Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1949, Blaðsíða 7

Skinnbátur, svonefndur „Kano“.
benda til þess, þótt ekki sé það fullsannað, að
hann sé kominn frá Kínverjum.
En þótt sennilegt sé, að fyrstu skipagerðar-
mennirnir, sem það nafn eiga sldlið, hafi átt
heima við suður- og austurstrendur Asíu, eru
heimildir um þá og afrek þeirra nær engar til.
Raunveruleg saga skipasmíða og siglinga hefst
því ekki fyrr en með Egyptum, Kríteyingum og
Fönikíumönnum. En frá Egyptum má rekja
þessa merkissögu með allmiklum sannindum um
nálega átta þúsund ára bil, bótt raunar verði
að geta nokkuð í eyðurnar. Átta þúsund ár er
langur tími. Hann er langur, miðað við sögu
mannkynsins, því reyndar vitum við harla fátt
um mannskepnuna allan fyrri helming þess
tímabils. En átta þúsund ár geta ekki heitið
iangur tími í hlutfalli við aldur mannsins á
jörðinni. Það er líka óefað, að menn hafa getað
fleytt sér yfir ár og vötn á einhvers konar far-
kosti, þúsundum ára áður en elztu heimildir
greina frá.
Ýmsir hafa gert sér það til gamans, að geta
í þá eyðuna, hvernig manninum hafi fyrst dott-
ið í hug að gera sér bát. Lengi vel var þeirri
skoðun mjög á loft haldið, að útþrá og ævin-
týralöngun hafi ráðið þar miklu um. Skáldlega
sinnaðir menn lýstu því með innfjálgum orð-
um, hversu eyjarnar úti fyrir ströndunum hafi
heillað og seitt. Það er sagan um Odyseif og
Iþöku, draumalandið úti í sænum, sem sögð hef-
ur verið í óteljandi myndum. En ýmsir hyggja,
að veruleikinn hafi verið öllu hversdagslegri og
hvergi nærri eins rómantískur sem skáldin vilja
vera láta.
Saga mannkynsins kann frá því að greina,
að flestar eða allar þær uppgötvanir, sem snilli-
legastar voru og ollu aldahvörfum, urðu til
vegna brýnnar nauðsynjar, til.að auðvelda bar-
áttuna fyrir lífinu. Rómantík og idealismi áttu
þar harla lítinn hlut að máli. Jafnvel stafrófið,
sem ritlistin og löngu síðar prentlistin byggja
á, og er raunar undirstaða allrar æðri menn-
Fleki undir seglum.
ingar, var fundið upp af duglegum verzlunar-
þjóðum, vafalaust til þess eins, að létta og auð-
velda kaupskap og viðskipti. Það voru hagræn-
ar ástæður, sem mestu ollu, en ekki ást á fögr-
um listum og vísindum. Svipað mun mega segja
um upphaf siglinganna. Það var fyrst og fremst
þörfin, sem beindi frummanninum út á sjóinn.
Hann sá trjástofna fljóta á vötnum og berast
niður ár. Ár og vötn voru honum farartálmi.
Oft þurfti hann að flýja skyndilega undan að-
steðjandi hættu, óvinum, villidýrum, sumum í
mannsmynd. Stundum gat hann synt eða svaml-
að yfir ána sjálfur, jafnvel með afkvæmi sitt
á bakinu, en ósjaldan var yfirkoman vonlaus
án farkostar. Hann þurfti líka að veiða seli,
smáhveli og önnur sævardýr. Af þeim fékk hann
ekki aðeins fæði handa sér og hyski sínu, held-
ur skinn, og hörð, verðmæt bein, sem höfðu, hlið-
stætt gildi fyrir frummanninn og stálið fyrir
afkomanda hans á vorum dögum. Þörfin kenndi
honum að nota heilann og búa til farkost, sem
Bátur úr bambusvið, bundinn saman.
gæti fleytt fjölskyldu hans yfir ár og vötn, á-
samt spjótum, öxum, veiðinetum og öðrum
frumstæðum tækjum, sem hann átti afkomu sína
undir. Það þurfti ekki mikið hugvit til að setj-
ast á trjábol, láta berast niður eftir fljóti og
■VI K I N G U R
ZB9