Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1949, Blaðsíða 23

hinum stöðunum, enda í fullu samræmi við það,
sem hefur átt sér stað annars staðar, þar sem
reglulegar fiskveiðar hafa verið reknar að stað-
aldri.
Fiskimiðin fyrir vestan Irland, sem höfðu
verið stunduð af Bretum um langan aldur, voru
t. d. orðin mjög aflarýr, meðan afli var dágóð-
ur á fiskimiðum við Færeyjar, og brezkir fiski-
menn höfðu mikils til þurrkað upp fiskimiðin við
Færeyjar á árunum fyrir fyrri ófriðinn, þegar
lítið var farið að bera á aflabresti við Island.
En þó leið ekki á löngu að Frakkar færu að
hverfa frá íslandi vegna aflatregðu, og álitu
sig ekki geta haft samfiski með þeim, er not-
uðu hin nýju veiðitæki — togarana. Þeir leit-
uðu því betri miða og héldu til Nýfundnalands.
Spánverjar byrjuðu einnig botnvörpuveiðar við
ísland, en hættu brátt og leituðu á aðra staði.
Portúgalsmenn, sem nú hafa öflugan flota við
Nýfundnaland og Grænland, gjörðu aðeins litlar
tilraunir við Island, sem ekki þóttu arðvænleg-
ar. Færeyingar, sem lengi sóttu til Islands og
fiskuðu á bátum við Austurland, og síðar á þil-
skipum á miðunum annars staðar við landið,
fiska nú mest við Grænland, svo og á togurum
við ísland.' norður af Noregi og víðar.
Þessar breytingar, sem hafa orðið á sókn
erlendra fiskimanna á fiskimiðin við Island á
síðari áratugum, bera vótt um það, að þótt
vegalengdin sé styttri til íslands, þá kjósa þeir
heldur að leita þangað, sem aflavonin er meiri.
Fiskimiðin við landið eru því nú orðið ekki eins
eftirsótt og áður. Þau eru orðin annars flokks
fiskimið, í stað þess að vera þau beztu, sem þau
óneitanlega voru um óralangan tíma. Erlendir
fiskimenn, sem þegar eru farnir og nú eru að
hverfa á braut, til betra haglendis, eru valdir
að þessum breytingum. Nýir menn koma og
halda áfram sömu iðju og svo koll af kolli. Þess-
ir menn skilja við landið fátækara en þegar
þeir komu, en eru engu síður keppinautar ís-
lenzkra framleiðenda á heimamarkaðinum en
þeir voru, meðan þeir fiskuðu við landið.
III.
Hver bjargar fiskimiðunum frá eyðileggingu
og fiskistofninum frá tortímingu, ef íslending-
ar gera það ekki?
Rekstur þjóðarbúsins líkist búskap bónda á
stórri jörð. Enginn dugandi bóndi mundi geta
unað við, að nágrannarnir beittu land hans í
gróandanum á vorin og heyjuðu á túni hans og
engjum um heyskapartímann. — Varpeigandi
þættist líka illa leikinn, ef óviðkomandi menn
hrektu og dræpu fuglinn hvar sem hann fyndist
og eyðilegðu varplandið í byrj un eggtíðar á vor-
in. Ég hygg, að flestir óhlutdrægir menn mundu
álíta þetta hina mestu ósvífni. Framkoma er-
lendra fiskimanna á miðunum við strendur
landsins er þó ekki ólík þessu. Fiskurinn er
hrakinn og veiddur árið um kring og hrygning-
arstöðvarnar eygilagðar.
,,Norðursjónum er tæplega hægt' að bjarga
frá eyðileggingu og fiskimiðin við Island verða
rýrari ár frá ári“, sagði norski fiskifræðingur-
inn Gunnar Rollefsen í samtali við mig síðast-
liðið sumar, og dr. Harald Blegvad, forstjóri
hinna alþjóðlegu hafrannsókna, viðurkenndi, að
ummæli þessu hefðu við rök að styðjast.
Rýrnun fiskistofnsins við strendur landsins
er staðreynd, sem ekki er hægt að rengja. Þorsk-
fiskitegundum fækkar um 3% árlega. Þessi
fækkun samsvarar 30% á 10 árum, eða eftir
því sem næst verður komist, að fiskur verður
mikils til þrotinn eftir rúman mannsaldur, svo
tæplega muni svara kostnaði að reka útgerð á
svipaðan hátt og nú. Orsökin er ránveiði eða
offiski. Varnarráðstafanir eru því lcnýjandi
nauðsyn.
Eins og áður er bent á, er rányrkjan mikils
til innifalin í því, að hrygningin truflast og mis-
ferst og ungviðið eyðilegst. Á vetrarvertíð, þeg-
ar hrygning þorskfiskitegunda fer fram, hindra
togarar með veiðum sínum ekki aðeins eðlilega
rás hrygningarinnar, heldur og náttúrlega
frjófgun hrognanna. Einmitt þann tíma ársins,
sem ætti að vera bannað að fiska með botn-
vörpum á þessum stöðum, eru erlendir togarar
í hundraða tali sí og æ, nótt og dag, að verki.
I gamla daga töluðu sjómenn um fisk í „göngu“
og þegar „fiskur væri lagstur“. En nú fær fisk-.
ur sjaldnast að „ganga á grunn“ og því síður
að „leggjast“. Á hinu afar stóra svæði á suður-
ströndinni, frá Hornarfirði til Vestmannaeyja,
mun mega fullyrða, að 9/10 af þeim fiski, sem
veiðist á göngu sinni að landinu og meðan hrygn'-
ingin fer fram, sé veiddur af erlendum togurum.
Þetta er aðeins örlítið dæmi um eyðingarstarf-
semi þeirra.
Á nokkrum stöðum eru menn, eins og kunnugt
er, farnir að gjöra ráðstafanir til varnar eyði-
leggingu fiskistofnsins. En flestar þessar ráð-
stafanir munu tæplega geta talist fullnægjandi,
þótt þær óefað séu til bóta. Akvæði éru sett um
minnstu möskvastærð dragnóta, og einnig eru
menn farnir að undirbúa friðun ýmissa fiski-
miða og takmarka veiði, t. d. að leyfa aðeins
V I K I N □ U R
3D5