Sjómannablaðið Víkingur - 01.01.1950, Blaðsíða 18

Jóhann J. E. Kúld
Eldur um borð
Haustið 1926 var ég bryti á norska vöru-
flutningaskipinu Activ frá Haugasundi. Skipið
hafði losað þýzkar brúnkolatöflur á Akurcyri,
og við vorum á leið til Siglufjarðar með helm-
ing farmsins, sem átti að fara þar í land. Þetta
var í byrjun nóvembermánaðar. Veður var gott,
hægur norðan kaldi með dálitlu frosti, en tals-
verður undirsjór, eftir að kom út úr mynni
Eyjafjarðar. Nokkrir af mektarmönnum Siglu-
fjarðar voru farþegar með skipinu frá Akur-
eyri og voru þeir dálítið við skál, í boði fram-
kvæmdastjóra skipsins, sem var með skipinu
þessa ferð. Framkvæmdastjórinn sat með gest-
um sínum í viðhafnarsal skipsins og var glatt
á hjalla. Þegar við vorum við Hrísey síðari
hluta dags, þá bað hann mig að útbúa veizlu-
mat til kvöldverðar fyrir alla farþegana, sem
voru tólf menn. Ég man að mér þótti þetta
hreinasti óþarfi, þar sem við yrðum á Siglu-
firði um sjöleytið, en sagði þó ekkert í þá átt,
því ekki þýddi að deila við dómarann. Þar sem
hjálparmaður minn lá veikur um borð, þá varð
ég að hamast eins og um lífið væri að tefla,
svo ég gæti afkastað þessu, ásamt vanalegum
skyldustörfum, sem voru meiri en nóg eins og
á stóð.
Þegar klukkan var hér um bil sex, þá var
ég að fara með mat aftur í matstofu yfirmanna.
Tunglskin var og yndislegt um að litast, fjöll-
in hvít niður í sjó, nema þar sem þau voru
svo þverhnípt að ekki festi snjó á þeim. Þegar
ég kom aftur út úr matstofunni þá stansaði
ég drykklanga stund aftur við yfirbygginguna
til þess að kæla mig. Mér varð litið aftur eftir
skipinu og augu mín staðnæmdust við farm-
rúmsopið. Hlerarnir höfðu verið settir lauslega
yfir og þó ekki að fullu, því veður var gott, sem
fyrr segir. Ég gat ekki betur séð, en að reyk
legði upp frá brúnkolatöflunum. Ég sagði stýri-
manni þeim, sem mataðist, frá þessu, en hann
fór sér að engu óðslega. Sagði að þetta hlyti
að vera vitleysa, því ekki hafði hann séð neitt
þess háttar fyrir nokkrum mínútum, þegar
hann var úti á þilfarinu. Stýrimaðurinn hélt
svo áfram að raða í sig matnum, eins og
ekkert hefði ískorist, en ég fór fram í eldhús,
til þess að ná í veizlumatinn fyrir boðsgestina.
Eftir nokkra stund, er ég hafði borið á borð
fyrir gestina, þá skrapp ég aftur á skipið ti)
þess að aðgæta hvort nokkur reykur sæist. Ég
staðnæmdist við afturhorn yfirbyggingarinnar
stjórnborðsmegin og litaðist um. Upp úr farm-
rúminu steig greinilega reykur, hann hafði auk-
izt talsvert frá því að ég sá hann fyrst. Fyrsti
stýrimaður, ásamt einum háséta, voru þarna
önnum kafnir við að koma fyrir sjósiöngu.
Þrátt fyrir að sjó var nú dælt viðstöðulaust
á kolatöflurnar, þá magnaðist reykurinn eftir
því sem á leið daginn. Og þegar skyggja tók
fyrir alvöru, þá fóru að sjást eldglæringar niðri
í farmrúminu. En rétt áður en beygt var inn
á Siglufjörð, þá gerðust þau uggvænlegu tíð-
indi, að reykjarmökkur mikill gaus upp úr
farmrúminu að framan, en það var nær því
fullt af kolatöflum. Sjóslöngur voru nú einnig
settar þangað fram í skyndi, en það virtist
engin áhrif hafa.
Sumir farþeganna tóku nú að ókyrrast, höfðu
sýnilega fengið nóg af vistinhi um borð, þrátt
fyrir ríkmannlegar veitingar framkvæmda-
stjórans. Aðrir létu eld og reyk ekkert á sig
fá, og sátu rólegir í veitingasalnum yfir guða-
veigum framkvæmdastjórans. Þeir vildu sitja
á meðan sætt var, og njóta þess sem í boði var,
á meðan þess væri nokkur kostur. Skipið smá-
nálgaðist ákvörðunarstaðinn, það skreið inn
Siglufjörð eftir lognsléttum sjó, á meðan eld-
tungur teygðu sig upp í myrkrið neðan úr báð-
um farmrúmum. Þegar á Siglufjörð kom, var
strax lagst upp að bryggju og vírar settir í
land. Skipstjóri gaf nú skipun um að raka út
cldana undir katlinum, því hann óttaðist spreng-
ingu í skipinu, sökum þess hve gasið var mikið,
sem smaug um allt skip, frá hinum brennandi
kolatöflum.
Þegar komið var að bryggju, létu farþegarnir
ckki á sér standa að yfirgefa skipið og halda
sem skjótast upp í bæinn. Madsen skipstjóri
á Activ bað nú strax um aðstoð slökkviliðsins
í landi, sem brá við fljótt og hóf björgunar-
1 B
V í K I N G U R