Morgunblaðið - 16.08.2008, Blaðsíða 30

- kemur þér við
Ný 50 fanga eining í
bígerð við Litla-Hraun
Hýrast í húsbíl og
langar áVog
Þungir dómar fylla
fangelsin
1200 umsóknir um
félagslegt húsnæði
bíða afgreiðslu
Paparnir snúa aftur án
lykilmanna
Eyðir auði sínum til að
hjálpa öðrum
Hvað ætlar þú
að lesa í dag?
30 LAUGARDAGUR 16. ÁGÚST 2008 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
MARGT bendir til
þess að stjórn SPRON
hafi aldrei fallið frá
þeirri ætlan sinni sem
var samþykkt á fundi
með yfirmönnum KB-
banka í desember
2003, að láta KB-banka
yfirtaka SPRON, þótt
margoft hafi komið
fram í viðtölum við yf-
irmenn bankans að
ástæða þess að breyta
SPRON í hlutafélag
væri að efla bankann
og gera hann betur í
stakk búinn til að
keppa við stóru við-
skiptabankana. Aldrei
var minnst á að við-
ræður væru í gangi við
KB-banka (nú Kaup-
þing) um yfirtöku. Ef í
ljós kemur að yfirmenn
SPRON hafi verið í við-
ræðum við KB-banka á
einhverjum tíma á
meðan sala hlutabréfa
eða stofnbréfa átti sér
stað án vitneskju hlut-
hafa eða stofnfjárfesta,
hafa þeir brotið lög.
Nú gæti einhver
spurt hvort það væru ekki hags-
munir stjórnenda SPRON að fá sem
hæst verð fyrir bankann? Ekki endi-
lega. Sumir stjórnarmanna eiga
engin hlutabréf í SPRON og hafa
því engra fjárhagslegra hagsmuna
að gæta, aðrir hafa þegar selt stóra
hluti í SPRON til almennings og
leyst þannig út mikinn hagnað og
svo vill einnig til að bæði forstjóri
SPRON og stjórnarformaður eru
nátengdir Exista, en þeir einu, sem
munu sennilega hagnast verulega á
þessari yfirtöku fyrir þetta smán-
arlega verð, eru stærstu hluthafar
Kaupþings sem er Exista, sem á
tæplega 25% í Kaupþingi og því
lægra verð sem Kaupþing yfirtekur
SPRON á, því meiri verður hagn-
aður Exista. Hagsmunaárekstrarnir
eru augljósir.
Margoft hefur komið fram í við-
tölum við yfirmenn
SPRON að bankinn
standi vel, m.a. hefur
hann hærra eiginfjár-
hlutfall en allir stóru
bankarnir. Þeir hafa
fullyrt að bankinn sé
vel undir það búinn að
takast á við þá erf-
iðleika sem framundan
eru og eigi góða mögu-
leika á að standa sterk-
ur eftir, þegar erf-
iðleikarnir í íslensku
efnahagslífi eru að
baki. Með þessari
nauðungarsölu verða
það þó ekki hluthafar
SPRON sem njóta
góðs af því. Hluthafar
Kaupþings munu njóta
góðs af bættri tíð og
þá aðallega Exista
sem stærsti hluthafi
Kaupþings.
Nú hefur verið sýnt
fram á að það hefur
verið vilji hjá stjórn-
endum í SPRON í
langan tíma til þess að
sameina SPRON við
KB-banka. Hvort þeir
hafi unnið leynt að
þessu markmiði er erf-
itt að sanna, en það er
öruggt að hagsmunir
Exista liggja í Kaupþingi, en ekki í
SPRON og bæði forstjóri og
stjórnarformaður SPRON eru ná-
tengdir Exista.
Allur aðdragandi og umgjörð
bendir þó sterklega til þess að öll at-
burðarásin hafi verið fyrir fram
tilbúin, eða hvers vegna er ákveðið
að selja bankann núna á lægsta
mögulega verði, sem af stórum hluta
markast af mjög erfiðum aðstæðum
á hlutabréfamarkaði, en tekur ekk-
ert tillit til raunvirðis bankans eða
þeirra hagsmuna Kaupþings að yf-
irtaka og leggja niður skæðan
keppinaut á markaðnum. Ekkert
hefur komið fram um að yfirmenn
SPRON hafi haft samband við aðrar
fjármálastofnanir um yfirtöku, enda
eins og bent hefur verið á, hefur Ex-
ista mikla hagsmuni af því að selja
SPRON til Kaupþings.
Þegar almenningi var seldur hluti
í SPRON í bankanum, var hann
metinn á um 80-90 milljarða króna,
en núna, nokkrum mánuðum seinna,
er hann metinn á undir 20 milljarða
króna. Margoft kom fram í viðtölum
við yfirmenn bankans þegar hluta-
bréf í SPRON voru seld almenningi
að þeir töldu bankann vera á sann-
gjörnu verði og að bankinn ætti
mikla framtíð fyrir sér. Núna nokkr-
um mánuðum seinna telja þessir
sömu menn, sem þegar hafa selt al-
menningi stóra hluti eigna sinna í
bankanum, að tilboð Kaupþings sé
mjög sanngjarnt, þótt munurinn sé
um 60-70 milljarðar. Margir fyrr-
verandi og núverandi stjórn-
armanna og aðilar tengdir þeim hafa
hagnast mikið á viðskiptum með
hlutabréf í SPRON til almennings á
sama tíma og venjulegt fólk, sem
treysti yfirlýsingum yfirmanna
SPRON, hefur tapað aleigu sinni.
Aðilar í æðstu stöðum hjá
SPRON og félög tengd þeim hafa
haft mikla fjárhagslega hagsmuni að
leyna mögulegum sameining-
arviðræðum milli SPRON og Kaup-
þings og hafa jafnframt mikla hags-
muni af því að SPRON verði
yfirtekið af Kaupþingi. Fjöldi manns
hefur orðið fyrir miklum skaða, en
hefur ekki möguleika á því að sækja
rétt sinn, vegna kostnaðar og af
þeirri staðreynd að allt þess sparifé
er horfið vegna þessarar fjárfest-
ingar í SPRON. Hið opinbera hefur
allt aðra möguleika en almennur
borgari til að rannsaka möguleg
brot. T.d. hefði ekkert þýtt í raun
fyrir almenning að krefjast bóta frá
olíufélögunum vegna verðsamráðs,
sem var staðfastlega neitað af tals-
mönnum olíufélaganna að ætti sér
stað, fyrr en Samkeppnisstofnun
hafði komist að þeirri niðurstöðu að
olíufélögin hefðu átt í raun í ólög-
legu verðsamráði. Er ekki kominn
tími til að þær opinberu stofnanir
sem eiga að hafa hagsmuni almenn-
ings í fyrirrúmi hefji rannsókn á
allri málsmeðferð á sölu hlutabréfa
og stofnbréfa í SPRON til almenn-
ings og söluferlinu á SPRON til
Kaupþings?
Nauðungarsalan á SPRON
Birgir Örn
Steingrímsson
» Aðilar í
æðstu stöð-
um hjá SPRON
og félög tengd
þeim hafa haft
mikla fjárhags-
lega hagsmuni
af því að leyna
mögulegum
sameining-
arviðræðum
milli SPRON og
Kaupþings …
Birgir Örn
Steingrímsson
Höfundur er framkvæmdastjóri.
Í STAKSTEINUM
Morgunblaðsins
mánudaginn 11. ágúst
sl. var fjallað um leið-
sögn og fræðslu á
Þingvöllum.
Að gefnu tilefni vil
ég koma eftirfarandi á
framfæri:
Ábendingar er
varða störf okkar, sem njótum
þeirra forréttinda að starfa fyrir
þjóðgarðinn á Þingvöllum eru jafn-
an vel þegnar. Þær eru af ýmsum
toga sem eðlilegt er, enda þjón-
ustan sem veitt er margvísleg og
störfin fjölbreytt. Gestir þjóðgarðs-
ins hafa mismunandi áhugasvið.
Nefna má ferðafólk af ýmsu þjóð-
erni, göngufólk, hestafólk, tjald-
gesti, veiðimenn, kafara og alla þá
sem heillast af sögu og/eða náttúru
staðarins. Þingvellir eru á heims-
minjaskrá UNESCO, viðurkenndir
sem einstakur staður á heimsvísu.
Talið er að yfir 600 þús. manns
heimsæki þjóðgarðinn á ári hverju
og samkvæmt talningu komu 180
þús. manns inn í Fræðslumiðstöð-
ina á Hakinu á síðasta ári.
Fastir starfsmenn í þjóðgarð-
inum allt árið eru þjóðgarðsvörður,
yfirlandvörður, fræðslufulltrúi og
ritari þjóðgarðsins og Þingvalla-
nefndar. Yfir sum-
armánuðina vinna 10
landverðir að auki í
þjóðgarðinum á tveim-
ur vöktum, 5 á hvorri
vakt, unnið er eina
viku í senn. Tveir
landverðir eru í fast-
bundnu starfi, annar í
Fræðslumiðstöðinni,
hinn í Þjónustu-
miðstöð. Það eru því
þrír landverðir sem
sinna öðrum störfum í
þjóðgarðinum, þ.e.
umhirðu tjaldsvæða (sem eru á
þremur stöðum í þjóðgarðinum),
veiðieftirliti meðfram vatnsbakk-
anum (5 km strandlengja), umhirðu
og umsjón með Þingvallakirkju,
þátttöku í leiðsögn á ensku og ís-
lensku og jafnframt fræðslu
smærri og stærri hópa, t.d. leik- og
grunnskólabarna, en um 2000 börn
fá fræðslu um þjóðgarðinn á vori
hverju.
Um helgar er mesti annatíminn,
enda heimsækja flestir íslenskir
ferðamenn þjóðgarðinn um helgar
og tjaldgestir og veiðimenn eru þá
hvað flestir og þjónustan hvað mest
og fjölbreyttust. Á laugardögum er
í boði löng gönguferð í fylgd land-
varðar. Gengnir eru stígar að eyði-
býlunum í hrauninu og jafnframt
eru aðrir áhugaverðir staðir skoð-
aðir. Þeir sem slást í hópinn og eru
enskumælandi fá einnig sína
fræðslu. Á sunnudögum er forn-
leifaskóli barnanna, afar vinsæll.
Þá grafa börn af miklum áhuga í
„gamla“ rúst og fornir munir eru
fundnir, mældir og skrásettir á al-
vöru eyðublöð.
Athafnir í Þingvallakirkju eru
margar um helgar, um síðustu
helgi voru þær t.d. 5.
Einnig þarf að sinna tjaldsvæð-
unum, hirða rusl og undirbúa fyrir
næstu vakt sem mætir að morgni
mánudags. Um helgar standa land-
verðir vakt á tjaldsvæðunum til kl.
2 eftir miðnætti.
Af þessari upptalningu má sjá að
í nógu er að snúast hjá landvörðum
þjóðgarðsins; allt úrvals fólk og vel
menntað og eru margir þeirra í
vinnu hjá okkur ár eftir ár.
Leiðsögn fyrir enskumælandi
(helstu atriði um náttúru og sögu)
hófst fyrir þremur árum og hefur
hún tekist vel. Eftirspurn hefur
aukist og stefnt er að því að unnt
verði að veita þá þjónustu einnig
um helgar næsta sumar.
Landvarsla og
fræðsla á Þingvöllum
Sigurður K. Odds-
son segir frá starf-
semi í þjóðgarð-
inum á Þingvöllum
» Ábendingar er varða
störf okkar, sem
njótum þeirra forrétt-
inda að starfa fyrir þjóð-
garðinn á Þingvöllum
eru jafnan vel þegnar.
Sigurður Oddsson
Höfundur er þjóðgarðsvörður
á Þingvöllum.