Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1949, Blaðsíða 22

hafði nú engan áhuga fyrir að halda uppi lög-
reglu á fiskimiðum við landið.
/ næstu hundrax) ár, fram undir síðustu alda-
mót, var landiS varnarlaust meS öllu. Á þessu
tímabili má svo að orði kveða, að íslenzk fiski-
mið kæmust á algjört vald erlendra þjóða.
Loks var íslendingum fluttur sá boðskapur
frá stjórninni í Danmörku með tilskipun 12.
febrúar 1872, að fiskimiðin yrðu að teljast
frjáls til afnota fyrir allar þjóðir, er óskuðu að
nötfæra sér þau, en landsmönnum væri áskilin
landhelgi, er næði 3 sjómílur út frá ströndinni.
Þetta urðu landsmenn að látá sér lynda. Loks
ráku Englendingar endahnútinn á þessar bolla-
leggingar með því að senda Atkinson sjóliðs-
foringja til Reykjavíkur með 3 herskip 24. júní
1901 og fá landshöfðingja til að samþykkja
þetta ákvæði með undirskrift sinni. Og við það
situr.
II.
Fiskistofninn eyðist.
Það er ekki langt síðan menn voru þeirrar
skoðunar, að fiskurinn væri óþrjótandi í haf-
inu. en reynslan hefur kennt mönnum annað.
Órækar sannanir hafa fengizt fyrir því, að
fiskinum fari fækkandi og fiskimiðin rýrni.
Til þess að bæta upp minnkandi afla, hefur út-
gerðin verið aukin og aflatækin gjörð fullkomn-
ari. Þetta kapphlaun milli minnkandi afla og
aukinnar útgerðar heldur áfram og verður að
halda áfram, meðan ekki eru fundin önnur ráð,
er talizt geta vænlegri. Fiskiveiðarnar við Is-
land hafa því verið ránveiði. sem sífellt hefur
farið vaxandi eftir hví, sem tímar hafa liðið.
Landgrunnið fyrir suðvesturströnd íslands
er víðast hvar mjó skák með oddmynduðum
tungum, sem á einstöku stöðum, fleiri eða færri
sjómílur, skera sig út frá ströndinni, þar til
hyldýpi Atlantshafsins tekur við fyrir utan. Á
þessar stöðvar leitar kynþroska fiskur í fleiri
eða færri göngum á vetrum og breiðir sig það-
an meira eða minna meðfram ströndinni.
Á umliðnum öldum hafa erlendir fiskimenn
árlega stefnt skipum sínum í hundraða tali á
þessar stöðvar og stundað þar veiðar meðan
hrygningartíminn stóð yfir. Þannig var það
meðan seglskip með handfæri voru notuð og
eins eftir að eimskipin komu með hleravörpuna.
Á því tímabili, sem kynþroska fiskur sam-
kvæmt lögmáli náttúrunnar leitar landgrunns-
ins á vetrum til þess að hrygna, mæta fiski-
göngurnar stórum flotum erlendra vélknúinna
skipa, er skafa botninn nótt og dag og taka allt,
sem fyrir verður. Á næsta tanga landgrunnsins
liggur annar floti jafn öflugur og fer eins að
o. s. frv. Úr djúni Atlantshafsins koma svo nýj-
ar gönprur og ný skip liggja tilbúin til að taka
á móti beim í stað þeirra. sem heim eru farin
með fullfermi. Og svona hefur þetta gengið ár
eftir ár. meðan erlend skin hafa stundað veiðar
við landið. Mannlegu hvggiuviti hefur bannig
tekizt að leggia óbrigðula gildru fvrir fiskigöng-
”i"nar á leið sinni til hrygningarstöðvanna. Sam-
hliða því sem fiskurinn er veiddur jafnóðum
og hann leitar grunnsævis til þess að hrvgna, er
botninum rótað upp. Sjórinn blandast leðju og
nllskonar óhreinindum, frjófgun hrocmannamis-
ferst. Dauði or/ eySilegc/infj gríyur þarna inn í
gann náttúrunnar. Engin aðferð til fullkominn-
ar útrýmingar fiskistofnsins og eyðileggingar
á aðalbjargræðisvegi landsmanna virðist jafn
óskeikul sem þessi. Þetta er rányrkja á hæsta
stigi, sem óumflýjanlega leiðir til óhamingju
fyrr eöa síóar.
ísland liggur mitt á milli hinna fiskisælu
miða við Norður-Noreg að austan og Nýfundna-
land og Labrador að vestan, og er því miðstöð í
afarstóru fiskisvæði, sem teygir sig milli tveggja
heimsálfa. Hvort um sérstakan fiskistofn sé að
ræða við ísland eða meira og minna sameigin-
legan fyrir allt þetta stóra svæði, skal ekki
deilt um hér, en það mun vera staðreynd, að
fiskur merktur á hrygningarsvæðinu fyrir sunn-
an ísland hefur veiðst við Lofoten, Færeyjar,
Vestur- og Austur-Grænland og jafnvel við Ný-
fundnaland, og er því ekki ólíklegt, þar sem
þorskur frá Islandi fiskast venjulega á sumr-
um í ríkum mæli við Vestur-Grænland, að yngri
árgangar frá íslandi flytjast einnig vestur um
haf til Labrador og Nýfundnalands, þótt það
sé ekki ennþá rannsakað til hlítar.
Á hessu víðáttumikla svæði, sem hér er um
að ræða, hafa fiskiveiðar verið reknar lengur
eða skemur og aukizt smátt og smátt eftir því
sem tímar liðu. Löngu áður en Ameríka byggðist
hvítum mönnum og fiskimiðin við Nýfundna-
land, Labrador, Grænland og Norður-Noreg
voru-sótt af framandi þjóðum, höfðu erlendir
fiskimenn rekið fiskiveiðar við ísland. Ástæð-
an var ekki eingöngu sú, að afli var nægur við
ísland, heldur að siglingaleiðin var tiltölulega
stutt, hafnir góðar og lítið eftirlit með veiðun-
um. Fiskimiðin við ísland hafa því verið sótt
og notuð af fjölda skipa miklu lengri tíma en
fiskimið, sem lengra lágu í burtu eða voru
ókunnug með öllu, og er því eðlilegt, að fyr hafi
orðið vart við tregðu á afla við Island en á

3D4
V í K I N □ U R