Morgunblaðið - 20.09.2008, Blaðsíða 18

18 LAUGARDAGUR 20. SEPTEMBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
GJALDÞROT fjárfestingabankans
Lehman Brothers, 158 árum eftir
stofnun, mun að öllum líkindum hafa
áhrif á starfsemi fjölda listasafna og
þá einkum í Bandaríkjunum, að því
er kemur fram á vefsíðunni Artnet.
Bankinn hefur stutt starfsemi mikils
fjölda listasafna í heiminum.
Lehman hefur á seinustu árum
verið aðalstyrktaraðili stórra sýn-
inga í Museum of Modern Art og
Guggenheim í New York, Museum
of Art á West Palm Beach í Flórída
og Bruce Museum í Greenwich í
Connecticut. Þá hefur hann einnig
stutt mörg önnur söfn í New York:
Metropolitan Museum of Art, Am-
erican Folk Art Museum, Asia So-
ciety, Brooklyn Museum of Art, Da-
hesh Museum of Art, Frick Collec-
tion, International Center of Photo-
graphy, Japan Society, Jewish
Museum, Morgan Library & Mu-
seum, Museum of Arts & Design,
New Museum of Contemporary Art
og Whitney Museum of American
Art, hvorki meira né minna.
Auk þeirra má svo nefna söfn víða
um Bandaríkin, m.a. Art Institute of
Chicago, the Dallas Museum of Art,
Miami Art Museum, Museum of
Contemporary Art í Los Angeles,
Philadelphia Museum of Art og San
Francisco Museum of Art.
Utan Bandaríkjanna studdi bank-
inn starfsemi National Gallery, Tate
Modern, Tate Britain, Royal Aca-
demy of Arts og Victoria & Albert
Museum í London. Í Frankfurt naut
svo Städel Museum góðs af styrkj-
um frá bankanum, Louvre-safnið í
París, auk Mori-safnsins í Tókýó.
Söfnin verða nú af þessum styrkj-
um og þurfa að leita fjárins úr öðr-
um áttum.
Verða af
styrkjum
Söfnin missa styrki
frá Lehman
Reuters
Búið Starfsmaður Lehman í London
búinn að tæma úr skrifborðinu.
BÓKIN Halldór
Laxness – ævi-
saga, eftir Hall-
dór Guðmunds-
son sem komin er
út bæði á sænsku
þykir vekja verð-
skuldaða athygli
á Nóbels-
verðlaunahaf-
anum. Rithöfund-
urinn og gagnrýnandinn Nicholas
Shakespeare, sem eitt sinn var gest-
ur á Bókmenntahátíð í Reykjavík,
skrifaði um verkið í Daily Telegraph
og gaf bókinni góða umsögn. Hann
lýsir í gagnrýninni hrifningu sinni á
Laxness og segir m.a: „Hann skapar
heim sem tilheyrir annarri vídd, líkt
og landslag heimalands hans, kunn-
uglegt og framandlegt í senn eins og
draumur. Þetta er heillandi og
ógleymanleg rödd, og við verðum að
taka ofan fyrir Halldóri Guðmunds-
syni fyrir að setja þetta allt í sam-
hengi.“ Gagnrýnendur verksins í
Svíþjóð virðast vera sama sinnis og
Shakespeare, því þeir telja Halldóri
takast að ná utan um það það þver-
sagnakennda ferli þegar ákaflega
sjálfhverfur, snobbaður ungur mað-
ur verður eins konar „þjóðskáld“.
Góðar
umsagnir
Halldór Laxness
Á MORGUN munu þær Guð-
björg R. Tryggvadóttir söng-
kona og Elsebeth Brodersen
píanóleikari flytja frönsk og
ítölsk ljóð eftir Bizet, Fauré,
Poulanc, Debussy, Bellini,
Tosti og fleiri.
Guðbjörg lauk bæði burtfar-
arprófi og söngkennaraprófi
frá Söngskólanum í Reykjavík.
Síðan stundaði hún framhalds-
nám í Kaupmannahöfn. Else-
beth Brodersen sem leikur á píanó á tónleikunum
á að baki glæsilegan feril sem einleikari og er
þekkt fyrir flutning kammertónlistar. Hún hefur
einnig leikið undir fyrir söngvara á alþjóðavett-
vangi. Tónleikarnir hefjast kl. 15.00.
Tónlist
Tónlistarveisla
í Laugaborg
Guðbjörg R.
Tryggvadóttir
FEÐGARNIR Bergþór Páls-
son og Bragi Bergþórsson
munu ásamt Þóru Fríðu Sæ-
mundsdóttur píanóleikara
flyta perlur Inga T. Lár-
ussonar á morgun í Iðnó.
Á efnisskránni eru tónlög
eftir þetta ástsæla tónskáld
þjóðarinnar. Flestir þekka
lög á borð við Það er svo
margt, Hríslan og lækurinn
og Ég bið að heilsa.
Ljóðræna, birta og fegurð eru, að sögn
Bergþórs og Braga, aðalsmerki Inga og í lög-
um hans er tónn sem snertir streng í hverju
brjósti.
Tónleikarnir hefjast kl. 16.00.
Tónlist
Feðgar syngja
perlur Inga T. í Iðnó
Bergþór Pálsson
HLYNUR Hallsson heldur úti
óvenjulegu sýningarrými á
heimili sínu og Kristínar Kjart-
ansdóttur á Akureyri, að Ása-
byggð 2. Sýningarrýmið sem
gengur undir heitinu Kunst-
raum Wohnraum hefur verið
starfrækt frá árinu 1994. Á
morgun milli 11 og 13 verður
þar opnuð ný sýning Örnu
Valsdóttur sem hún nefnir
Brot úr verkum. Arna sýnir vídeómálverk, kyrr-
myndir úr hreyfimyndum og innsetningum, teikn-
ingar, ljósmyndir og fleiri brot úr fyrri verkum.
Sýninguna hugsar hún sem yfirlitssýningu þar
sem farið er yfir eftirhreytur fyrri sýninga henn-
ar.
Myndlist
Ný sýning í Kunst-
raum Wohnraum
Arna Valsdóttir
Eftir Einar Fal Ingólfsson
efi@mbl.is
„ÉG kann vel að meta fjölbreytileika
í tónlist. Fólk er eins og listin, með
margar hliðar, og ég vil sýna hinar
ólíku hliðar á mér og á tónlistinni.
Það er mikilvægt að gleðja fólk og
lyfta anda þeirra með fegurðinni.
Við þurfum hlýju og fegurð. Rétt
eins og peninga, góða heilsu, ást og
vináttu,“ segir Inessa Galante og
brosir sannfærandi.
Gagnrýni um söng lettnesku sópr-
ansöngkonunnar Inesse Galante er
yfirleitt á einn veg; hástemmt lof.
Hún er sögð ein áhrifamesta söng-
kona samtímans, með afar bjarta
rödd og mikla útgeislun. Stjórnand-
inn Zubin Metha segir fáar söng-
konur í veröldinni skarta annarri
eins rödd. Galante kemur fram víða
um heim, á óperusviði og í tónleika-
sölum. Hún kom fram á Tíbrár-
tónleikum í Salnum árið 2006, á tón-
leikum sem eru afar eftirminnilegir
þeim sem viðstaddir voru.
Eigin tónlistarhátíð í Ríga
Nú er Galante aftur komin til
landsins og kemur í dag fram með
Jónasi Ingimundarsyni í Salnum. Á
efnisskránni eru, auk Ave Maríu eft-
ir Caccini, sem skaut Galante eft-
irminnilega upp á stjörnuhimin (það
má sjá hana flytja verkið glæsilega á
YouTube-vefnum), meðal annars
söngvar eftir Stradella, Rachm-
aninoff, Catalani og Verdi.
„Ég er að syngja allt mögulegt, úti
um allt,“ segir hún. „Síðustu fjögur
sumur hef ég líka verið með mína
eigin tónlistarhátíð í Ríga þar sem
ýmsar stjörnur af ólíkum sviðum
tónlistarinnar hafa komið fram.“
Meðal flytjenda hafa verið Mosk-
vusinfónían, Vladimir Ashkenazy,
Gideon Kramer, flamenco-sveit,
fadósöngvarar, djassleikarar, kórar
og þjóðlagaflytjendur; flutt hefur
verið kirkju- og kammertónlist, vita-
skuld óperutónlist. „Allt mögulegt,
bara að það séu fyrsta flokks tónlist-
armenn sem geri áhorfendur ham-
ingjusama,“ segir Galante.
Íslenskir söngvarar vinalegir
Galante segir að sér líði afar vel á
Íslandi og að hún eigi gott með að
tengjast Íslendingum.
„Ég hef gegnum tíðina sungið
með nokkrum Íslendingum á óp-
erusviði og þeir hafa allir verið opnir
og vingjarnlegir og miklir atvinnu-
menn. Mjög góðir söngvarar.
Þegar Jónas bauð mér að koma
aftur, var ég mjög ánægð með að
geta fundið tíma sem hentaði.“
Síðustu árin hefur Galante sungið
á þriðja tug óperuhlutverka og þá
hefur hún hljóðritað ýmiskonar tón-
list; óperur, ljóð og nýja tónlist í
óvenjulegum búningi.
„Ég leita sífellt að einhverju nýju.
Auðvitað hafna ég því sem ég tel
ekki henta mér, en ég hef komið
fram í dúett með frábærum saxófón-
leikara og einnig með djasssveit. Ég
vil alltaf læra meira.
Sumir tónlistarmenn eru ragir við
að fara út fyrir þann heim sem þeir
þekkja best, en mér finnst mikilvægt
að hafa sem flestar hliðar á því sem
ég geri.
Það skiptir ekki máli hvað verkið
er langt eða um hvað það er. Það er
eins og kvikmynd, ég er með mynda-
vél á mér; þetta er drama og ég finn
þá fyrir hverri taug líkamans. Það er
draumur minn að flytja tónlist þann-
ig, að leita sífellt fullkomleikans.
Ég vil að áheyrendur finni að
flutningurinn og túlkunin sé mín og
aðeins mín. Þetta er mín útgáfa af
tónlistinni. Ég vil að þú sem áheyr-
andinn sért í fangelsi hjá mér!“ segir
brosmildur fangavörðurinn Inessa
Galante.
Leita sífellt fullkomleika
 Hin kunna lettneska sópransöngkona Inessa Galante kemur fram í Salnum
 Vill opna glugga út í heim þar sem litir og blæbrigði hreyfa við tilfinningunum
Morgunblaðið/Einar Falur
Kröfuhörð „Ég vil að áheyrendur finni að flutningurinn og túlkunin sé mín
og aðeins mín.“ Inessa Galante kemur fram ásamt Jónasi Ingimundarsyni.
VIÐ í Camerarctica höfum verið með norræna
tónleika á sumarsólstöðum undanfarin ár. Nú
færum við okkur aftur á haustjafndægur,“ segir
Ármann Helgason klarinettuleikari. „Það er gam-
an að vekja athygli á þessum degi. Þá er frískleiki
og eftirvænting í loftinu. Við erum að kveðja sum-
arið og höldum full af eldmóði inn í veturinn.“
Kammerhópurinn Camerarctica leikur nor-
ræna tónlist í sal Norræna hússins á haust-
jafndægrum, mánudagskvöldið kemur, 22. sept-
ember, og hefjast tónleikarnir klukkan 20.
Á efnisskránni eru norræn einleiks- og kamm-
erverk frá barokktímanum, klassíska tímanum og
nútímanum, eftir Jörgen Bentzon, Johann Rom-
ann, Áskel Másson, Hafliða Hallgrímsson og
Bernhard Crusell.
Flytjendur eru, auk Ármanns, Hildigunnur
Halldórsdóttir fiðluleikari, Svava Bernharðs-
dóttir víóluleikari og Sigurður Halldórsson selló-
leikari.
Ármanni finnst þessi norræna tónlist henta vel
á haustjafndægrum.
„Það eru talsverð litbrigði í þessari norrænu
tónlist. Þá er gaman að grafa upp þá eldri því
hana vantar í okkar keðju hér. Við eigum bara
skrifaða tónlist frá síðustu öld, fyrir utan þjóð-
lögin, en þarna munum við spila norræna tónlist
sem nær alveg aftur í barrokk. Þetta er alveg
jafn góð tónlist og var samin sunnar í Evrópu á
þessum tíma, en engu að síður finnst mér vera
einhver sam-norrænn tónn í henni. Ákveðin heið-
ríkja sem gaman er að kynna.“
Camerarctica hefur starfað frá1992 og m.a.
leikið á Myrkum músíkdögum og á Listahátíð.
Ákveðin heiðríkja
Camerarctica „Það eru talsverð litbrigði í þess-
ari norrænu tónlist,“ segir Ármann Helgason.
Leika fjölbreytilega norræna tóna á haustjafndægrum
Hvernig lýsir Galante efnisskrá
tónleikanna í Salnum?
Dagskráin á tónleikunum er blanda
af hinu og þessu. Svolítill pipar, salt,
hvítlaukur, agúrka...
Það er eitthvað fyrir alla. Barokk og
kirkjutónlist, rússnesk ljóð, ítölsk
ópera. Þetta er blandað salat og ég
vona að það bragðist vel! Við erum
ólík og ekki hafa allir sama smekk.
Ég vil gleðja alla.
Er það satt, að Galante geri ætíð
miklar kröfur til sjálfrar sín?
Ég geri kröfur um gæði og fag-
mennsku hjá sjálfri mér, rétt eins og
öðrum flytjendum.
Það er mikilvægt fyrir mig að áheyr-
endur hreinsi huga sinn á tónleik-
unum; ég vil draga þá inn í minn
heim, opna nýja glugga. Þar eru litir
og blæbrigði sem geta hafið sálina
upp og hreyft við tilfinningunum.
S&S