Morgunblaðið - 08.08.2008, Síða 28

28 FÖSTUDAGUR 8. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Hún Pálína amma
okkar átti vísur sem
hún hélt mjög mikið
upp á og lifði svo eftir
boðskap þeirra en þær
eru svona:
Vertu alltaf hress í huga
hvað sem kann að mæta þér.
Lát ei sorg né böl þig buga
baggi margra þyngri er.
Vertu sanngjarn, vertu mildur
vægðu þeim sem mót þér braut.
Bið þinn Guð um hreinna hjarta
hjálp í lífsins vanda og þraut.
Treystu því að þér á herðar
þyngri birði ei varpað er.
En þú hefur afl að bera
orka blundar næg er þér.
Þerraðu kinnar þess er grætur
þvoðu kaun hins særða manns.
Sendu inn í sérhvert hjarta
sólargeisla kærleikans.
(Höf. ók.)
Amma var alltaf svo brosmild og
rosalega hress. Hún var líka mjög já-
kvæð og hjá henni voru engin vanda-
mál, bara lausnir. Ef eitthvað var að
plaga okkur þá stóð ekki á henni að
leysa það með okkur, eða bara fyrir
okkur ef við vildum það.
Þegar við vorum yngri var svo gott
að vera hjá henni því hún hafði alltaf
nægan tíma fyrir okkur til að spila og
spjalla, og svo pönnukökurnar henn-
ar, mmm … langlangbestar. Amma
leit alltaf svo vel út, hefði getað verið
tuttugu árum yngri en árin sögðu til
um.
Það var yndislegt að koma til henn-
ar og við munum minnast síðustu
daganna þegar við skiptumst á að
heimsækja hana og hún var aldeilis
✝ Pálína MargrétHafsteinsdóttir
fæddist á Skaga-
strönd 1. janúar
1930. Hún lést á
heimili sínu 22. júlí
síðastliðinn.
Útför Pálínu fór
fram frá Fossvogs-
kirkju 30. júlí sl.
ekki að tala um sjúk-
dóm sinn eða kvarta
þótt hún væri svona
mikið veik. Nei, hún
var að spá í hvað við
værum að gera og ætl-
uðum að gera
skemmtilegt í sumar
og hvort við hefðum
það ekki gott.
Við þökkum ömmu
fyrir allt sem hún
kenndi okkur og var
okkur í lífinu.
Við munum alltaf
minnast þín, svo ynd-
isleg, lífsglöð og fjörug sem þú varst.
Takk fyrir allt, elsku amma.
Davíð, Baldur og Haukur.
Hún elsku Palla okkar hefur kvatt.
Annað skarð rist í samheldinn hóp sjö
systra sem kenna sig við Reykholt á
Skagaströnd.
Við systkinin ólumst upp við
hlátrasköll og sögur þessara frábæru
„stelpna“ og höfðum ávallt gaman af
því að fá að vera með og hlusta á þær
þegar þær létu gamminn geysa. Fyr-
ir fermingarveislu okkar allra voru
þær alltaf mættar til að baka og
skreyta. Þá var hlátur og gleði við
völd fram á nætur. Palla var hæglát-
ust þeirra systra og hnussaði oft í
henni yfir látum systra sinna. Hún
var þó alltaf með og hafði gaman af
og leiðrétti gjarnan sögur þeirra þeg-
ar henni þótti nóg um skáldskapinn.
Palla hafði sig lítið í frammi við
skreytingarnar en var þá heldur með
uppþvottaburstann á lofti og var búin
að þvo og þrífa allt áður en maður
sneri sér við, eða lagði frá sér glasið.
Við uppvaskið stóð hún hverja veisl-
una eftir annarri og lét lítið yfir því.
Við systkinin töluðum oft um Pöllu
sem „Pöllu fínu“ því hún var alltaf svo
fín. Með nýlagt hvítgráa hárið, gjarn-
an eftir eina systurina, með varalitinn
sinn, klútinn og bara alltaf svo fín.
Hún hélt því alveg fram á síðasta dag.
Hún lét veikindin ekki aftra sér frá
því að punta sig né lét hún þau aftra
sér frá því að skreppa norður í land til
systur sinnar á Akureyri. Þar var
hún mætt í allt fjörið hjá henni
mömmu og lét engan bilbug á sér
finna. Þar vorum við svo lánsöm að fá
að eiga með henni yndislegar stundir
á hennar síðustu vikum, sem við er-
um þakklát fyrir. Æskuminningar
okkar um Pöllu eru fyrst og fremst á
Bræðraborgarstígnum. Litla kjall-
araíbúðin sem þó var ekki lítil þegar
ferðalanga norðan úr landi bar að
garði og alltaf pláss fyrir fleiri. Minn-
ingar um flækingskettina sem hún
fitaði á rjóma. Eldhúsið með litla
borðinu og fína dúknum, mjólkurglas
og jólakaka.
Notalegar minningar sem við
geymum um leið og við kveðjum góða
móðursystur og segjum: „Takk fyrir
allt og allt.“
Gulli og perlum að safna sér
sumir endalaust reyna.
Vita ekki að vináttan er
verðmætust eðalsteina.
Gull á ég ekki að gefa þér
og gimsteina ekki neina
en viltu muna að vináttan er
verðmætust eðalsteina.
(Hjálmar Freysteinsson.)
Elsku Bára, Hafsteinn, Laufey og
fjölskyldur, Sæmi og fjölskylda, við
sendum ykkur samúðarkveðjur.
Hafey, Birgitta, Ríkharð,
Helga Dóra, Hafsteinn, Jón
Birkir og fjölskyldur okkar.
Ég hef alltaf verið stolt af því að
vera nafna hennar Pöllu móðursystur
minnar og ekki þótti mér verra að
vera sögð lík henni hér áður fyrr því
hún var glæsileg kona og eftir henni
tekið hvar sem hún fór. Þegar ég kom
til Reykjavíkur í nám, 16 ára krak-
kakjáni, var heimili Pöllu og Þórðar
mannsins hennar athvarf sem stóð
mér alltaf opið sama hvaða tíma dags
eða nætur það var. Oftar en ekki var
nýbakað hveitibrauð á boðstólunum
sem rann ljúflega niður með kaffi-
sopa og góðu spjalli. Samskipti okkar
urðu enn meiri þegar ég svo flutti í
fyrstu íbúð mína sem var nokkrum
húsum frá þeim á Bræðraborgar-
stígnum. í mínum huga var Reykja-
vík bara Vesturbærinn og Vestur-
bærinn er enn í mínum huga Palla
frænka, þó svo að hún hafi nokkru
eftir að Þórður lést 1991, flutt í Kópa-
voginn.
Tilviljun réð því svo seinna meir að
ég og fjölskyldan mín fluttum líka í
Kópavoginn ekki langt frá Pöllu
minni. Ég var ekki sú eina sem naut
þess að eiga athvarf hjá Pöllu og
Þórði, allflestir ættingjar okkar og
fleira fólk að norðan gistu hjá þeim
þegar þeir þurftu að koma til Reykja-
víkur. Nú mætti halda að Palla og
Þórður hefðu búið í stóru einbýlishúsi
með fjölda herbergja, en raunin er sú
að þau bjuggu ásamt þremur börnum
sínum í lítilli kjallaraíbúð á Bræðra-
borgarstígnum sem hefur ekki verið
stærri en u.þ.b. 60 fermetrar. Þessir
60 fermetrar held ég að hafi verið
töfrum gæddir því allar þær stór-
veislur og allur sá fjöldi fólks sem
gisti hjá þeim en aldrei virkaði íbúðin
lítil og alltaf var nóg pláss fyrir fólkið.
Sennilega hefur þó Pöllu og Þórði
stundum fundist nóg um allan þenn-
an ágang, en aldrei fann maður fyrir
því í viðmóti þeirra enda hjartahlýtt
fólk með eindæmum. Eftir að ég
eignaðist mína eigin fjölskyldu urðu
samskiptin minni en við eigum
nokkrar perlur sem standa upp úr.
Ein af þeim er frá því við fjölskyldan
fluttum til Kaupmannahafnar og
móðursystur mínar þær Palla og Ása
komu í heimsókn til okkar vorið 1997.
Þær komu svo aftur í heimsókn til
okkar sumarið 2003 ásamt móður
minni þá í skírn yngsta sonar okkar.
Það var mikið hlegið af því að þær
væru álfkonurnar þrjár við skírnina
og barnið væri mikið blessað með
nærveru þeirra. Það var óendanlega
mikið hlegið og spjallað í þessum
heimsóknum og lengi vakað. Nýjasta
perlan í minningasafninu er svo ferð-
in okkar til Manchester í des. sl. með
þeim Pöllu, Ásu og mömmu. Það er
ógleymanleg ferð og þó svo Palla hafi
ekki verið eins hress og hún hefði vilj-
að þá var samt ferðin yndisleg, mikið
spjallað og hlegið, svo við nefnum nú
ekki verslunarröltið og innkaupin.
Elsku Palla mín, ég hefði viljað
hafa þig hér svo miklu miklu lengur
og fara með þér í fleiri Manchester-
ferðir eins og við plönuðum. En ég á
hafsjó af góðum minningum um þig
og get því með ljúfsáru brosi kvatt
þig.
Megi englar alheimsins og allir
góðir vættir gæti þín þar til við
sjáumst á ný, himnarnir hafa fengi
glæsilega konu til liðs við sig.
Þín,
Pálína Freyja.
Palla, systir hennar ömmu … ég
hélt reyndar í bernsku minni að hún
væri stóra systir hennar mömmu … í
það minnsta var hún framan af ein-
hvern veginn eina frænkan sem ég
átti.
Palla, með síða, liðaða hárið … í
augum stelpuskotts var hún falleg
eins og góða álfkonan í Öskubusku og
augun alltaf full af brosi og blíðu þeg-
ar hún horfði á mig … pínulítið í
kross.
Palla, góða Palla … sem stormaði á
fund æðri máttarvalda og heimtaði
lækningu mér til handa á fjórða
æviári … og náttúrlega fékk hana.
Mér hefur vart orðið misdægurt síð-
an … og einhvern veginn alltaf fund-
ist ég eiga Pöllu lífið að þakka.
Palla með stóra hjartað … sú eina
sem nennti að mala í símann við fjög-
urra ára málóða stúlku á batavegi
sem vissi fátt skemmtilegra en að
spjalla í símtól. Aumingja Palla …
Palla og Þórður … sem komu í
heimsókn til okkar á sunnudögum á
græna jeppanum sem alltaf virtist að
hruni kominn en hrundi samt aldrei.
Og voru svo í heiðri höfð að þeim var
stillt upp í stofunni báðum megin við
mig þegar ljósmyndarinn kom. Ég á
ennþá myndirnar … og Palla með
síða, liðaða hárið … góða álfkonan
mín.
Palla á Bræðraborgarstígnum …
þar var alltaf hlýtt og alltaf kaffilykt
og stór strætó sem stoppaði fyrir ut-
an eldhúsgluggann. Mín fyrsta svað-
ilfararminning þegar við mamma
brutumst frá Pöllu heim í Hlíðar með
Heiðrúnu í barnavagninum í glóru-
lausri stórhríð og urðum næstum
úti … nema Heiðrún sem hraut í
gærupokanum. Ég hringdi glaðbeitt í
Pöllu við heimkomuna og tilkynnti að
við værum enn í lifenda tölu.
Palla og börnin hennar … Bára
með rauða hárið, barnfóstran sem
vakti mig af værum blundi til að pissa
til öryggis … og Lolla sem var minni
en ég en lét illa að stjórn í leikjum …
og Haddi sem var unglingur í for-
stofuherberginu með Önnu kær-
ustu … ég fékk að sitja þar á kolli og
horfa á þau kyssast meðan mamma
drakk kaffi með Pöllu. Það var lær-
dómsríkt …
Palla með mjallhvíta hárið og lagn-
inguna sem aldrei haggaðist. Fas
hennar allt og útlit og framkoma lif-
andi orðabókarskilgreining á
dönskuslettunni „lekker“. Þekki
enga konu jafninnilega lekker og
Pöllu. Fastur punktur í öllum okkar
fermingarveislum og stúdents-
veislum og skírnarveislum og brúð-
kaupsveislum. Enda systir hennar
Pálína Margrét
Hafsteinsdóttir
Í mínum augum hef-
ur Jón frændi minn
alltaf verið stórmenni.
Ég er svo lánsöm að kynnst Jóni
móðurbróður þegar ég var barn en
hann rúmlega tvítugur ungur maður
nýkvæntur. Mínar fyrstu minningar
eru frá Ketilsstöðum þar sem for-
eldrar mínir bjuggu mín fyrstu æviár
í þessu stóra húsi ásamt systkinum
mínum, afa, ömmu, Hallgrími, Elsu
og Jóni. Alltaf hafði stóri frændi tíma
fyrir litla frænku, meinstríðinn, glað-
lyndur en fyrst og fremst hlýr.
Það eru margar minningarnar.
Frændi að hjálpa mér að leita að
týnda pelanum mínum í kúaskítnum
en hann hafði talið mér trú um að
kýrnar hefðu líklegast étið hann eftir
að pelinn var látinn hverfa. Jón með
mig í fanginu að kenna mér smá-
mæltri að segja rrrr …, eða á hest-
baki. Og þvílíka ofurtrú hafði ég á
Jóni að ég taldi hann geta kveikt og
slökkt á sólinni fyrir mig, en þetta
hafði eitthvað með ljósavél heimilis-
ins að gera áður en „venjulegt“ raf-
magn kom í sveitina. Síðar eftir að
við fluttum á Seyðisfjörð var oft dval-
Jón Bergsson
✝ Jón Bergssonfæddist 25. júní
1933 á Ketilsstöðum
á Völlum. Hann lést
á Heilbrigð-
isstofnun Austur-
lands á Egilsstöðum
miðvikudaginn 23.
júlí síðastliðinn.
Útför Jóns fór
fram frá Egilsstaða-
kirkju 2. ágúst sl.
ist í sveitinni á Ketils-
stöðum bæði hjá afa og
ömmu og síðar Jóni og
Elsu.
Margt var brallað í
gegnum tíðina með
frændsystkinum og
þeim mörgu börnum
sem hafa dvalið sumar-
langt á Ketilsstöðum.
Jón var skapmikill og
ákveðinn og bárum við
krakkarnir ómælda
virðingu fyrir honum,
en alltaf var stutt í
kímnina. Afi kenndi
okkur að beita hesti fyrir rakstrarvél
við heyskapinn, taldi hana raka dreif-
ina betur en nýmóðins tækin, og Jón
kenndi okkur að nota traktor. Og að
sjálfsögðu snerist lífið mikið um
hesta. Árin hafa liðið og oft langur
vegur milli mín og frænda, en alltaf
hefur heimili hans og Elsu staðið okk-
ur opið, með kaffi á könnunni og mat
eins og hver gat í sig látið. Þær eru
ófáar minningarnar úr eldhúsinu á
Ketilsstöðum, oftast mannmargt,
mikið spjallað og margt rætt þar sem
Jón er hrókur alls fagnaðar með píp-
una, jafnstríðinn og glaðlyndur og
forðum. Það er mikið áfall fyrir mann
í fullu fjöri að lamast, en Jón tókst
strax á við breyttar aðstæður sem
verkefni og vann ötull að sinni end-
urhæfingu þrátt fyrir að við bættist
banvænn sjúkdómur. Aldrei heyrðist
hann kvarta yfir hlutskipti sínu en
tók örlögum sínum með ótrúlegu
æðruleysi.
Ég kveð með söknuði frænda minn
og geymi um hann minningu frá reið-
túr niður á Nesi með fjölskyldunni á
fallegu sumarkvöldi eftir athafnadag
í heyskap. Elsku Elsa, Dóra, Bergur,
Ragnheiður, Steinunn og fjölskyldur,
megið þið fá styrk í sorg ykkar.
Við öll vottum ykkur samúð við frá-
fall þessa hjartahlýja stórmennis sem
Jón Bergsson var.
Hildur Tómasdóttir.
Þá ertu farinn, kæri vinur! Ég var
ekki nema fimm ára gamall þegar ég
kynntist Jóni fyrst fyrir liðlega hálfri
öld. Þá var Jón nýkvæntur Elsu sinni
og þau á leiðinni heim á Ketilsstaði til
að njóta hveitibrauðsdaganna. Hér
áður fyrr voru hveitibrauðsdagar ef-
laust á talsvert lægri nótum en tíðk-
ast nú á dögum. Þeir voru til að
mynda varla taldir næg ástæða til að
taka sér langt frí eða víkjast undan
skyldum og greiðvikni í annarra garð.
Í tilviki Jóns og Elsu fylgdi sá böggull
skammrifi að þau höfðu lofað mág-
konu Jóns, systur Elsu, og svila í
Reykjavík að taka strákhnokka
nokkurn til „geymslu“ á meðan þau
brugðu sér út fyrir landsteinana í
fyrsta sinn. Þannig varð það að ég var
afhentur Jóni og Elsu daginn eftir að
þau voru gefin saman. Að sjálfsögðu
bar ég þá ekkert skynbragð á þann
heiðurssess sem mér hlotnaðist í lífi
Jóns og Elsu. En mikið hefur mér lík-
að vistin vel þar sem alls urðu sumrin
níu sem ég dvaldi hjá þeim á Ketils-
stöðum. Þessi sumur reyndust senni-
lega mikilvægasti mótunartími þess
unga manns sem þar dvaldi. Á þess-
um tíma kynntist ég Jóni og Elsu sem
ungu fólki, sem voru að byrja lífið full
umhyggju, bjartsýni og eldmóðs.
Þegar ég horfi til baka er mér minn-
isstætt hversu mikill stemningsmað-
ur Jón var. Hann var gjarnan hrókur
alls fagnaðar og naut þess að skiptast
á skoðunum við heimilisfólk og gesti
um landsins gagn og nauðsynjar eða
önnur dægurmál. Jón var prýðisgóð-
ur söngmaður og á góðum stundum
átti hann til að taka lagið eða stíga
dansspor með Elsu sinni á eldhús-
gólfinu heima sem við krakkarnir
fylgdumst með, full aðdáunar. Í bú-
skaparlegum efnum bar áhuga Jóns á
hrossarækt og kynbótastarfi senni-
lega hæst. Ketilsstaðakynið hefur
hlotið margvíslegar viðurkenningar
og er nú vel þekkt á meðal hesta-
manna hérlendis og jafnvel erlendis.
Til að mynda völdu Bændasamtök Ís-
lands Ketilsstaði sem ræktunarbú
ársins 1998. Ketilsstaðir hafa auk
þess margoft hlotið slíkar tilnefning-
ar á liðnum árum.
Það var ennfremur vel við hæfi að
síðastliðið sumar skyldi Jón vera
heiðraður fyrir framlag sitt til
hrossaræktar á Fjórðungsmóti Aust-
urlands. Viðurkenningar Ketilsstaða
og Jóns í hrossarækt voru afrakstur
þrotlauss starfs og fórna. Hér var
Jóni mikill styrkur að hafa Elsu sem
bakhjarl svo og son þeirra, Berg. Það
hefur auk þess verið Jóni hvatning að
aðrir ástvinir deildu sumir hverjir
ákafa hans í þessu áhugamáli og lífs-
starfi hans.
Ávallt var gestkvæmt á Ketilsstöð-
um enda gestrisni Jóns og Elsu ein-
stök. Og þar var aldrei neitt til sparað
þó að á ýmsu hafi gengið í búskapn-
um. En stór hópur vina og nákominna
ástvina er vitnisburður um auð sem
hvorki mölur né ryð fá grandað, sú
tegund auðs sem ein skiptir máli þeg-
ar upp er staðið.
Við Gunnhildur sendum Elsu og
börnum hennar og Jóns þeim Dóru,
Bergi, Ragnheiði og Steinunni og
öðrum ástvinum okkar innilegustu
samúðarkveðjur. Megi Guð gefa þeim
styrk í sorg þeirra.
Vinur minn, hvíl í friði!
Gunnar Helgi Hálfdanarson.
Fallinn er nú frændi minn Jón
Bergsson á Ketilsstöðum. Það sækja
að minningar og þær á ég um Jón frá
því ég fyrst man eftir mér, eða í ríf-
lega hálfa öld. Á mínum æskuárum
var hann tíður gestur hjá foreldrum
mínum enda frændi þeirra beggja.
Þegar ég man fyrst eftir Jóni vann
hann við byggingu Grímsárvirkjunar
– það voru kannski Kárahnjúkar þess
tíma. Þá átti hann bláan Chevrolett-
vörubíl og það voru uppgrip enda
fannst mér hann alltaf vera með 500-
kall í brjóstvasanum – þessa stóru
brúnu og mér fannst þetta spennandi
frændi. Hann vék sér alltaf að mér og
spjallaði við mig. Hann sagði mér
t.a.m. að ég bölvaði fallega, tók mig
upp og sagði að það væri blý í rass-
inum á mér. Þessu trúði ég fram eftir
öllu og var stoltur af. Ég sóttist eftir
því að vera nálægt þegar hann kom,
því honum fylgdi ævinlega glaðværð
og það voru sagðar sögur og hlegið og
hann hló svo að tárin runnu niður
vangana. Þegar ég fullorðnaðist
kynntist ég frænda mínum á nýjan
hátt í gegnum áhugamál mitt hesta-
mennskuna sem fylgdi Jóni alla tíð.
Hann sá alltaf gæðingsefnið í ís-
lenska hestinum og þegar hlutverk
hestsins sem vinnudýrs leið undir lok
var Jón einn af þeim mönnum sem
um og upp úr miðri síðustu öld tóku
að vinna að því að rækta íslenska
hestinn til nýs og breytts hlutverks.
Hrossaræktin varð rauði þráðurinn í
gegnum allt hans ævistarf og ein-
kenndi Ketilsstaðaheimilið. Jón hafði
afar næmt auga fyrir hrossum og