Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.1985, Qupperneq 9

Víðtal
þennan heföbundna mennta-
veg, tók landspróf úr Kvenna-
skólanum sem þá var ennþá
gagnfræðaskóli og settist
siðan í Menntaskólann viö
Sund. Eftir þrjá vetur I
menntaskólanum réði ég ekki
lengur við löngunina til þess
að fara i Vélskólann og tók
þvi fyrsta stigið þar samtimis
fjórða vetrinum i mennta-
skóla.“
Miklu sniðugra að
fara í Vélskólann en
að verða stýrimaður
— Var þaö ekkert erfitt?
„Nei, alls ekki. Ég hafði svo
æðislega mikinn áhuga á
náminu i Vélskólanum að það
varð mér mjög auðvelt. En um
leið vildi ég ekki að vélskóla-
námið eyðilegði fyrir mér
stúdentsprófið eða mögu-
leika á frekara námi, til dæmis
i verkfræði sem ég var þá
þegarfarin að spá i. Þvi sló ég
þessu saman og það gekk
Ijómandi vel upp.“
— Hvaö dró þig i Vélskól-
ann?
„Það var eiginlega fyrst og
fremst áhugi á þvi að komast
á sjóinn. Mér fannst miklu
sniðugra að fara i Vélskólann
heldur en til dæmis að verða
stýrimaður þar sem stýri-
mannsprófið gefur i rauninni
engin réttindi i landi. Auk
þess vissi ég náttúrulega að
það væri ekki verra, ef ég færi
siðan út i verkfræðina, að
hafa verklega reynslu. Sama
bjóst ég við að væri uppi á
tsningnum i vélsmiöjunum —
ég sá fyrir mér, af þvi ég er
stelpa, að ég yrði til að byrja
meö aðallega höfö i þvi að
sópa gólfið og laga kaffi meö-
an strákarnir gengju strax i
alvörustörf. Endirinn varð
samt sá að ég „kláraði smiðj-
una“, sem svo er kallað, áöur
en ég komst á sjóinn. Þá tald-
ist ég vera orðin vélvirki, en
sveinsprófinu lauk ég ekki
fyrren i júni á þessu ári.“
Hálf skrautleg saga
— En hvenærfórstu á sjó?
„Það var sumarið '83. Ég
var þá annar vélstjóri á Ósk-
ari Halldórssyni RE 157,
togskipi sem gert var út frá
Vestmannaeyjum.“
— Gekk þérvel aöfá pláss?
„Ekki beinlínis. Það var
raunar hálf skrautleg saga.
Ég hafði réttindi yfirvélstjóra
en mér datt ekki i hug að
sækja um það, þar sem ég
hafði nánast aldrei komið á
sjó og vissi ekki einu sinni
hvort ég yrði sjóveik! Eina
„reynsla“ min af sjónum var
að fara meö Akraborginni upp
á Skaga og dóla svolitið milli
Færeyjanna. Ég vildi þess
vegna vera laus við þaö fyrsta
kastið að bera of mikla
ábyrgð og sóttist þvi aðeins
eftir stöðu þriöja eða fjórða
vélstjóra — eða smyrjara, ef
ekki vildi betur til. Ég gerði
mér raunar ekki alltof miklar
vonir þegar ég fór aö sækja
um þvi eins og ég sagði áðan
þá eru engir sjómenn i fjöl-
skyldunni og ég haföi ekkert
til að visa til. Flestar stelpurn-
ar sem hingað til hafa veriö á
sjó — og þá yfirleitt sem
hásetar — eru úr sjávar-
plássum; feður þeirra eða
bræður eru sjómenn og
skipstjórnarmenn vita þvi
nokkurn veginn að hverju þeir
ganga. Ég var eins og óskrif-
að blað. Reyndar er það
skrýtið þetta sjómannsleysi i
ættinni. Afi minn var meðal
þeirra átta sem stofnuöu
Vélstjórafélag íslands á sin-
um tima og þau amma áttu
fimmtán börn og maður skyldi
ætla aö einhver afkomend-
anna hefði farið á sjóinn. En
það varð ekki — fyrr en ég
beit þetta i mig. Ég kippti mér
þess vegna ekkert alltof mik-
ið upp við það þótt ég fengi
ekki pláss eins og skot en
einsetti mér að ef mér væri
hafnað fimm sinnum að tilefn-
islausu þá skyldi ég hafa
samband við Vélstjórafélag-
iö.“
Ég fer ekki aö treysta
kvenmanni fyrir
vélinni
— Og þurftiröu aö gripa til
þess?
„Já. Ég sótti alls um sjö
stöður en tvisvar sóttu á móti
mér vélstjórar með meiri rétt-
indi svo það var ekki mikið
sem ég gat gert i þvi. En þeg-
arfimmta skipið lagði úr höfn
með réttindaminni vélstjóra
en mig um borð þá sá ég að
við svo búið mátti ekki standa
og leitaði til félagsins."
— Þaö hefur veriö kynferöiö
sem menn settu fyrir sig, vænti
ég?
„Já, menn sögöu það hreint
út. Ég sótti um á fimm togur-
um og svarið var alltaf hið
sama: „Nei, ég fer ekki að
treysta kvenmanni fyrir vél-
inni!“ í fimmta og siðasta
skiptið fékk ég aö visu harla
jákvæð svör og var komin
með pokann minn niður á
höfn þegar tvær grimur runnu
á yfirvélstjórann. „Varstu að
meina þetta i alvöru?“, spurði
hann og svo sigldi togarinn
án min. Ég hefði sjálfsagt get-
að staðið föst á mínu en
nennti ekki að hætta á rifrildi.
Þar sem ég var alveg óreynd
vildi ég ekki eiga andúð yfir-
mannanna yfir höfði mér i
minum fyrsta túr. En mér var
engu að siöur alveg nóg boð-
ið og skundaði þvi upp í
Vélstjórafélag. Þetta gerðist
um ellefuleytið á föstudags-
morgni og klukkan tvö sama
dag var ég búin að fá pláss á
lllugi
Jökulsson
blaðamaður
vann viötalið
... varkomin meö
pokann minn niöur
á höfn, þegar tvær
grímur runnu á
yfirvéistjórann.
„Varstu aö meina
þetta íalvöru“, og
svo sigldi togarinn
án mín.
VÍKINGUR 9