Sjómannablaðið Víkingur - 01.08.1988, Qupperneq 30

Benedikt H.
Alfonsson
Jóhannsson
30 VÍKINGUR
MyJUIiGAR GBfTÆKNI
Nútíma gangráðar (stillar) við dísilvélar
í 5. tölublaði Víkingsins “88
var fjallað um stilla, fyrir aðal-
vélar í skip, frá fyrirtækinu
Woodward. Þar sem nú virðist
mjög fara í vöxt að notaðir séu
rafeindastillar með þrýstivökva
bakstilla (back-up governor),
bæði við hæggengar og með-
algengar vélar, skal hér reynt
að útskýra þann þátt nokkuð
nánar og rifjuð upp helstu atriði
varðandi starf nútíma gang-
hraðastilla við dísilvélar.
skynjurunum fer síðan inn á
einingu sem velur úr hærra
merkið (H-valliði) og breytir
púlsunum sem koma frá skynj-
urunum í jafnspennumerki. Á
mynd nr. 1 er þessi eining köll-
uð „f/u CONV & MAX SEL-
ECTOR“. Öryggisástæður
ráða því að notaðir eru tveir
skynjarar þannig að ef annar
bilar og sendir ekkert merki frá
sér velur einingin merkið frá
hinum skynjaranum og sendir
Eins og áður er sagt fer
raungildismerkið frá fyrrnefndri
einingu að samanburðarþætti
(summuþætti) PID-stillisins þar
sem það er borið saman við
kjörgildi snúningshraðans
(SPEED SETTING SIGNAL).
Inn á samanburðarþátt stillis-
ins geta komið fleiri inntök
(AUXLIARY SIGNAL) eins og
snúningshraðafallsmerki
vegna samkeyrslu véla, stöðv-
un vélar og fl..
Mynd nr. 1
Rafeindastillirinn
Mynd nr. 1 sýnir riss af stilli-
búnaðinum og hvernig hann
tengist dísilvélinni sem í þessu
tilviki er meðalgeng dísilvél.
Tveir segulskynjarar (SPEED
SENSORS) eru staðsettir við
tannkrans á kasthjóli og gefa
þeir upplýsingar um snúnings-
hraðann (raungildi stilltu
stærðarinnar). Merkið frá
það að samanburðarþætti still-
isins. í rafeindastillum sem
aðeins notast við einn skynjara
hefur bilun í skynjara óhjá-
kvæmilega í för með sér að vél-
in stöðvast, annaðhvort vegna
þess að vélin fer á yfirsnún-
ingshraða og yfirsnúnings-
hraðavörn slær vélinni út eða
þá að sérhannaður búnaður í
stillinum merkir bilun í skynjara
og setur olíugjöf á núll.
Auk þess sem raungildis-
merkið fer að PID-stillinum er
það einnig leitt að einingu sem
kölluð er „TORQUE & SMOKE
FUEL LIMITERS". Þessi ein-
ing grípur fram fyrir hendurnar
á stillinum og setur takmörkun
(þak) á hámarksölíugjöfina og
ver vélina hitayfirlestun og sót-
myndun. Annarsvegar er forrit-
uð hámarksolíugjöf (hámarks-
snúningsvægi) sem fall af
snúningshraðanum og hins-
vegar hámarksolíugjöf sem fall
af skolloftsþrýstingnum enda
má sjá á mynd nr. 1 að mæling
á skolloftsþrýstingi vélarinnar
fer að fyrrnefndri einingu. Nán-
ari útskýring á þessu atriði
kemur fram í 5. tölublaði Vík-
ingsins '88.
Merkið frá þættinum sem
fjallað var um hér að ofan og frá
PID-stillinum sameinast inn á
L-valliöa sem á teikningunni
ber heitið „LOW SIGNAL SES-
ECTOR“ en hann gefur lægra
merkinu forgang. Síðan fer
merkið að spennu og straum
mögnunarbúnaði (ACTUA-
TOR CONTROL, CURRENT
DRIVER). Þegar hingað er
komið yfirgefur merkið hinn
eiginlega rafeindastilli (EL-
ECTRONIC SPEED GO-
VERNOR) og fer að stöðugjaf-
anum á vélinni (ACTUATOR).