Sjómannablaðið Víkingur - 01.10.1986, Blaðsíða 26

Nor-Fishing
Framleiðslan hef-
ur alla burði til að
veröa fjölbreyttari
og um leið verð-
mætari.
Afþeim 500 þús-
und tegundum líf-
vera sem lifa í
sjónum, er ekki
nema 1 % nægj-
anlega vel þekkt til
að hægt sé að
segja afeða á um
hvort þærhafi
uppá eitthvað sér-
stakt að bjóða...
26 VÍKINGUR
sem hingað til hafa verið til
vandræða.
i stuttu máli má segja að
Liftækni er vaxandi grein
og er oft likt við upplýsinga-
og tölvuiðnaðinn hvað varðar
framtiðarmikilvægi. Höfundur
telur skynsamlegt fyrir litla
þjóð eins og Norðmenn að
marka sér nokkuð afmarkað-
an bás innan svo stórrar
greinar sem líftæknin er.
Þessi bás Norömanna hljóti
að verða sjávarliftækni.
Möguleika sjávarliftækn-
innar metur höfundur svo:
Skammtíma
Framleiðsla á lifefnum úr
hliðar- og úrgangsefnum.
Endurbætur á ýmsum ferl-
um i fiskvinnslu. Ensimferli,
gerjunarferli.
Fiskeldi. Kyn- og genabæt-
urfiskistofna.
Langtíma
Þörungarækt til orkunýt-
ingar.
Lyfjaafurðir ýmisskonar.
Fjölsykrur til framleiðslu á
olíu.
Liftæknileg stýring á úr-
gangs- og skólpvinnslu.
Notkun genamengis i sjáv-
arörverum.
Upptaka uppleystra nytja-
efna úr hafinu gegnum sjáv-
arlifverur.
Nýting á Ijóstillifunargetu
hafþörunga.
Nýting örvera sem þrifast
við jaöaraðstæður.
Höfundur telur að vinnsla á
lifefnum úr fiskúrgangi liggi
næst okkur i tima og vissu-
lega sé slík vinnsla þegar
hafin.
samtvinnun sildarbræðslunn-
ar og liftækni geti aukið þau
verðmæti sem út úr ferlinu
Verðmæt lifefni finnast
iðulega i afar litlum styrk (út-
þynnt) i biomassa (lifmassa)
eins og t.d. fiskúrgangi.
Vandamálið er að ná viðkom-
andi efni út og fá það að lok-
um fram eins tært og ómeng-
að og kosturer.
Af þeim 500 þús. tegund-
um lifvera sem lifa i sjónum er
ekki nema 1 % nægjanlega
vel þekkt til að hægt sé að
segja af eöa á um, hvort þær
hafi upp á eitthvað sérstakt
að bjóða i efna- og lyfjafræði-
legu tilliti. Af þessum eina
hundraðshluta hafa reyndar
komið alls kyns efni og afurð-
ir sem nýst hafa fólki viöa um
heim í mismunandi skyni.
Þörungar, fiskar (gjarnan
eitraðir á einhvern hátt),
koma. Framleiðslan hefuralla
burði til að verða fjölbreyttari
og um leið verðmætari.
krabbadýr o.fl. hafa hefð-
bundna nýtingu ekki síst i
Austurlöndum fjær (Japan,
Kina) sem næring, lyf, snyrti-
efni og til notkunar í vefnaöi.
Höfundur hvetur til að
menn hugi að þvi hráefni sem
við höfum þegar aðgang að
áður en þeir fari að sækja í
tegundir einungis lifefnanna
vegna.
Tafla yfir hráefni úr fisk-
vinnslu sem lifefnaiönaöurinn
i Noregi hefuraðgang að:
Höfundur heldur þvi fram
að fiskveiðiþjóðir eigi góöa
möguleika á að hasla sér völl
í lifefna framleiðslu vegna
hins mikla magns af bio-
massa sem þær hafa úr að
moöa.
Framleiðsla á lífefnum úr fiski og lýsi
Dr. Ing. Karl A. Almas, Marine Biochemicals a.s. Tromsö.
Hráefni Magn Afurð
Fiskúrgangur 50.000
tonn/ári ensim lifr. hemjarar amínósýrur lípið
„Hoder“ 100.000
tonn/ári hormónar
Rækjuskel 30.000
tonn/ári kitin astaznathin
„Akkar“ 10.000
tonn/ári lífr. hemjarar ensím
Lýsi 150.000
tonn/ári ómettaöar fitu- sýrur
Skeljar ? Lektin