Sjómannablaðið Víkingur - 01.02.2005, Qupperneq 29

Magnað ritverk í undirbúningi
Skipstjórnarmenn og
íslenskur sjávarútvegur I-VI
Böðvar AK 33
Fyrslir mcð kraftblökk og sfldarddu
Wii cru cHiuu nurgir wn lulJj éd Guðmumiur l'órJ
tnon RK 70 Kcfi vcilð fjm> skipfö «n, var lcrJ,
bliikL fl UanJi. cn »vu cr ckki. kynri birur ccm nouii
krcfthlOkk mcð cinhucrjum irangri vnr Rððvrr AK 33.
85 ronni rrCbirur I cigu HinUir Rððvimomr. Á «rru
rlnu prdftði Bödvjr cinnig UUnrilrtu. svolutlrAi Kfrrj-
luKrvx Og BniimH. ftjrru cin> og i Bciri cviðuni vwru
þcir icðgu lljraldur BOðvamon ogSruHaugur II. IWiðv-
arvMin algiórir bnurryðjcndur og iviidu mikimi kjark
mcð (icmim riltaunum. ftcBsur tilraunir voru kovlnaðar-
unur og vucu úrgiAld IIB fc (o yfir 700 |niv. kr. vcgiu
fcirra i irínu 1956. eðn Bcm uflnvirði knufivcrði nýi
fukivkifu i þcrwm rhiu.
f rcvicAgu llanldar HAðvancorur. -I Ijrarbroddi." cr
mcrVd iniruv fidlflð um þcvar l'dnunir. ftx cr nkin uga
|n að mcnn lciiuðu cfrir nýrri gcrð nr'caogvjr lciuð |9
Norður-AmcrBru. Þar var um að rarða Kyrralufvju'uiru.
icm bxði rar mikið dfpri og lengri cn narur (ixr rm f«-
fcndingar noruðu. ftoci nrSr rcyndÍM wo alkof «ðr fytir
(>avr skip ug rrki icm fdrndingar inu i (vcwaim inrm.
Srudaugur H. Böðvanaon lylgdnr ccm lýrt vcl mcð
Allum njrjungum og í crlcndu ilnurnl U lunn um nfn
txki acm gcrði klcift að nora mun njrrri rurtur cn fyrr.
Jafnfrarm var gctið um vðdjrdrlu. rcm goði mnnmim
KmfiiUHdrtíÍMMtir Béhm JrtJ 1956 týtrJtt si mikil httg-
'jAVp tímMfnmntéttr fjfyfii mrtkttn ktafibLikktnttwi.
htnmtrJntm tUttrkmtt fitUt ttugM kMfiUtkkaritnur I i/ét
rr ttttntt flg éflttxm tktf. Gimlinuntíiir hétianmn Rf TTJ.firul
ktnfiUM t tíUtnU. untnfarémtt mm.tn.ai hatéalrtktn
tan aé JaU tiUtír rriétíUpi IflnmnguUp thié miémnmm.
Njtt/in rr tíkia am knré i Bðéntrí f rlmir fagar tíU er Jnb
jfir i aéttaéankipié Brjmi AK 9S
klcift að dxb upp úr nórinni ftjð var ckki úlkum að
rpyrjj þcir fcðgjr. Harddur og Nludaugur. fcngu Ivrcnn-
andi flhngj i (nrai, ftcim var urax l(Av, að lilraunir lil að
afla ng nota (kj»1 r,V)n Ijrki vrn, bvo dfrar að fyrirrcki
bcina gmi ckki rraðið cirr að þcim. Var jivf lcirað ril VH-
íijflJmv Wra I.jnJd>jnkavijArj og fékk K.vnn mikin iKugj
i milinu ug rðk Kjnkinn jð tít að grtiða hclming lil-
Hoðvjr AK 33 var atmi luiiur HB og Co. fl þmum
llma og þvf var hann valinn til þoura lilrauna. cn ikip.
njðrinn, Hannca Ölaftuon. vjr kunnur aftrrajður. Vmri
knrur búruður var nú pumaður f Bððvar AK 33- ftað
þurfíi mcvU annara nyja þHfjovindu. Ki vuru rvcír jirn-
iiarKtriri mnaur Bððvan. annar 9 mcrra langur. W var
acn ( kiiinn 64 hrsraflj vð. n flni að knjlja .vfldjrJrl-
unj. Fonfrcmur var Kafer Kjndj við að icrja upiji Ivrrr
■ddarmnui, Annur var 250 faðnu lóng og 65 fáðmjr i
d/pc. hin 165 iáðma Iðng og 35 faðnu, i dypi.
Td viðbðrar þcuu var ikvcðið að cinn af Kflrum HB.
Rcynir AK-98. ikyldi lýigja Bððvari. vcra hnnum rd að-
Moðar og laka i nniri sfld.
BfSðvar AK 33 irti að vcra rdhðinn rd vcivVj i vonklg-
um 1956. cn I aprdmimiði hðfir mikd og gðð aðjvciði I
Miðncujð. acm IWlvr fnm f jðní. fkk, rðkvi að gcra
BAðvar lilbúinn rO vciða fyrr en 28. júnl l*vf var ikvcð-
ið að Búðvar akyldi lulda unu iH ifldvciða fyrir Norðnr-
landi- Nfu mcnn voru f ilrAfn BðvVara. cn yfirlcirr voru
dtcfii ril rðlf mcrui i sflJaihirum i (icwum ímm. Um
btnÖ ( Bððvarí var cinnig Srurlaugur H. Bððrjnaon úi-
gcröainuður. Var Ivann um horð adlc útlvaldið rd að fylgj
srjðri aagði cfiir þcrra sunur að Siurljugur hcfði irr að
gcrasr ikipujsSri. Hann hcfði orðið hcði gðður og flink-
u, svm slflrur.
Þcgar konrið var i ifldarmiðin úli fyrir Norðurlandi
luvmit VniMT gjibr f Ijðs ng var þvf haldið tH Sigtufiarðar.
Galkrrnir rcynduu (ið raikkrii og rðk rwr vikur að lag
fxra þfl. Sk'ipvcrjar voru að vvmrn orðnir ðþolinmsSðir
mcð að konuu ckki lif veið.s. auk (kvs scm mcnn viasn
ckk) hvurt búnaðurinn rnynJi vlrfu að fagfcringura
loknum.
I jiksim (scgjr Bððvar komu rd vciða mfl icgja að alll
hafi gcngið bctur cn nokkur (mrði að vona. A þrcmur
vikum fttkk Kirurinn 3491 mil og lunmir. ttki var aUraf
vciðivcður og ckki vir illraf unm að ftnna ifld þriti fyrir
Kraliblvikkin nrynJur mjðg vd. Srðra nðrin var tvðfáh
þyngti cn v-cnjulcg filcruk nðr, cn engu að sfðwr voru þcír
hafni, annarra hflla. Hfyt þilfan.indjn um borð í Bnðv-
ari var cngu að ifður of Iftil. Kf hún hddi skdað þvi afli
icm liún flni að grra ng lofaö lulði vcrið. hcCki Bððvan-
mcnn vcrið cnn fljðuti að ni nðrinni inn.
Motu af ifldinni var djrlr nm borð f Kcyni. Var lurgr
að daHa .150-100 runnura i klukkurinva ur nðrlnni yfir f
Rcvni. Ef dxluhaikjnn hcföi vcirð aðcina gifdaii. þi hcför
hcnrii h.sndariskur ikipujðri af uaMkura cttum. Ijmcn
að nafni. Honum þðtr miður að lilrjunavrúSjr rocð
krafihlðkk og Kyrrahabnð, skyldu
ckki fara fram i Fanncyju, scm var
sðmu gcrðar og þau ikip. sem notuð
ill og ðhcnrugur lil þcmara idrauna.
KyrrahafiiMSiimii var kauað ivssvar.
cn þdlarsspilið var alllof afllflið r'd
að ni hcnni laman fl cðlitegum
hraða 50 runnur »f ifld fcngu* I
þcssum rvcimur kðsrum. Áni nú að
laga cpitiðþcgar ruður var komið. cn
l>jrr cndnrha-rur Vvmi cngar. spilið
var vcrra cn það haföi vctið.
Um luuviið 1956 var flkvcðið að
Bðvðvar farti «il afldvcföa d ný í Faxa-
flða ogvar Ingvar Rfllmaaon fvnginn
ril að vcta mcð hiimn. Sjmhfiða
KyrrahafituStinni illí að nolj flvH-
várpu þcgjr ckki vrtri hargr að vciða
mcð nór. Þciu haissr v~ar ifðjrfar
mcð afbrigðum ðhagxmi. Togað var
mcð flotvörpunni IIV*r nxiur, cn
vciðin var cngin. Kvað fngvar upp
þann úrskoið að hiturinn hcföi ckki
ipilkrafr lil að draga inn vðrpuna og
taldi lilgingsljusr að h.ddj lilraun-
um flfrjm. ncnu þvi jðcms að nýtt
spd kxmi um horð-Var þvf flkvcðið
að lurtu þcuum rdraununi. scm
Isðföu lovsiað IIB & Cm 700 þúiund
kr. og I juvlsbjnkjnn svipjðj upp-
hxð. Á hinn bðginn rar búið að
sjnnj að krafiblólk Isxmi að gððum nwum hflr við
land ug jð iddjrdxla vxri gððnr kosrur og hxgl vxri
að dxla sfld ( flutningjskip fl miðunura, cnda lcið ckki
i fðngu þar rif .sllur fslcnski nðraflorinn var búinn þcai-
Hér sést sýnishom úr ritverkinu Skip-
stjómarmenn og íslenskur sjávarút-
vegur I-VI. Unnið er nú að lokafrágangi
þessa gríðarlega umfangsmikila ritverks
um skipstjómarmenn og íslenskan sjávar-
útveg í sex bindum, en öll bindin verða
prentuð i lit og em í stóm broti. Undirbún-
ingur verksins hefur staðið í mörg ár, en
nú er komið að því að brjóta efni verksins
um á síðum. Áætlað er að í ritverkinu verði
um 20.000 ljósmyndir frá ýmsum skeiðum
íslensks sjávarútvegs. Þessari sögu hefur
ekki áður verið gerð skil og verður því
spennandi að fylgjast með þessari útgáfu.
Mynda- og gagnaöflun
Mynda og heimildargagna hefur verið
leitað meðal þeirra skipstjórnarmanna
eða aðstandenda þeirra sem æviskrár eiga
í ritverkinu. í tengslum við samantekt rit-
verksins hefur verið gert sérstakt átak í
að safna hvers kyns ljósmyndaefni sem
tengist íslenskum sjávarútvegi og hefur
tugum þúsunda Ijósmynda verið safnað í
þessu átaki. Ánægjulegt er að sjá hvað
víða leynist sögulegt myndefni af skipurn
og vinnu um borð í þeim. Hafi lesendur
vitneskju um ljósmyndir eða ljósmynda-
filmur eru þeir vinsamlegast beðnir um
að leyfa útgáfunni að gera eftirtökur af
þeim til varðveislu og birtingar.
Æviskrár skipstjórnarmanna
í ritverkinu birtast um 7.600 æviskrár
skipstjórnarmanna. Útgefandinn hefur
póstsent prófarkir til skipstjórnarmanna
með æviskrám þeirra og þeir beðnir urn
að gera á þeim leiðréttingar og viðbætur.
Þeir sem ekki hafa sinnt þessu kalli út-
gáfunnar eru vinsamlegast beðnir um að
bregðast nú skjótt við og senda inn upp-
lýsingar í ritverkið um sig og sína ásaml
ljósmyndum. Eins og sjá má á hjálögðum
síðum er mikið lagt upp úr að mynd-
skreyta bverja og eina æviskrá með ljós-
myndum sem tengjast viðkomandi skip-
stjórnarmanni, mynd af skipinu hans,
kallinum í brúnni, skipshafnarmynd eða
vinnu um borði í skipi hans. Allir skip-
stjórnarmenn eru hvattir til að finna
fram skemmtilegt og fróðlegt myndefni
sem tengist þeirra sjósókn og lána til
birlingar í ritverkinu.
Saga útgerðafyrirtækja og skipa
Útgerðarfyrirtækin í landinu eru að
taka þátt í að skrá sögu sina og sögu ein-
stakra skipa í þetta yfirgripsmikla ritverk.
Mikil gagnaöflun er í gangi til að ná sam-
an sögu útgerðarfyrirtækja frá fyrstu tíð
og er leitað eftir stuðningi í þeirri vinnu
ef einhver heimildargögn liggja einhvers
staðar á lausu.
skipasaga.is
Mynda- og gagnagrunnurinn
skipasaga.is heldur utan um mikið safn
ljósmynda sem tengjast íslenskum sjávar-
útvegi. Þegar ljósmyndir hafa verið skráð-
ar í myndagrunninum eru myndirnar
studdar gagnabanka sem nær yfir öll þau
skip sem vitað er að hafi verið gerð út á
íslandi og eru 12 tonn eða stærri.
Bregðist nú skjótt við,
skipstjórnar- og útgerðarmenn
Mikilvægt er að þeir skipstjórnarmenn
sem ekki hafa senl til baka þær prófarkir
sem þeir hafa fengið sendar, bregðist nú
skjótt við og skili þeim inn sem allra
fyrst ásamt ljósmyndum. Einnig eru út-
gerðarmenn hvattir til að ganga til sam-
vinnu við útgáfuna um rilun á sögu út-
gerðafyrirtækja og einstakra skipa. Rétt
er svo að minna á að þeir sem gerast á-
skrifendur að ritverkinu áður en fyrstu
bindin koma út frá verkið með 40% af-
slætti. Tekið er á móti hvers kyns gögn-
um til ritverksins á skrifstofu Farmanna-
og fiskimannasambands íslands, Borgar-
túni 18, 105 Reykjavík. Einnig er hægt
að ná sambandi við ritstjórann, Þorstein
Jónsson, í síma 893 6653, eða á vinnu-
stofu hans í Haukanesi 15 í Garðabæ og í
síma 554 6653.
Sjómannablaðið Víkingur - 29