Náttúrufræðingurinn - 1998, Blaðsíða 18

Á NÆSTUNNI
L A
Nokkur fjöldi greina bíður nú birtingar í Náttúrufrœðingnum og það er liðin
tíð, a.m.k. í bili, að útgáfan tefjist vegna skorts á aðsendu efni. I framhaldi af
breyttum áherslum í efnisvali berst tímaritinu nú sífellt meira af alþýðlegu efni.
Helst er hörgull á stuttum pistlum en þeim fjölgar þó stöðugt. Hér er tœpt á efni
nokkurra þeirra greina sem birtast munu í næstu heftum.
Þróunarkenningin
Örnólfur Thorlacius, sem er lesendum
Náttúrufræðingsins að góðu kunnur, hefur
tekið saman yfirlit yfir hugmyndir manna
fyrr og nú um þróun tegundanna. Um þessar
mundir eru einmitt liðin 140 ár síðan Charles
Darwin birti kenningu sína „um uppruna
tegundanna“, sem kynnt var til sögunnar í
Vísindafélagi Linnés í Lundúnum 1. júlí
1858. í næstu þremur heftum stiklar Örnólfur
á stóru í sögu þróunarkenningarinnar og
varpar ljósi á stöðu hennar í dag.
JÖKULRÁKIR í REYKJAVÍK
Mælingar á jökulrákum hafa verið mikið
notaðar til að ákvarða skriðstefnu ísaldar-
jökla, útbreiðslu þeirra og ísaskil. Jökulrákir
hafa varðveist vel í Reykjavíkurgrágrýtinu
og í grein sinni lýsir Arni Hjartarson
mælingum sínum á þeim víða í Reykjavík og
á Seltjarnarnesi. Þær segja okkur fróðlega
sögu um ísaldarlokin á Reykjavíkursvæðinu.
Lækjaskott
Vatnaþörungar hafa verið afskiptir í rann-
sóknum á náttúru íslands. Helgi Hallgríms-
son fékkst við slíkar rannsóknir á árunum
1970-1980 og segir frá lækjaskottinu, Hydr-
urus foetidus í næsta Náttúrufræðingi. Þetta
er einn algengasti vatnaþörungur landsins
og vex í straumhörðum lækjum og ám. Engu
að síður hefur ritstjóra ekki tekist að hafa
uppá ljósmynd af þörungnum úti í
náttúrunni. Lækjaskottið myndar hlaup-
kennda bólstra, tægjur og flyksur á steinum
og klettum í vatninu og er gulbrúnt eða grá-
gulgrænt að lit. Ef einhver lesandi býr svo
vel að eiga góða mynd af þessum þörungi í
fórum sínum er hún vel þegin til birtingar í
Náttúrufræðingnum.
BIOICE
Botndýr á íslandsmiðun er fjölþjóðleg
rannsókn á tegundasamsetningu og út-
breiðslu botndýra í efnahagslögsögu ís-
lands en þar eru mörg svæði ókönnuð.
BIOICE, sem hófst 1992, er unnið á vegum
umhverfisráðuneytis í samstarfi Hafrann-
sóknastofnunarinnar, Náttúrufræðistofn-
unar íslands, Líffræðistofnunar Háskól-
ans, Sjávarútvegsstofnunar Háskóla ís-
lands og Sandgerðisbæjar. í Sandgerði er
einmitt rekin sérstök rannsóknastöð í
tengslum við verkefnið. Guðmundur Guð-
rhundsson, Sigmar A. Steingrímsson og
Guðmundur V. Helgason gera grein fyrri
tilgangi og stöðu verkefnisins sem nú þegar
hefur skilað nokkrum tegundum botndýra
sem áður voru óþekktar í heiminum.
Bjargdufa
Tamdar húsdúfur eru afkomendur villtra
bjargdúfna og hafa orpið hér hálfvilltar um
langt skeið. Bjargdúfunnar sjálfrar,
Columba livia, hefur hingað til verið að
litlu getið í íslenskum fuglafræðum og hafa
menn ekki verið á eitt sáttir aum hvort hún
verpi hér villt. Pétur Gautur Kristjánsson
tekur upp hanskann fyrir bjargdúfuna og
áskilur henni fullan þegnrétt meðal
íslenskra varpfugla.
96