Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1971, Blaðsíða 3

Ingvar Hallgrímsson er fæddur í Vestmanna-
eyjum 23. janúar 1923, tók stúdentspróf frá
Menntaskólanum í Reykjavík 1944, og las síðan
sjávarlíffræði við Háskólann í Oslo 1946—1954
og starfaði á sumrin sem aðstoðarmaður við
íslenzkar fiskirannsóknir. Ingvar lauk meistara-
prófi frá Oslóarháskóla 1954 með dýrasvif sem
sérgrein, og var ráðinn að Fiskideild Atvinnu-
deildar Háskólans (nú Hafrannsóknastofnun) í
ársbyrjun 1955. Þar hefur hann aðallega starfað
að rannsóknum á dýrasvifi og rækju. Hann var
framkvæmdastjóri Bygginganefndar hafrann-
sóknaskipsins Bjarna Sæmundssonar. Frá 1.
ágúst hefur Ingvar verið settur forstjóri Haf-
rannsóknastofnunarinnar í fjarveru Jóns Jóns-
sonar.
inga hafa mestmegnis byggst á,
var talinn um 13 milljón tonn
1953, en aðeins 5 milljón tonn
1959 og er nú talinn vera tæp
1 milljón tonn. Það merkir, að
síldarstofninn, sem til er í sjón-
um nú, er um helmingi minni
en sú veiði, sem úr honum fékkst
árið 1966. Það er einnig eftir-
tektarvert, að á sama tíma og Is-
lendingar hafa verið að vernda
smásíld veiddu Norðmenn um
450 þúsund tonn af smásíld úr
þessum fallandi stofni á árunum
1968—1970.
Hvað snertir þorsk, ýsu og síld,
sem ég hef nú lítillega rætt um,
liggur í augum uppi, að einhliða
verndaraðgerðir Islendinga hafa
takmarkað gildi. Því aðeins, að
aðrar þær þjóðir, sem í þessa
fiskistofna sækja, taki þátt í
slíkum verndaraðgerðum, hafa
þær raunhæft gildi. Jafnframt er
augljóst hvað snertir þá stofna,
sem við nýtum einir — t. d.
rækju, humar og skeldýr — að
við verðum að hafa fullt taum-
hald á veiðunum. Hér höfum við
nefnilega ekki við aðra að sak-
ast en okkur sjálfa.
Síðan 1962 hefur Hafrann-
VÍKINGUR
sóknastofnunin fylgzt með
rækjuveiðunum við ísland og sett
veiðitakmarkanir eftir þörfum.
Hér mun tæpast tími til að rekja
þetta mál, en það má þó geta
þess, að þessar ráðstafanir hafa
gefizt vel. Á síðastliðinni vertíð
var t. d. aflamagn rækju í ísa-
fjarðardjúpi um 200 kg á tog-
tíma, og veit ég ekki um neinn
annan rækjustofn í Atlantshafi,
sem gefur slíka veiði. Má t. d.
nefna, að við Noreg er talið, að
meðalveiði á rækju sé um 10 kg
á dag.
En nú skulum við snúa okkur
aftur að fiskunum. Eins og ég
gat um í upphafi eru tveir þætt-
ir, sem ráða því, hversu mikið
einn fiskistofn þyngist eða vex
á ári hverju. Það er nú sú þyngd-
araukning, sem verður á þeim
fiskum, sem fyrir eru í stofn-
inum plús þyngd þeirra fiska,
sem við stofninn bætast. Þá fiska
nefnum við nýliða. Við getum
auðveldlega reiknað út þyngdar-
aukningu þeirra fiska, sem fyrir
eru í stofninum, en við vitum
ekki enn um f jölda þeirra nýliða,
sem bætast í stofninn á hverju
ári. Ef hrygningin tekst vel, ef
klakið tekst vel, ef seiðadauðinn
er lítill, ef ungfiskadauði er í
lágmarki, þá mun hrygningin
gefa af sér marga fiska, sem ná
kynþroska aldri og verða veiði-
bærir. Ef eitthvað af þessu mis-
tekst, gefur það af sér færri
fiska, færri nýliða, lélegri ár-
gang, minni veiði. Orsakir þess,
hve hrygningin og klakið heppn-
ast misjafnlega, eru ýmsar: vond
veður, óhagstætt hitastig o.s.frv.
Á Georges banka við austur-
strönd Bandaríkjanna hefur
komið í ljós að miklir og stöðugir
vindar úr sömu átt yfir seiða og
klaktímann, hafa orðið þess vald-
andi, að seiði hafa hrakizt út
fyrir bankann og út á mikið dýpi.
Þegar þau svo hafa ætlað að leita
botns, finna þau hann engan,
þar sem vindur hefur hrakið þau
út á mikið dýpi, langt út fyrir
brún landgrunnsins. Þetta éndar
með því að þrýstingurinn drepur
seiðin, er þau ætla að leita þess
grunns, sem þau hafa hrakizt út
af.
Mér hefur oft dottið í hug
hvort ekki væri svipað ástand
hér við land. Hvernig fer fyrir
seiðunum, er þrálátur norðan-
291