Náttúrufræðingurinn - 1961, Page 13

NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
107
Mælarnir, sem notaðir voru, eru óvarðir jarðvegshitamælar úr
gleri1), og voru þeir hafðir á sama stað og óhreyfðir allt sumarið.
í kringum hvern einstakan nræli var settur eins konar „kragi“ úr
þakþéttiefni til að koma í veg fyrir, að loft gæti leitað niður
með mælunum, ef moldin kringum þá þornaði rnikið, svo að
sprungur mynduðust. Aflestur af mælunum varð að taknrarka
við venjulegan vinnutíma og var þess vegna lesið á þá tvisvar á
dag, kl. 9 f. h. og kl. 5 e. h. (ísl. sumartími), nema laugardaga að-
eins kl. 9 f. h. og aldrei á sunnudögum. Þannig fengust oftast sex
morgunathuganir { viku hverri, en fimm síðari hluta dagsins. Að
auki var lofthitinn mældur með svokirlluðunr sveiflu-hitamæli á
þesunr tveimur atlrugunartínrum, svo og lágnrarkslriti lrlverrar
nætur í 5 cm lræð frá jörðu. Þannig fengust oftast finrnr mælingar
á lágmarkshitanunr í lrverri viku.
Tafla 6 sýnir helztu niðurstöður þessara jarðvegshitanrælinga
að Varmá.
Það er auðvitað ljóst, að hiti einstakra daga getur verið allfrá-
brugðinn meðaltölununr, senr sýnd eru lrér í töflunni. Til fróð-
leiks má geta þess, að mestur varð hitinn unr nriðjan júlí. Miðað
við kl. 9 f. lr. varð hitinn undir grasinu nrestur senr lrér segir: 13.6°
í 5 cm dýpt, 14.0° í 10 cnr dýpt og 14.0° í 20 cnr dýpt, en sanrsvar-
andi mældur liiti kl. 5 e. h. reyndist 16.8°, 14.8° og 14.0° C. í
nroldarflaginu reyndist nrestur nrældur lúti trokkru hærri eða kl.
9 f. h. 14.2°, 14.0° og 15.0° í hinunr þrenrur íyrrgreindu dýptunr,
en samsvarandi hiti kl. 5 e. lr. nrældist 22.6°, 19.0° og 15.5° C. —
En í sambandi við þessar lræstu tölur ber að gæta þess, að þær eru
ekki nauðsynlega allar frá sanra degi. T. d. mældist mestur lriti
í moldarflaginu lrinn 18. júlí, en hins vegar 11. og 12. júlí undir
grasinu.
Lofthitinn kl. 9 f. h. mældist nrestur 15.8° lrinn 21. júlí, en kl.
5 e. h. mældist lrann nrestur 19.2° lrinn 11. júlí.
í sambandi við þessa töflu er rétt að benda á, að í 20 cnr dýpt
undir grasi er enginn mismunur á hitastiginu kl. 9 f. h. og kl. 5
e. h., og tiltölulega lítill í 10 cm dýpt. Hins vegar eiga nriklar
breytingar sér stað í 5 cm dýpt. Með öðrum orðunr: lítil líkindi
I) Framleiðandi: R. Feuss í Berlín. Allir nrælarnir voru fengnir að láni
frá Veðurstofunni, og er jrað þakkað hér með. Daglegt eftirlit með mælum
önnuðust starfsmcnn jurtakynbóta við Atvinnudeild Háskólans.