Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.1952, Blaðsíða 41

3-4 ata þrýsting þegar það fer frá honum. Við ennþá
stærri kerfi er áætlað að nota megi um 60 ata þrýsting
við innstreymisopið og um 6 ata þrýsting við útstreym-
isopið. Sem kosti þessa kerfis má nefna, að fyrst af
öllu verða stærðarhlutföllin mun minni í sambandi við
C = loftþjappa; CC = brunahol; HE = hitajafnari;
T = brennsluhverfill.
hið opna kerfi, því rúmtak loftsins minnkar í hlut-
falli við þrýstinginn, notagildi verður hærra og kerfið
verður sérstaklega heppilegt sem stórar vélar. í þessu
keríi er það útilokað að óhreinindi setjist á skóflurn-
ar, og þess vegna þarf ekki að taka tillit til þess, hvaða
eldsneyti er notað, því lofthitarann er hægt að kynda
eins og venjulegan eimketil.
Kerfi af þessari lokaðri gerð er í smíðum hjá Escher-
Wyss í Sviss. Veiki punktur kerfisins er lofthitarinn
og hann veldur því að hið lokaða kerfi, þrátt fyrir
sína stærðfræðilegu yfirburði fram yfir það opna, hefur
ekki ennþá náð útbreiðslu.
Kerfi með fleiri þrep.
Nýtni opna kerfisins er hægt að auka, og bæta
notagildið. Þetta er hægt að gera á þann hátt, að loft-
þjöppunni er deilt í nokkur þrep, og loftið er kælt
á meðan það streymir á milli þrepanna, og á sama hátt
að deila útþennslu loftsins niður á fleiri hverfla, er
hver hefur sitt eigið brunahol. Það eru margir mögu-
23. mynd.
Lokað brennsluhverfilskerfi.
AH = lofthitari; F = blásari; HE = hitajafnari;
PC = kælir; C = loftþjappa; T = brennsluhverfill.
leikar til að framkvæma þetta, og mörg all flókin kerfi
eru þegar smíðuð, eða eru í smíðum. 25. mynd sýnir
eitt þessara kerfa, en það var smíðað hjá Brown-Boveri
fyrir um tveimur árum síðan og sett upp í Rúmeníu.
Þetta kerfi hefur tveggja þrepa þjöppu með loftkæli á
milli, og tveggja þrepa hverfil og hver hefur sitt eigið
brunakerfi. I lágþrýstiþjöppunni er loftinu saman-
þrýst til 3 ata þrýsting og síðan kælt í kælinum
niður til 40° C. Því næst er loftið þrýst saman í
háþrýstiþjöppunni við 12 ata þrýsting og fer þaðan í
h. þ. brunaholið og hitnar þar um 650° C, loftið
þenst nú út í h. þ. hverfilinum og vinnan, sem fæst
úr því er notuð einungis til að snúa h. þ. þjöppunni. í
gegnum 1. þ. brunaholið, en þar hitnar loftið til 600°
C, fer loftið í 1. þ. hverfilinn, aflið sem 1. þ. hverfillinn
veitir, er notað til að snúa 1. þ. þjöppunni, en það
sem afgangs verður af aflinu, er svo hægt að nota
til nothæfrar vinnu, sem í þessu tilfelli er að snúa
rafal.
Astæðan til þess að tveggja þrepa kerfið er spar-
neytnara en eins þreps kerfi er sú, að fyrir sömu
vinnu notar tveggja þrepa kerfið aðeins helming þess
loftsmagns er eins þreps kerfið myndi nota. Hitastig
útblástursgassins er það sama í báðum tilfellum, þess
vegna verður minna tap í tveggja þrepa kerfinu og
notagildi hitans verður hærra. Hið umrædda kerfi hef-
ur 21-22% notagildi. Ef ná á enþá betri nýtni, er hægt
að smíða kerfið með hitajafnara. 26. mynd sýnir slíkt
kerfi, en það hefur þriggja þrepa þjöppu. í þessu
24. mynd.
Tveggja þrepa brennsluhverfilskerfi.
kerfi verður afl h. þ. hverfisins meira en þarf til þess
að snúa h. þ. þjöppunni, og er því hægt að nota nokkuð
af afli hans til nothæfrar vinnu, en 1. þ. hverfillinn
snýr 1. þ. og m. þ. þjöppunum. Það er áætlað að
þetta kerfi hafi um 34% notagildi. Ein ástæðan til
þess að smíða kerfi með mörgum þrepum er sú, að
þegar stærðin er orðin yfir 6000 hestöfl, verður fjöl-
þrepa kerfið bæði ódýrara og léttara en eins þreps
kerfi. Við stór kerfi verður loftmagnið, sem fer í geng-
um eins þreps kerfið svo mikið, að stærð hverfilsins
yrði óviðráðanleg.
Stjórn og rekstur.
í sambandi við þessi fjölþrepskerfi, sem hér hefur
verið talað um, verður hér á eftir gefin stutt skýring
á stjórn og rekstri brennsluhverfilsins. Brennsluhverfill
getur ekki farið sjálfur í gang, það verður alltaf að
ræsa hann með hjálparvél, venjulega er notaður raf-
magnsmótor til þess, sést hann á 26. mynd. Orkan
sem slíkur ræsimótor verður að hafa er 3-4% af
orku kerfisins.
Ræsingin er framkvæmd á eftirfarandi hátt: Byrj-
að er á því að ræsa kælivatnssmurningsolíu- og elds-
neytisdælurnar, þar næst er settur rafmagnstraumur á
kveikikerfið í brunaholunum og um leið eru hverfil-
V I K I N □ U R
41