Sjómannablaðið Víkingur

Volume

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2001, Page 23

Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2001, Page 23
Það er ákajlega erfitt að halda samningum til streitu nema mcnn séu í raun og veru tilbúnir að taha pokann sinn ogfara annað. við fólkið í vinnumiðluninni í tvö ár um alls konar pólitík og ég gat ekki gert mig að þeim aumingja að segja nei. Svo var þetta reynsla sem mig vantaði, - mér finnst það eiginlega grundvallaralriði fyr- ir íslending að hafa kornið nálægt fiski með einhverjum hætti. Svo ég fiaug vest- ur og þá fór í verra. Þetta var 30 tonna snurvoðarbátur með fjórum á og ég átti að vera kokkur. Ég tók við af Ameríkana, sem kvaddi áhöfnina þennan dag með pulsum í vanillubúðingi. Ég hafði ekki próf nema upp á hafragraut og spælegg, en þelta bjargaðist furðanlega. Karlarnir sögðu mér til og afgangurinn hafðist með hæfilegu kæruleysi, sem ég lærði seinna, - af afspurn, - að er lykillinn að góðri eldamennsku. Það dó enginn af minni eldamennsku. Ég náði nokkurn veginn úr mér sjóveikinni, en varð ekki lipur í aðgerð eða öðrum vinnubrögðum og ekki tókst þeim að kenna mér að bæta net. Það varð minna úr ævintýrum en ég hafði vonað, gat varla heitið að maður kæmist á ball. En þetta var ágætis reynsla og leiddi til góðs. Laugardaginn fyrir jól lenti ég nefnilega á kjaftatörn við stúlku í Klúbbnum sáluga og við vorum ekki al- deilis sammála um Patreksfjörð. Hún hafði verið kennari þar veturinn áður og líkað stórvel, en ég hafði altur á móti aldrei upplifað fúlli vist. Síðan eru lutt- ugu og finnn ár og þrjú börn og merki- legt nokk er hún ekki búin að gefast upp á mér enn. Svo sjómennskan varð örlaga- valdur í lífi mínu og ég á Patreksfirði mikið að þakka.” Stafar þá áhttgi þinn á sjávarúlvegi af þesari reynslu? “Nei, hann kom reyndar ekki lil út af þessum vikum á Patró. Eftir slærðfræði- próf úr háskólanum hérna heima og einn vetur í kennslu fór ég úl lil Bandaríkj- anna í hagfræðinám. Það val var byggt á áhuga á efnahagsmálum og þjóðmálum og á íslandi er efnahagslífið aðallega fisk- ur, hvernig sem menn láta. Þegar ungur - eða miðaldra - hagfræðingur reynir að átta sig á hvernig hægt er að bæla kjör í landinu, þá hlýtur hann að skoða sjávar- útveginn. Þegar ég kom heim 1983 var verið að setja kvótakerfið í gang og sjálf- gefið að velta því fyrir sér hvaða afleið- ingar það hefði.” Var LÍÚ-megin til að byrja með Segðu mér meirafrá þeim vangavellum. “Ég dalt reyndar ekki í kvótamálið fyrr en 1987 og þá í rauninni LÍÚ-megin til að byrja með. Einhverjir héldu því fram að framseljanlegir kvótar væru óhag- kvæmir og ég sá ekki af hverju það ætti að vera. Kvótakerfið eins og menn hafa verið að reyna að framkvæma það hérna er að sumu leyti eins og hlutafélag þar sem afiaheimildirnar koma í stað lilula- bréfanna. Hlutafélög og eignarréttur virka ágællega til að ná frarn hagkvæmni, það er að segja til að ná niður kostnaði og stilla saman hagsmuni þeirra sem eiga hlutabréfin. En þegar ég fór að skoða þetta nánar rakst ég hins vegar á ýmis- legt sem mér leist ekkert á. Hér voru menn að taka atvinnugrein sem hafði verið öllum opin og gera vinnutækifærin að einkaeign. Það var líka alveg greini- legt að þjóðarleiðtogarnir sem ætluðu að gera þetta í nafni hagkvæmni, höfðu ekki hugmynd unt hvað þessi hagkvæmni þýddi. Það er nefnilega ekkert óhag- kvæmt við það samkvæmt orðabókum „Meiri hagrœðing þýðirfœrri skip og fœrri störf og meiri hagnað. Þennan hagnað er hœgt að taka út í einu lagi með þxí að skuld- setja fyrirtœkin.“ hagfræðinnar að rýja 100 manns inn að skyrtunni til að gera einn ríkari. Það er að vísu sjaldgæft að hagræðing hafi svona afieiðingar, en hættan á því er nrest þegar hagræðingin er skönnntuð eins og í kvótakerfinu. Svo fannsl mér enginn vera að skoða hvort það væri nú alveg öruggt að menn væru ekki að stefna útflutningstekjunum í hættu eða hreinlega hirða þær af þjóðinni. Haustið 1989 stóð fyrir dyruin lands- fundur í Sjálfstæðisflokknum. Ég var genginn í flokkinn suður í Garðabæ og búinn að punkta niður helstu áhyggju- efnin út af kvótanum. Ég fékk viðtal hjá Þorsteini Pálssyni og lýsti áhyggjum mínum fjálglega fyrir honum. Meðal annars sýndi ég honurn ítarlegar og illa stílaðar nótur um hvernig mætti haga uppboði á aflaheimildum. Árangurinn varð sá að svo sem viku seinna hélt Þor- steinn ræðu og lýsti eindregnum stuðn- ingi við LÍÚ og andstöðu við hvers konar gjaldtöku nema ef vera skyldi fyrir bein- um kostnaði sem ríkið hefði af sjávarút- vegi. Með þessari gríðarlega uppörvandi reynslu hófsl mín eyðimerkurganga í Sjálfstæðisfiokknum.” Hörkugróði í sjávarútvegi En hverjar eru þá þessar hcettur? “Eins og ég sagði, þá er sjávarútvegur- inn mikilvægur fyrir alla þjóðina vegna þess að hann skaffar gjaldeyristekjur. Þeinr er hægt að spilla fyrir þjóðinni á mjög lúmskan hátt - jafnvel þótt sjávar- útvegurinn gangi bærilega og jafnvel þótt allt væri í lagi með fiskveiðistjórnunina, sem menn eru nú ekki allir á að sé. Það er meira að segja auðveldara að hafa auð- lindatekjurnar af þjóðinni á þennan hátt eftir því sem hagræðingin verður meiri. Meiri hagræðing þýðir færri skip og færri störf og meiri hagnað. Þennan hagnað er hægt að taka út í einu lagi með þvi að skuldsetja fyrirtækin: Stærri afgangur fer þá einfaldlega í að borga meiri vexti. Ef nýju skuldirnar eru erlendar, og það eru þær yfirleilt, þá minnkar sá hluti útflutn- ingsteknanna sent verður eftir í landinu. Peningana sem teknir eru út ntega menn svo gera við hvað sem þeir vilja. Menn Sjómannabladið Víkingur - 23

x

Sjómannablaðið Víkingur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Sjómannablaðið Víkingur
https://timarit.is/publication/335

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.