýs-
ingum. Rétt á aðild að samtökunum
eiga foreldrar og forráðamenn
barna og unglinga og aðrir sem láta
sig velferð barna og unglinga
varða.
Gengið var frá stofnskrá og kjör-
in stjórn en hana skipa: Árni Guð-
mundsson, María Jónsdóttir, Geir
Bjarnason, Ösp Árnadóttir og Ólaf-
ur J. Stefánsson.
Á næstu vikum munu samtökin
opna heimasíðu. Auk almennrar
umfjöllunar um þetta málefni mun
fólki gefast færi á að tilkynna í
gegnum síðuna um brot á lögum
um bann við áfengisauglýsingum.
Samtök gegn aug-
lýsingum stofnuð
STUTT
Eftir Helga Bjarnason
helgi@mbl.is
GRÆNLENSKA sjávarútvegsráðu-
neytið hefur fengið í hendur tölvulík-
an sem notað verður til að þróa
stjórnkerfi fyrir fiskveiðar við Græn-
land í framtíðinni. Einnig er fyrirhug-
að að nota líkanið við vinnu nefndar
sem vinnur að undirbúningi nýrrar
fiskveiðilöggjafar. Danska fyrirtækið
OS Consulting I/S gerði líkanið en Ís-
lendingurinn Hilmar Ögmundsson er
annar eigandi þess.
Hilmar segir að um sé að ræða
tölvulíkan sem reiknar kosti og galla
við mismunandi fiskveiðistjórnunar-
kerfi. Möguleiki sé að athuga upp-
byggingu flotans með mismunandi
samsetningu fiskiskipa eftir stærðum
(allt frá trillu og upp í frystitogara) og
veiðarfærum (línu, neti eða botn-
vörpu) og framleiðslu og frystingu á
hafi úti. Líkanið getur meðal annars
svarað spurningum um hversu stór
skip þurfi til að geta skilað hagnaði og
hversu mikinn kvóta útgerðin þurfi til
að standa undir kostnaði við fjárfest-
ingar, til að geta skilað eigin hagnaði
og tekjum til samfélagsins. Með það
sem útgangspunkt getur líkanið
reiknað hvaða samsetning af fiski-
skipaflotanum og landframleiðslu er
hagkvæmust út frá völdum markmið-
um, það er að segja hvað kemur best
út fyrir samfélagið í heild þegar tekið
er mið af meðal annars tekjum út-
gerða og einstaklinga, rekstrarkostn-
aði, atvinnu, opinberum fjárfesting-
um, skattatekjum og veiðileyfagjaldi.
Þar sem ekki hafa verið stundaðar
skipulegar við Grænland frá því um
1990 eru gögn um þorskveiðar og
fiskvinnslu af skornum skammti. OS
Consulting þurfti því að leita víðar
fanga og fengust mikilvægar upplýs-
ingar hjá íslenskum stjórnvöldum,
fyrirtækjum og einstaklingum. Segja
má að íslenska fiskveiðistjórnunar-
kerfið og vinnsla á þorski í heild hér á
landi hafi verið mikilvæg fyrirmynd
við gerð reiknilíkansins. Líkanið var
afhent grænlenska sjávarútvegsráðu-
neytinu í lok síðasta mánaðar.
Nýtt þorskævintýri í vændum?
OS Consulting er ráðgjafarfyrir-
tæki sem sérhæfir sig í að hanna hag-
ræn og efnahagsleg reiknilíkön.
Sjávarútvegsráðuneytið á Græn-
landi hafði samband við OS Consult-
ing í júní á síðasta ári og bað fyrirtæk-
ið að þróa líkan sem gæti reiknað út
hvers konar fiskveiðistjórnun myndi
henta best við þorskveiðar á Græn-
landi í framtíðinni. Fyrirtækið hefur
áður þróað líkön í kringum rækju-
veiðar og grálúðuveiðar á Grænlandi
fyrir ráðuneytið og eru þau reglulega
notuð við stjórnun þeirra veiða.
„Ástæðan sem ráðuneytið gaf okkur
fyrir nauðsyn slíks líkans var að útlit
væri fyrir að þorskveiðar gætu hafist
í stórum stíl við Grænland á árunum
2008 eða 2009,“ segir Hilmar.
Þorskveiðar á Grænlandi hafa ekki
verið stundaðar með skipulegum
hætti síðan á níunda áratugnum en þá
hrundi þorskstofninn. Um mitt síð-
asta ár hófst mikil umræða um að
þorskurinn væri að koma til baka í
stórum stíl eftir að grænlenska haf-
rannsóknastofnunin gaf það út að
stofninn væri að styrkjast. Umræðan
snerist um að nú væri nýtt þorskæv-
intýri að hefjast svipað því sem var á
sjöunda áratugnum þegar það veidd-
ust allt að 450 þúsund tonn á ári. Nú
hefur mjög dregið úr væntingunum.
Frjáls aðgangur að fiskimiðunum
hefur verið talinn hluti af veiðihefð
Grænlendinga en í seinni tíð hefur
komið skýrt í ljós, samkvæmt upplýs-
ingum Hilmars, að fullt frelsi til nýt-
ingar á mikilvægum auðlindum sjávar
leiðir til ofnýtingar þeirra og því hef-
ur verið talið nauðsynlegt að tak-
marka sókn í flesta nytjastofnana.
Þannig var settur heildarkvóti á grá-
lúðu á árinu 2007. Utanskersveiðar á
þorski voru takmarkaðar við 3.000
tonn á síðasta ári og kvótum einkum
úthlutað í tilraunaskyni en áfram
veittur frjáls aðgangur innan skerja.
Vísindalegt mat hafrannsókna-
stofnunarinnar á Grænlandi á ástandi
sjávarauðlinda og ráðgjöf um há-
marksafla úr hverjum stofni eru
grundvöllur leyfilegs heildarafla sem
landstjórnin á Grænlandi ákveður
fyrir tiltekna stofna. Hilmar segir að
við vinnuna við líkanið hafi verið erfitt
að fá upplýsingar um stærð þorsk-
stofnsins vegna skorts á gögnum.
Nýjar upplýsingar bárust hins vegar
þegar unnið var úr niðurstöðum rann-
sóknarleiðangurs við austurströnd
Grænlands sem bentu til að stofninn
væri ekki jafn stór og menn höfðu
verið að vona. Holger Hovgård, fiski-
fræðingur hjá grænlensku hafrann-
sóknastofnuninni, sagði Hilmari og
félaga hans að ef stofnunin mætti
ráða yrðu engar þorskveiðar leyfðar á
næstunni. Hins vegar, ef setja ætti
hámarksafla, ætti landstjórnin að
vera mjög varkár og undir engum
kringumstæðum að setja hámarks-
afla yfir 10.000 tonn, til þess að stofn-
inn gæti stækkað.
Á undanförnum mánuðum hefur
hafrannsóknastofnunin dregið mjög
úr væntingum um styrkingu þorsk-
stofnsins. Þetta hefur valdið því að
þjóðfélagsumræðan um nýtt þorska-
ævintýri hefur fallið í gleymsku og í
staðinn komið upp pólitísk umræða
um úthlutun kvótans fyrir árið 2008.
Landstjórnin ákvað nýlega að leyfi-
legur heildarafli á þorski skyldi vera
15.000 tonn og fór þannig langt yfir
ráðleggingar. Grænlenskar útgerðir
fá 10.400 tonn en 4.600 tonn fara til
ESB. Kvótanum var skipt á fyrirtæk-
in eftir magni en ekki aflahlutdeild,
hvert fyrirtæki fékk 1.000 til 1.500
tonna kvóta sem ekki er framseljan-
legur, að minnsta kosti enn sem kom-
ið er. Í hópi þessara fyrirtækja eru
fjórar útgerðir sem eiga frystitogara
og ættu að öðru jöfnu að geta nýtt út-
hlutaðan kvóta en einnig fengu fisk-
vinnslufyrirtæki úthlutun, þar á með-
al eitt sem hvorki á skip né hefur haft
leyfi til veiða. Hilmar segir að þótt
kvótanum hafi verið úthlutað með
þessum hætti í ár sé ekki hægt að full-
yrða um skipulag til framtíðar. Vinna
við undirbúning þeirrar stefnumörk-
unar fari nú fram og nýtist tölvulíkan
þeirra félaga við hana.
Frystitogarar góð lausn
Hilmar segir að erfitt sé að meta
hverju skipting kvótans í ár skili þar
sem ein útgerðin eigi ekki skip og skip
hinna stundi aðallega grálúðu- og
karfaveiðar. „Hins vegar sýna út-
reikningar í líkaninu að ef tveir frysti-
togarar veiða þessi 10.400 tonn og
framleiða skinn- og roðlaus þorskflök
fyrir Ameríku- eða Evrópumarkað
myndu togararnir geta skilað allt að
150 milljónum danskra króna eða um
það bil 2,3 milljörðum íslenskra í út-
flutningstekjur fyrir Grænland,“ seg-
ir Hilmar. Hann bætir því við að
Grænlendingar eigi frystitogara og
gætu þannig unnið þetta verkefni án
verulegra fjárfestinga. Ef vinna ætti
aflann í landi þyrfti að keyra í gang
frystihús eða byggja ný með tilheyr-
andi fjárfestingum sem þyrftu verk-
efni til að minnsta kosti fimmtán ára.
Tveir togarar gætu veitt allt að 120
manns atvinnu og um það bil 12
manns í óbeinni atvinnu. „Það væri að
mínu mati mjög góð lausn, sérstak-
lega ef Alcoa ákveður að byggja nýtt
álver í Manitsoq á næstu árum en það
myndi auka gífurlega eftirspurn eftir
vinnuafli,“ segir Hilmar. Vísar hann
þar til umræðna um gífurlega upp-
byggingu á virkjunum og álveri á
vesturströnd Grænlands sem myndi
krefjast mikils erlends vinnuafls.
# ## "$
%&%##$





    
  


       
! "

 # 

$
"

 

%& "

 
 "
  '
!(
  
  
 
&)  
!"
!"
!
!
!
!
!
!
!
#!$
"!
%

 


  
 



   ! # $%&! 
 
Reiknar kosti og galla
mismunandi kerfa
Náttúran Ekki þarf neitt tölvulíkan til að reikna út náttúrufegurðina á
Grænlandi. Hér er Hilmar Ögmundsson á ferð í Kulusuk.
Hægt að reikna út að hagkvæmast sé að úthluta öllum
þorskkvótanum við Grænland til tveggja frystitogara
Í HNOTSKURN
»Hægt er að reikna út hag-kvæmustu nýtingu leyfilegs
þorskafla við Grænland.
»Dregið hefur úr væntingumum nýtt þorskævintýri.
»Úthlutun þorskkvótans viðGrænland hefur verið gagn-
rýnd.
»Hagkvæmt er talið að veiðaallan þorskinn með tveimur
frystitogurum.