Morgunblaðið - 09.09.2008, Blaðsíða 16

16 ÞRIÐJUDAGUR 9. SEPTEMBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
AKUREYRARAKADEMÍAN,
félag sjálfstætt starfandi fræði-
manna á Norðurlandi, hleypir
fyrirlestraröð sinni af stað á ný.
Verða fyrirlestrarnir haldnir á
fimmtudögum kl. 17 í vetur, alls
10 fyrirlestrar yfir árið. Fyrsta
fyrirlesturinn heldur Tryggvi
Hallgrímsson félagsfræðingur
hinn 11. september og fjallar
hann um áhrif snjóflóðavarna á
samfélög á Íslandi. Fyr-
irlestraröðinni var vel tekið síðasta vetur og sóttu
erindin á þriðja hundrað manns, bæði félagar í
akademíunni og aðrir áhugasamir. Akademían er
til húsa í gamla Húsmæðraskólanum við Þórunn-
arstræti 99.
Fyrirlestur
Vinsælir fyrirlestr-
ar norðan heiða
Tryggvi
Hallgrímsson
KVIKMYNDASAFNIÐ sýnir
í kvöld kvikmyndina Land og
syni frá árinu 1980, í leikstjórn
Ágústs Guðmundssonar. Sýn-
ingin hefst kl. 20 og verður
myndin einnig sýnd á laug-
ardaginn, 13. september, kl.
16. Handrit myndarinnar var
skrifað eftir samnefndri skáld-
sögu Indriða G. Þorsteins-
sonar. Myndin fjallar í stuttu
máli um flótta fólks úr dreif-
býlinu til þéttbýlis. Með aðalhlutverk í myndinni
fóru Sigurður Sigurjónsson, Guðný Ragnarsdóttir
og Jón Sigurbjörnsson. Miðaverð er kr. 500 og er
miðasala opnuð um hálftíma fyrir sýningu. Safnið
er að Hvaleyrarbraut 13 í Hafnarfirði.
Kvikmyndir
Land og synir í
Kvikmyndasafninu
Úr Morgunblaðinu,
25. jan. 1980.
SVIÐSLISTAHÓPURINN 16
elskendur opnaði um liðna
helgi ferðaskrifstofuna ÍKEA-
ferðir í húsnæði í Örfirisey. Á
sýningunni gefst áhorfendum
kostur á að kynna sér starf-
semi nýrrar ferðaskrifstofu
sem fer eftir hugmyndafræði
sænska húsgagnarisans IKEA
um „magninnkaup og flatar
umbúðir“, eins og segir í til-
kynningu. 16 elskendur skipa
sex ungir sviðslistamenn.
Staðsetning sýningarinnar fæst upp gefin við
miðakaup. Miða má panta með því að senda tölvu-
póst á 16lovers@gmail.com eða hringja í síma 659
4263.
Leiklist
Ferðaskrifstofan
ÍKEA í Örfyrirsey
Verslunin IKEA
með I-i, ekki Í-i.
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
HAFNARGATA 22 í Reykjanesbæ er lítið og
grátt einbýlishús við aðalverslunargötu bæjarins.
Starfsemin er þó æði ólík því sem gerist í hús-
unum í kring því frá haustinu 2004 hafa um 40
myndlistarsýningar verið settar þar upp undir
merkjum metnaðarfulls starfs Suðsuðvesturs.
Á föstudaginn var opnuð ein viðamesta sýn-
ingin til þessa í húsinu. Verkin eru í hinu hefð-
bundna sýningarrými en einnig undir stigum, í
kjallaranum, í ónotaðri íbúð á efri hæðinni og und-
ir rjáfri. Á grasflötinni bak við hús hefur verið
grafin gryfja, sem vísar á framkvæmdagleði
heimamanna og þar stendur líka gulllituð eft-
irmynd söngkonunnar Leoncie sem bjó í Sand-
gerði.
Myndlistarmaðurinn Inga Þórey Jóhannsdóttir
er umsjónarmaður Suðsuðvesturs og við ræðum
saman á efri hæðinni þar sem grjót er í ferðatösku
á gólfinu og eldhúsið fullt af sjónvarpsskjám sem
sýna skurðgröfur að verki.
„Við Thelma Jóhannesdóttir stofnuðum þetta
haustið 2004, í kennararaverkfalli,“ segir Inga
Þórey. „Þá var ég að kenna á listmámsbrautinni
við Fjölbrautaskóla Suðurnesja og myndmennt
við grunnskólann. Ég hafði lesið aftur og aftur
námskrána þar sem fram kom að hluti kennsl-
unnar í grunnskólanum væri að fræða börnin um
samtímalist. Það var sjaldan tækifæri til þess hér.
En við opnuðum þetta með þá hugsjón að leiðar-
ljósi að gefa nemendum á svæðinu tækifæri til að
kynnast samtímalist.“
Forsvarsmönnum Reykjanesbæjar leist strax
vel á hugmyndina og lögðu fram húsnæðið. Val-
gerður Guðmundsdóttir, menningarfulltrúi bæj-
arins, hefur verið dyggur stuðningsmaður og seg-
ir Inga Þórey Listasafn Reykjanesbæjar einnig
hafa veitt mikinn stuðning.
„Það hefur verið ánægjulegt að finna þessa
hvatningu frá bænum. Þótt þessi sýning sé til að
mynda pólitísk og gagnrýnin á ýmislegt sem verið
er að gera hér kom Árni Sigfússon bæjarstjóri í
gær og var hrifinn. Hann skoðaði verkin af mikl-
um áhuga.“
Vinnuferlið sést á sýningunni
Inga Þórey hefur síðustu misserin séð ein um
reksturinn en með henni í stjórn eru listamenn-
irnir Eygló Harðardóttir og Huginn Þór Arason.
Strax í upphafi var lagt upp með það að Suðsuð-
vestur væri sýningarrými þar sem listamenn
ynnu á rannsakandi hátt og glögglega má sjá þær
hugmyndir birtast í sýningunni núna.
„Kannski er það vegna þess að þetta er rekið án
gróðasjónarmiða að listamennirnir eru frjálsir í
vinnu sinni hér. Þeir leggja gjarnan í að fara þessa
leið, að fara í einskonar vinnuferli sem sést síðan á
sýningunni.
Við höfum líka sýnt listamenn sem hafa ekki
verið í slíku ferli, en flestar sýninganna hafa verið
í þeim anda.“
Meðal listamanna sem sýnt hafa í Suðsuðvestur
eru Hreinn Friðfinnsson, Gjörningaklúbburinn,
Kristinn G. Harðarson, Magnús Pálsson og Olga
Bergmann.
Óskar að bæjarbúar taki betur við sér
En hvernig skyldi aðsóknin vera?
„Það er misjafnt. Aðsóknin dettur niður í vond-
um veðrum á veturna,“ segir Inga Þórey og bros-
ir. „En það er ómögulegt að spá í aðsókn fyr-
irfram. Stundum er hún ansi dræm.
Ég óska þess stundum að bæjarbúar hér taki
betur við sér. Þeir eru ennþá feimnir við að stíga
hingað inn, þótt ákveðinn hópur komi núorðið á
flestar sýningar. Ég held samt að hlutfallslega sé
það álíka stór hópur og kemur á samtímalistsýn-
ingar í Reykjavík.“
Morgunblaðið/Einar Falur
Rannsakandi list „Aðsóknin dettur niður í vondu veðri,“ segir Inga Þórey Jóhannsdóttir, umsjónarmaður sýningarsalarins Suðsuðvestur í Reykjanebæ.
Listamenn eru frjálsir
 Í sýningarrýminu Suðsuðvestur í Reykjanesbæ vinna listamenn að rannsakandi
myndlist  Suðsuðvestur var stofnað til að kynna samtímalist fyrir nemendum
LJÓSANÆTUROPNUN sýning-
arrýmisins Suðsuðvesturs var
sýningin „Gæti tafið fram-
kvæmdir – Umhverfissóðar
láta enn til sín taka.“ Er það
samstarfsverkefni sem 15
manns taka þátt í, myndlist-
armenn og nemar við Listahá-
skóla Íslands. Einn sýnend-
anna er Anna Líndal, prófessor
við LHÍ, en hinir hafa verið um-
sjónarnemendur hennar.
Síðustu þrjú ár hefur hópurinn
heimsótt og skoðað Suður-
nesin á rannsakandi hátt, sett
fram spurningar og útilokað
aðrar.
Efnistökin eru margþætt og
unnið er úr efninu á fjölbreyti-
legan hátt, í ýmsum miðlum:
teikningum, skúlptúrum, mál-
verkum, myndböndum, út-
saumi, hljóði og gjörningum.
Hópurinn hefur lagt undir sig
allt húsið við Hafnargötuna, og
garðinn að auki, ekki bara mið-
hæðina þar sem sýningar í
Suðsuðvestri eru venjulega.
Myndverk um framkvæmdagleði Suðurnesjamanna
EKKI er sjálf-
gefið að fá frídag
þótt maður eigi
afmæli. En að
halda risatónleika
á fimmtugs-
afmælinu sínu
hlýtur að teljast
óvanalegt.
Kannski voru þó
tónleikar þar sem
Anna Guðný Guð-
mundsdóttir spilaði Tillit til Jesú-
barnsins eftir Messiaen táknrænir.
Verkið er í tuttugu köflum og tekur
vel á þriðja tíma. Að flytja slíkt stór-
virki á afmælinu sínu er í anda pí-
anóleikara sem hefur í gegnum tíð-
ina verið einn mest áberandi
tónlistarmaðurinn í listalífinu hér.
Það liggur við að Anna Guðný komi
fram á öðrum hvorum kammertón-
leikum hér og á þriðja hverjum
geisladiski. Hún er einhver dugleg-
asti tónlistarmaður landsins.
Og ekki bara sá duglegasti. Tutt-
ugu tillit til Jesúbarnsins er flókin
tónsmíð og aðeins á færi hæfustu pí-
anóleikara. Það segir sína sögu að
enginn íslenskur píanóleikari hefur
áður leikið verkið í heild sinni á tón-
leikum, a.m.k. ekki hérlendis. Anna
Guðný er afreksmanneskja.
Um hvað er tónlistin? Hún er, eins
og sagði í tónleikaskránni, hugleið-
ing um Jesúbarnið út frá mismun-
andi sjónarhornum. Allt frá „óum-
ræðilegu tilliti föðurins til hins
margfalda tillits kirkju kærleikans,
og þar á milli fordæmislaust tillit
anda fagnaðarins, ásamt ofurljúfu
tilliti meyjarinnar, síðan englanna,
vitringanna og óefniskenndra eða
táknrænna vera …“.
Til að holdgera í tónum þennan
ósýnilega veruleika trúaðs manns
notaði Messiaen sérstætt tungumál
sem hann þróaði sjálfur, en byggði
að nokkru á indverskum og grískum
hefðum. Seiðandi, annarsheimslegir
hljómar eru áberandi. Oftar en ekki
mynda þeir leiðarstef, táknmyndir
lykilhugtaka er síðan þróast og um-
myndast í tónlistinni.
Anna Guðný kynnti þessi stef áð-
ur en hún hóf leik sinn og það var vel
til fundið. Það skipti miklu máli fyrir
hlustandann að átta sig á horn-
steinum verksins, þekkja hringitóna
guðlegrar kraftbirtingar – ef svo má
að orði komast – og skynja hvernig
tónskáldið svaraði þeim.
Vissulega er tónlist Messiaens
ekki allra og ég varð var við að
nokkrir tónleikagestir létu sig
hverfa í hléinu. Hugsanlega má
gagnrýna tónskáldið fyrir að kunna
sér ekki hóf; kannski hefði hann get-
að sagt það sem þurfti á skemmri
tíma. Auk þess er píanóið gætt
ákveðnum takmörkunum, það er
ekki eins og orgelið sem býr yfir ótal
röddum. Rödd píanósins getur því
virkað einhæf, a.m.k. fyrir suma.
Túlkun Önnu Guðnýjar var samt
allt annað en einhæf. Leikur hennar
var áreynslulaus en ávallt merking-
arþrunginn. Vandaður ásláttur og
úthugsuð hendingamótun, ásamt
kraftmiklum andstæðum í hraða og
styrkleika, mynduðu hina fegurstu
liti sem tóku sífelldum breytingum.
Hinn guðlegi heimur Messiaens
birtist manni ljóslifandi í tónlistinni.
Þetta voru frábærir tónleikar.
Nánast um leið og Anna Guðný hafði
lokið leik sínum stóðu tónleikagestir
á fætur og hylltu hana. Maður verð-
ur ekki oft var við þvílíka skýlausa
aðdáun. Hún átti hana fullkomlega
skilið. Hvílík afmælisveisla!
Hringi-
tónar
Guðs
TÓNLIST
Langholtskirkja
Anna Guðný Guðmundsdóttir flutti Tutt-
ugu tillit til Jesúbarnsins eftir Olivier
Messiaen. Laugardagur 6. september.
Píanótónleikarbbbbb
Jónas Sen
Anna Guðný
Guðmundsdóttir