Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1950, Blaðsíða 32

víst, að hákarlajaktir úr Fljótum og Eyjafirði
væru farnar að skera og sleppa hákörlum. Þá
hljóp allur hákarl af fjörðum og flóum til hafs.
Var þá aðeins undir heppni komið, ef menn
náðu, honum, því að hann sinnti þá lítið færum
manna. Gott þótti mönnum að fá byr og bjart
veður í land, því að langt þótti að róa í land,
sem ekki var um að tala, nema logn væri. í
sunnanátt var vanalega siglt upp undir Strand-
ir og svo grynnra inn með landi, ef vindur var
við vestur. Ef vindur var óhagstæður var beðið
byrjar.
Það var oft misjafn afli í skurðarróðrunum,
líka hamlaði hafísinn mönnum stundum að kom-
ast á mið. Þegar ekki sást til lands, þá er menn
sigldu heim, vegna þoku eða kafalds, var siglt
eftir kompás, og var það vandaverk, ef illt var
í sjó, því að ekki mátti muna neinu, til að ná
réttri lendingu.
Gjögurformenn voru ráðnir og rosknir, á-
byggilegir menn og margir mjög veðurglöggir.
Menn gerðu sig út til 12 vikna, eins og áður
er sagt. I útgjörðinni var brauð og kökur úr
rúgi. Kökurnar voru þunnar, bakaðar á pönnu
eða járnplötu, allt gert heima, súrt smjör, kæfa,
harðfiskur og hertur hákarl. Bankabygg var
haft í súpu, sem oftast var elduð einu sinni á
dag, og höfðu menn þá hver einn saltkjötsbita.
í hverjum bita var spýta merkt með skorum,
og átti „kokkurinn" að skila hverjum sínum
saltkjötsbita með spýtunni. Þeir, sem birgir voru
af kjöti, höfðu tvo kjötbita, svo kom súpan
eða grauturinn á eftir, um hádegið í öskum eða
renndum tréskálum. Einhver af skipshöfninni
var ,,kokkur“ fyrir alla um vertíðina.
Kaffi var lítið á Gjögri, en þó oftast á morgn-
ana hjá flestum, og soðið, korgurinn eða
, gromsið", seinni hluta dags. Kaffið var drukk-
ið úr „spilkomumf (smáskálum). Oft var lítið
um sykur, og mörgum entist það illa, og fékkst
sjaldan í verzlunum, og þótti bagalegt. Samt
vildu menn ekki vera alveg án kaffis, þó að
það væri bæði sykur- og mjólkurlaust, höfðu
þá með því brauð eða kökur, smurt með súru
smjöri. I skurðarróðrunum var nóg kaffi. Flest-
ir höfðu að heiman súrt skyr, hver í sínum
dalli.
Hverju skipi fylgdi drykkjar- (sýru) tunna.
Aldrei var farið á sjó, svo að ekki væri nægi-
legt að drekka á skipinu, og blöndukútur var í
hverri búð.
Um tímabilið 1865—1875 bjó einn bóndi á
Gjögri, og fátt þurrabúðarfólk var þar. Allt
stundaði sjó, bóndinn hafði eina kú og nokkrar
kindur. Bóndinn bjó í portbyggðri baðstofu, og
hafði kúna undir loftinu.
Verbúðir á Gjögri voru orðnar á síðari tím-
um allvistlegar, þær voru portbyggðar, og var
manngengt undir loftið. Rekkjur voru með báð-
um hliðum á loftinu. f helztu búðunum var
rekkja formanns þvert fyrir innra gafli, and-
spænis loftgati.
Aðalverskrínur sínar höfðu menn uppi hjá
rúmum sínum. 1 þeim var smjör, kæfa, brauð
og kökur. Tveir sváfu í hverju rúmi andfætis
(lagsmenn). Undir loftinu var þröng. Þar héngu
skinnklæði, skinn, sem elt voru í skinnklæði,
skrínur og dallar, sem höfðu að geyma útgjörð
manna. í flestar búðirnar var gengið inn með
öðrum gaflinum að stiga, er lá upp á loftið
milli fremstu rúmanna. Tveir og þrír tveggja
rúðu gluggar voru uppi á suðurhlið, og var því
nægileg birta á loftinu, en niðri var iakari birta.
Búðirnar voru ýmist með reisifjöl eða skarsúð.
1 landlegum á Gjögri var ýmislegt haft fyrir
stafni. Þeir, sem laghentir voru, smíðuðu hús-
gögn, fötur, dalla, trog, orf, hrífur, aska, ausur,
meisa og margt fleira. Þetta urðu menn að
smíða á rúmum sínum, sökum plássleysis. Þar
sem rýmra var um, smíðuðu menn sái, keröld
og koffort. Allt smíði var sagað eða klofið úr
rekavið.
Sumir höfðu með sér hrosshár að heiman og
unnu úr því reipi eða sila. Aðrir eltu skinn og
saumuðu skinnklæði, er þá voru almenn hlífð-
arföt, svo sem skinnstakkar, skinnbuxur og
skinnsokkar. Svo voru brækurnar, er náðu upp
undir hendur og heilar að neðan með sóla und-
ir ilinni eða saumum langsum undir ilinni, og
gátu menn vaðið í brókunum upp fyrir mitti
án þess að vökna. Þær voru vandaðar að efni
og saum. Nokkrir lásu sögur og kváðu rímur.
Oft var glatt á hjalla, ef rímur voru vel kveðn-
ar, og þótti góð skemmtun. Sumir gerðu ekki
neitt, lágu jafnvel heila daga allsnaktir í ból-
inu, en þeir voru ekki margir. og var heldur
ekki sparað að gera þeim rúmrusk, helzt ef ein-
hver kom úr annarri búð, en ekki þótti gott að
fá góð handtök á þeim bera, þegar búið var að
draga hann fram úr bælinu á loftið.
Ekki var mikið um spilamennsku á Gjögri,
helzt spilað alkort og marjas, en þar voru góð-
ir taflmenn, er tefldu helzt valdskák, og stóð
hún yfir ef til vill allan daginn. Sumir tefldu
myllu og refskák.
Einu sinni eða tvisvar á vertíðinni var stofn-
að til bændaglimu. Þar var stundum fjölmennt
og góð skemmtun, þá vel var glímt. Helztu
brögð voru: Klofbragð, leggjarbragð, hælkrók-
ur og mjaðmarhnykkur. Þeir stirðu og sterku
vildu taka hryggspennu, sem ekki var leyfilegt.
66
V I K I N □ U R