Sjómannablaðið Víkingur - 01.09.1971, Blaðsíða 26

Andrés Guðjónsson.
Vélskóli tslands
Skólasetningarrœða 15. september sl.
Kennarar, nemendur, g-óðir gestir, ég býð ykkur
alla velkomna. Vélskóli Islands verður nú settur í
56. sinn.
Árið 1915 var skólinn stofnaður. Danskur mað-
ur, M. E. Jessen að nafni var ráðinn fyrsti skóla-
stjóri skólans. Jessen skólastjóri var þjóðkunnur
maður. Hann var skólastjóri til 1955 eða í 40 ár.
Allir eldri nemendur skólans minnast Jessens með
sérstakri virðingu. Ég var svo lánsamur að vera
einn af nemendum hans og njóta hans ágætu
kennslu.
Eins og gefur að skilja skeði margt í skóla-
málum vélstjóra í þessi 40 ár, sem Jessen var
skólastjóri.
Á þessu tímabili voru háðar tvær heimsstyrj-
aldir, heimskreppa skall á, og atvinnuleysi var,
með öllum sínum erfiðleikum og basli.
Skólinn var fyrst í gamla Stýrimannaskólahús-
inu við Öldugötu, síðan í gamla Iðnskólahúsinu og
þá aftur í Stýrimannaskólahúsinu við Öldugötu,
þar til þessi bygging, sem við erum nú í, var
tekin í notkun árið 1945.
Skólinn var lengstum 2ja vetra skóli, 1. og 2.
bekkur.
1935 var stofnuð rafmagnsdeild við skólann eða
3. bekkur. Þá var mikil vöntun á vélstjórum með
rafmagnsþekkingu, bæði vegna þess að rafbúnaður
skipanna hafði stóraukizt, og orkuvera í landi, svo
og alls konar verksmiðja.
Með tilkomu nýja Sjómannaskólahússins gjör-
breyttist húsnæðismál skólans, enda húsið smíð-
að af stórhug.
1955 hættir Jessen við skólann fyrir aldurs-
sakir.
Gunnar Bjarnason varð þá skólastjóri. Hafði
þá verið kennari við skólann í 10 ár. Hann lætur
nú af starfi fyrir aldurssakir eftir 16 ára skóla-
stjóm.
Eftir síðari heimsstyrjöldina urðu miklar breyt-
ingar, sérstaklega í tæknimálunum, fiskiskipin
endurnýjuð, við fáum mikinn fjölda af nýjum
fiskibátum, togurum og flutningaskipum. Flot-
inn var svo til allur endurnýjaður. Að vísu voru
flestir nýsköpunartogararnir gufuknúnir, en bát-
ar og flutningaskipin voru með disilmótora.
Skólinn hafði að sjálfsögðu fylgzt með þessari
þróun. Eimvélakennslan þokaði fyrir mótorkennsl-
unni, efld var rafmagnskennsla og kennsla í kæli-
tækni hafin. Nú voru einnig smíðuð fiystihús og
kæliskip er þurftu vélstjóra með þessa menntun.
Einnig var þörf fyrir vélstjóra í hinar stóru
síldarverksmiðjur, er risu upp um þetta leyti.
Eldri vélstjóramir þurftu að söðla um frá gufu-
vélinni til mótoranna og tókst það ágætlega, enda
höfðu þeir gott veganesti frá sínum gamla skóla.
I skólastjóratíð Gunnars Bjarnasonar gerðist
margt í skólamálum vélstjóra. I fyrsta lagi að
útvega vélar í vélasalinn, síðan stækka hann og
búa betri tækjum; aukin kennsla í kælitækni,
sem hann hafði mest sjálfur með höndum; komið
var upp rannsóknarstofu fyrir ketilvatn og olíu;
hafin kennsla í stýritækni og fjarskiptum.
1966 var lögum um vélstjóramenntun breytt og
kennsla Fiskifélags íslands í vélfræði fyrir fiski-
bátana sameinuð skólanum. Um leið var inntöku-
skilyrðunum breytt. Áður þurftu nemendur skól-
ans að hafa 4ra ára smiðjunám og iðnskólapróf
til að komast í skólann.
Skólinn var þá í 3 stigum, en nú urðu þau 4,
þannig að eitt bættist framan við og var kallað
1. stig, og svarar það til þess, sem áður var
kallað minna mótornámskeið Fiskifélags Islands;
2. stigið er 1. bekkur skólans og að nokkru leyti
það sama og meira mótornámskeið Fiskifélags
íslands; svo kemur 3. stig, sem er 2. bekkur, og
4. stig, er áður hét rafmagnsdeild.
Vegna misskilnings og ruglings munum við í
vetur nota: 1. stig, 2. stig, 3. stig og 4. stig,
þegar við tölum um bekkjadeildir skólans. Hvert
stig er tengt ákveðnum atvinnuréttindum til sjós.
Hvert stig er raunverulega sjálfstæð heild að
því leyti, að nemandi lýkur prófi úr hverju stigi.
Hann getur ekki haldið áfram, nema hann hafi
hlotið tilskilda framhaldseinkunn.
314
VlKINGUR