Náttúrufræðingurinn - 1961, Blaðsíða 46

136
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
sveitabæ einum. Aðeins
10% kvenrottanna fóru
milli útihúsa á bænum.
Hinar eirðu í sínu ltúsi.
Karlrotturnar ráfuðu held-
ur meira.
Á eyðimörkum er at-
hafnasvæðið venjulega
stærst. Ef þröngbýlt verður,
gerast ungdýr útflytjendur
og leita nýrra staða. í liita-
beltinu eru einnig flest dýr
all staðbundin. Reyndust
flest smá spendýr, sem rann-
sökuð voru í Brazilíu, halda
sig innan 100 metra fjar-
lægðar frá heimkynnum sín-
um. Ullhærða pokarottan
heldur til í sama trénu mán-
uðurn saman. Stór dýr rása
tneira. Svæði brúna bjarnar-
ins rússneska er talið 16—20
km og athafnasvæði Alaska-
grábjarnarins allt að 15 km.
Ulfar reika miklu meira.
Hirtir bera sig yíir allmikið svæði, einkum ef hagar eru lélegir. Hirt-
ir o. fl. dýr lieimsækja viss tré eða stóra steina til að núa sér upp við.
Liggja venjulega troðningar að slíkunr stöðum. Sumir hirtir eiga sér
líka leirbæli, sem þeir taka sér leðjubað í. Flestir hafa séð kindagötur
út um holt og hlíðar. Hreindýrin í N.-Kanada hafa smánr saman
troðið sér óralangar ferðabrautir. Fílabrautir voru fyrrunr algeng-
ar í Austur-Afríku. Þær voru slétt traðkaðar, allt að 3—4 m breiðar
og lagðar lraganlega, t. d. í sveigum upp brekkur líkt og bílvegur.
Meðfram fílabrautununr voru „merkisteinar" þ. e. afbirkt tré, sum
nrerkt með þvagi eða kirtlasafa, sbr. hundaþúfurnar hér á landi.
Merkja mörg spendýr leiðir sínar með þefmiklum efnum, senr
þau gefa frá sér og rata meir eftir lyktarmerkjum en sjóninni, t. d.
í skógi. Tarfar Evrópu-vísundanna núa börk af dálitlum parta á tré
6. mynd. Hjartarantilópa merkir grein með
safa úr augnakirtli.