Skinfaxi - 01.12.1932, Blaðsíða 27

SKINFAXl
179
frjálsu samkeppni, að öllum sé í lófa lagið að komast
áfram. Amlóðaliætti og lydduskap er venjulega um
kennt, ef þessi eða liinn laefir ekki komizt áfram, en
drafnað niður í skitinn. En það er einmitt hér, sem
þverbresturinn iiggur i rökfræði hinnar frjálsu sam-
keppni. Því að eins og það er liárvist, að liún gefur
einhverjum tækifæri til að komast áfram — upp
á hæsta tindinn, svo er og liitt óumflýjanleg staðreynd,
að það verður að gerast á kostnað hinna, sem ekki kom-
ast áfram. Þess vegna verður það að skoðast sem ein-
falt lögmál, að í okkar þjóðskipulagi cr það útilokað,
að allir geti orðið jafn vel stæðir menn, geti veitt sér
jöfn hfsþægindi og gert jafnar kröfur til lífsins.
Og þótt við vildum liallast að þeirri niðurstöðu, að
þeir, sem hæru lítið úr býtum i samkeppni lífsins,
gerðu það af því, að þeir væru klaufar að bera sig eftir
björginni, þá væri það ákaflega hæpin ályktun og illt
að rökstyðja liana sem almenna reglu. Við vitum það,
að tiltölulega fáir komast áfram, en allur fjöldinn
kemst ekkert áfram. Hvaða lögmál eru það, sem ráða
því, hverir komast áfram og iiverir ekki? Er það til-
viljun? Eða er það guðleg forsjón? Skyldi það almennt
vera verðleikar mannanna sjálfra, kjarkur þeirra og
þrek? En höfum við þá ekki rekizt á, jafnvel í æðstu
trúnaðarstöðum, labbakúta, sem aldrei liafa orðið að
manni, hversu sem uppá þá liefir verið tjónkað? Eða
er það víst að þeir, sem hafa hvað minnst upp úr líf-
inu, sé að jafnaði ófærari til að lifa því en liinir, sem
betur vinnst á?
Þessar og þvilikar nærgöngular spurningar steðja að
okkur, ef við viljum fara að brjóta þessi efni eilthvað
til mergjar, en flestum mun verða nokkuð tregt um
að finna fullnægjandi svör við þeim. Hér eru einmitt á
ferðinni tvær andstæður, sem aldrei gela samrýmst í
okkar samfélagi. Það er einfalt, ófrávikjanlegt lög-
mál, að því betur sem fáum einslaklingum gengur að