Sjómannablaðið Víkingur - 01.07.1942, Blaðsíða 20

Alaska sem hernaðarmiðstöð
Allt frá því að Japanir réðust á Bandaríkja-
menn að óvöru við Pearl Harbour, hafa menn
verið að búast við því og jafnframt að vona,
að þeir endurgildu heimsóknina með rentum og
rentu rentum. Þeir sem kunnugir eru þarna
austur frá, töldu hérumbil víst, að undireins
og snjóa levsti, myndi floti Bandaríkjanna og
flugvélaskari hefja stórfeida sókn frá Alaska,
meðfram Síberíu ströndum og til Tokio.
Það kom því áreiðanlega mörgum á óvart,
þegar það fréttist, að Japanir hefðu orðið fyrri
til, og komið liði á land á Aleutian eyjunum.
Aðrir, sem ekki eru kunnugir staðháttum, gera
sér tæplega næga grein fyrir hversu mikla
þýðingu það getur haft, ef framhald verður á
þessum aðgerðum. Aleutian eyjarnar eru lang-
ur og mjór eyjaklasi, sem gengur suðvestur úr
Alaska. Eyjar þessar eru ekki byggðar nema að
iitiu leyti innfæddum mönnum af rauðskinna
og skrælingjakyni, sem lifa mest á veiðiskap.
aðallega hafa eyjarnar verið heimkynni sela
og sæljóna, og óhemju fiskigengd er þar víðast
hvar. Það eru helzt Japanir sem hafa stundað
þarna veiðar undanfarna áratugi, svo þeir
þekkja umhverfið út og inn.
Sé ísland gimsteinn í enni jarðar vorrar, þá
er Alaska engu síður djásn í hnakka hennar.
Þar stendur Alaska og Síberia hvort andspæn-
is öðru, aðeins aðskilin af mjóu sundi. Þar sem
sundið er mjóst standa kletta eyjar tvær, sem
kallaðar eru Litli- og Stóri-Dimon. Milli þeirra
er aðeins tveggja kilometra fjarlægð. (Sjá
par scm Alaska og Síbería mætast. Stóri Dimon
tilheyrir Rússum og litli Dimon Bandaríkjamönnum.
myndina). Til vinstri er Stóri-Dimon sem til-
heyrir Rússum, og til hægri Litli-Dimon, sem
tilheyrir Bandarikjamönnum.
Báðar eiga þessar eyjar alnöfnur á íslandi
(Landeyjasöndum) og liálfnöfnur (Breiðafirðí)
hvað sem því veldur. Ef til vill er það ein sönn-
un þess, sem Jón Dúason telur líkur fyrir, að
íslenzku Grænlandsfararnir í fornöld, hafi
brotið sér leið gegnum Hafsvelgina norðan við
Kanada og alla leið til Alaska.
Mitt á milli þessara eyja, er dregin landa-
mæralína Rússaveldis í Asíu og Bandaríkanna
í Ameríku. Þarna hefir aldrei komið til neinna
árekstra milli þessara stórþjóða, og þarna ættu
þessar Bandaþjóðir og geta hittst án þess að
óvinir sitji í holti fyrir.
Eftir því sem Hitler þeysist lengra austur
eftir Rússaveldi og Japanir safna meira liöi
norður í Manchucuo og búa sig undir að ráðas't
yfir hin tiltölulega lágu hæðadrög til Vladivo-
stok — því þýðingarmeira hlýtur Alaska að
verða i augum styrjaldaraðila.
Á hverri stundu getur ófriðurinn breiðst út
til þessara friðsælu heimskauta landa, bæði
Bandaríkjmönnum og Kanadamönnum er full-
komlega ljóst hvað mikil hætta getur verið
þarna á ferðum.
Bandaríkjamenn hafa þegar lagt í óhemju
kostnað til að koma upp flug’völlum í Fairbanks,
sem nú má telja höfuðstað landsins. Þetta er
gamall gullgrafarabær upp í miðju Alaska. Það
var rétt fyrir síðustu aldamót, sem parna varð
vart við gull, og í gullæðinu sem greip menn,
reis þarna upp allmikið þorp á skömmum tíma.
Knæpu eigendur í Fairbanks gortuðu stund-
um af því, að það væri þambað meira brenni-
vín innan þeirra veggja, en það vatn sem rinni
til sjávar eftir Yukon fljótinu í leysingum á
vorin. Þá risu þarna upp mörg gistihús sem
leigðu rúm en ekki herbergi, og minnsta kosti
í einu þeirra var hengd upp mikil auglýsing,
þar sem menn voru áminntir um að sofa ekki
með skóna á fótunum.
Margur maðurinn varð þarna auðugur á því,
sem hann gróf úr skauti jarðarinnar. Þeir
voru heldur ekki fáir, sem töpuðu því jafn-
harðan aftur á veitingaborðunum, þar sem gull-
kornin voru vegin og metin, og látin renna
jafnt og þétt úr einum vasanum í annan. Marg-
V í K T N G ITII
20