Sjómannablaðið Víkingur - 01.12.2001, Page 40

skildar. Kannski vildi hann sýna þakk-
læti sitt á annan hátt því hann átti sinn
þátt í því að ég var seinna hækkaður í
tign og fékk samning minn framlengdan.
Heimsóknir fýrirmenna
Oft fengum við heimsóknir háttsettra
ráðamanna, bæði innlendra og frá Nor-
egi. Mikil hátíðahöld voru þegar skólinn
var formlega vígður af forseta landsins,
Nyerere. Petta var góðmannlegur og
vinalegur maður sem gaf sér góðan tíma
til að spjalla við okkur kennarana og
Lúkas ásamt nokkrum nemendum.
hafði ég ekki síst gaman af þessu því að
þegar hann vissi hverrar þjóðar ég var
ljómaði andlitið á karli. Hann kvaðst eiga
gamlan skólabróður á íslandi og í ljós
kom að sá maður var Jón Baldvin Hanni-
balsson. Forsætisráðherra Noregs, Gro
Harlem Brundtland, kom einnig í heim-
sókn. Hún sló upp veglegri veislu i Dar
es Salaam og var að sjálfsögðu öllum
Norðmönnum í landinu boðið. Þessi
veisla átti eftir að verða mjög umtöluð í
norskum fjölmiðlum og var hún nefnd
fyllerísveisla aldarinnar. Frú Brundtland
tók þetta víst nærri sér sem sást best á
því að þegar hún i beinu framhaldi heim-
sótti nágrannalandið voru einungis born-
ir fram gosdrykkir, sem nefnast „brus” i
norsku máli. Þessu var illa tekið af mörg-
um í landinu og gáfu menn henni nafnið
Brusland.
Krónprinsessa Noregs, Sonja, heiðraði
okkur einnig með nærveru sinni. Heim-
sókn hennar átti eftir að verða þýðingar-
mikil fyrir mig að margra mati en þannig
var að ég var eitthvað seinn fyrir i mót-
tökuveisluna. Ég var rétt kominn inn
þegar komið var að skólastjóra okkar að
ganga fram lil að taka í hönd
prinsessunnar. Ég gekk fram á gólfið fyr-
ir framan þau og smellti af einni mynd.
Fleiri urðu þær ekki því öryggisverðir
prinsessunnar hlupu skjótt til og vísuðu
mér frá. Ég vissi ekki að myndataka var
bönnuð. Myndin tókst með ágætum og
brátt barst þetta skólastjóranum til
eyrna. Hann var sennilega hégómagjarn
sem fleiri og jafnvel meðal þeirra sem
litu á það sem toppinn á tilverunni að
geta státað af að hafa tekið í höndina á
konungbornu fólki. Brátt fór mér að ber-
ast lil eyrna að hann ásældist myndina
en aldrei bað hann mig um hana sjálfur.
Nú vildi svo til að skömmu eftir þetta
setti hann mig í hærra embætti. Ég sótt-
ist ekkert eftir því, enda hafði ég hvorki
menntun né reynslu fyrir starfið. En
þetta gekk vel, ég lærði fljótt að auðvelt
var að ýta á undan sér vandamálunum og
brátt kæmi nýr rnaður í starfið sem tæki
á þeim. Illar tungur héldu því fram að
þarna hefðu átt sér stað hrossakaup, ég
hefði fengið stöðuna en skólastjórinn
myndina.
Margir þeirra embættismanna og
frétlamanna sem þarna komu voru ágæt-
ismenn sem virtust ekki kafa svo djúpt í
okkar málefni. Við kynnlumst mörgum
þeirra allvel og margir þeirra vildu gjarn-
an sameina embættisverk og skemmtun
og sóttust þá eftir félagsskap okkar sem
vorum staðkunnugir. Stundum fannst
okkur vissara að bæði sýna og segja sem
minnst, sérstaklega þegar í hlut áttu
menn sem gengu um með alvarlegt
pókerandlit sem erfitt var að lesa úr. Oft
þurfti lítið til að brjóta ísinn. Eitt sinn
lenti ég í því að aka háttsettum embætt-
ismanni um götur Dar es Salaam. Við
ræddum lítið saman en öðru hverju benti
ég honum á eftirteklarverða staði. Ahugi
hann virtist ekki mikill fyrr en ég benti á
hús sem við vorum að aka fram hjá. „-
Þetta er Bláa húsið”. Eitthvað í svip mín-
um hefur kannski gefið til kynna að
þetta væri merkilegt hús. Ég lét það
flakka. „Þetta er mjög þokkalegt gistihús
og afar vinsælt meðal hvítra karlmanna í
borginni þegar þá vantar stað til að
gamna sér með innlendum vinkonum.
Þar er minni hætta á að þeir rekist á ein-
hverja sem ekki mega vila hvað þeir eru
að gera.” Ég vissi ekki hvort það var van-
þóknun eða eitthvað annað sem lesa
rnátti úr svip hans þegar hann stakk
höfðinu út um opinn gluggann og horfði
á þetta hús Sódómu og Gómorru fjar-
lægjast. Ég bölvaði mér í hljóði fyrir að
hafa ekki haldið kjafti. Þegar hann sneri
sér að mér aftur hafði hann sett upp allt
annan svip sem ekki var hægt að mis-
skilja, enda fékk ég staðfestingu þegar
hann sagði: „Þú verður að sýna mér þetta
betur. Ég er ekki viss um að ég finni hús-
ið aftur.”
J ónsmessunæturbrenna
Tansanía var æði ólík öðrum kommún-
istaríkjum sem ég hafði sótt heim að því
leyti að hér virtist fólk geta látið skoðanir
sínar óspart í ljós án þess að eiga á hættu
að verða sett bak við lás og slá. Þessa á-
lyktun dró ég af því hvað nemendur
mínir virtust óhræddir við að láta í ljós
skoðanir sínar á stjórnmálum. Einu tók
ég satnt eftir, forsetinn Nyerere eða
Malimu (kennarinn) eins og hann vildi
láta kalla sig, var aldrei nefndur í nei-
kvæðri umræðu um stjórn landsins.
Malimu var dáður maður í landinu þrátt
fyrir að ekki væru allir sáttir við stjórn-
málastefnu hans. Allavega ekki eins og
hún var þá en sjálfsagt var fæstum kunn-
ugt um að það var ekki hann sem stjórn-
aði lengur heldur Alþjóðabankinn og
ýmsar hjálparstofnanir. Mér virtist meiri-
hluti nemenda minna vera á móti þróun-
arhjálp í þeirri mynd sem hún var fram-
kvæmd. 1 augum þeirra var þetta gert í
þeim tilgangi einum að halda sökkvandi
þjóðarskútu fljótandi frá degi til dags.
Það sama átti við um langtímaáætlanir
Alþjóðabankans og annarra erlendra
lánastofnana. Iðulega var peningunum
varið í framkvæmdir sem landsmenn
töldu ótímabærar og voru eklci á óska-
lista þeirra en þeir fengu engu að ráða í
því efni. Öll lán og þróunarhjálp voru
bundin skilyrðum þeirra hvítu, enda sátu
þeir í öllum embættum og fylgdi hverri
lánveitingu eða þróunarverkefni hópur
embættismanna til þeirra landa sem
neyddust til að þiggja aðstoðina. Sumir
héldu því fram að það eina sem starfs-
menn hjálparstofnana legðu til landsins
væru laun vinnuhjúa og greiðslur til
40 - Sjómannablaðið Víkingur