Náttúrufræðingurinn - 1932, Side 26

152
NÁTTÚKUPR.
unga út egg-junum (27—28 dagar). Þegar ungarnir eru meira en
hálf-stálpaðir, þ. e. í byrjun ágústmánaðar (fyr eða síðar eftir
árferði), fara foreldrarnir að fella fiðrið, og missa þá flugfjaðr-
irnar nær allar í einu, og verða flugvana um það bil í vikutíma
eða liðlega það. Steggirnir fella nokkru fyrr en mæðurnar, sem
verða sjaldnast alveg flugvana fyrr en ungarnir eru farnir að geta
flogið dálítið. Þessi fellingartími er hættulegasti kaflinn af æfi-
skeiði gæsanna, enda fara þær þá umvörupm fyrir ætternisstapa.
Vita það allir óvinir þeirra ,hversu lítið er þá um varnir, og ásækja
þær þá mjög. Leita gæsirnar því ætíð á þær slóðir, er fellingatíminn
nálgast, er staðhættir veita þeim nokkura vörn, t. d. út á eyrar
og hólma í ám og vötnum, eða í víðáittumiklar mýrar og fen, sem
illfær eru ófleygum óvinum þeirra. Að afloknum fellingar-tíman-
um hefst áhyggjuminnsti kafli ársins. Þá er aðeins hugsað um
að fylla hítina og safna kröftum til næsta árs, og þá eru þær bezt
færar um að sjá sér farborða og neyta þá hraðfleygra vængja ó-
spart og fara langar ferðir eftir því sem við horfir. Ungarnir, sem
fæðst hafa á því sumri, fella ekki fyrr en næsta sumar.
Undir haustið hverfa gæsirnar af landi brott, eins og alkunn-
ugt er, og dvelja vetrarmánuðina í hlýrra loftslagi fjarlægra landa,
en leita hingað aftur á fornar slóðir næsta vor. Eru líkur til, að
fjölskyldurnar haldi saman á langferðum þessum og leysist ekki
upp, þ. e. ungarnir yfirgefi foreldrana, fyrr en næsta vor, að
aðlíðandi varptíma. En hver fugl, sem á afturkvæmt hingað til
lands, dvelur jafnan að sumrinu á þeim stöðum, sem hann sjálf-
ur er fæddur á og hefir alizt upp hið fyrsta sumar æfi sinnar.
Þegar ungi fuglinn er orðinn kynþroska, leitar hann sér jafnan
bólfestu í, eða sem næst átthögum sínum, þar sem hann fæddist.
En hentug varplönd eru vandfundin, þótt annað sé við gæsanna
hæfi, og verða því oftast yngri kynslóðirnar að nema sér ný lönd,
þegar átthagarnir eru full-byggðir, og dreifast þannig einstakl-
ingar tegundarinnar um víða vegu. Er þetta allsherjar lögmál í
ríki náttúrunnar.
M. B.
Framhald.