Náttúrufræðingurinn - 1998, Blaðsíða 38

3. mynd. Samband milli klórs (Cl) og bórs (B) í vatni af lághitasvœðum á Islandi.
Punktarnir svara til kalds vatns en hringirnir til jarðhitavatns. Gráu línurnar sýna
hvernig Cl/B-hlutfallið breytist með styrk Cl þegar kait vatn sígur niður t berggrunninn og
tekur þessi efni í sig úr berginu. Gráa línan til vinstri svarar til þess að upphaflegur styrkur
Cl í úrkomunni hafi verið 5 ppm en slitna línan til hœgri að þessi styrkur haft verið 15 ppm.
Eins og sjá má af dreifingu punktanna á myndinni er styrkur Cl í úrkomu oftast á bilinu 5
til 15 ppm. Heildregna bogna línan á línuritinu sýnir samband Cl/B-hlutfalls við styrk Cl
í ferskvatni þegar það blandast sjó. Gert er ráð fyrir að ferskvatnið innihaldi 25 ppm Cl
fyrir blöndun við sjó og að CI/B-hlutfall þess sé 195. Dreifingu punktanna á myndinni má
skýra með því að klór (Cl) og bór (B) í lághitavatni á Islandi sé að hluta upprunnið úr
úrkomunni, að hluta úr berginu sem vatnið fer um og stundum að hluta úr sjó sem sigið
hefur inn í berggrunninn. Lághitavatn sem inniheldur jarðsjó er aðfinna á svœðum þar sem
láglendi er víðáttumikið og var undir sjó í lok ísaldar.
gefið þegar tvívetnisstyrkur hennar væ’ri
þekktur. En frá því að mælingar hófust að
nýju hafa þær verið gerðar bæði á samsætum
vetnis og súrefnis í fjölda grunnvatnssýna.
Öll gögnin sjást teiknuð upp á 3. mynd í fyrri
greininni (Stefán Arnórsson og Arný E.
Sveinbjörnsdóttir 1998). Flestum sýnanna,
sem skilgreina úrkomulínurnar á áðurnefndri
mynd, var safnað á sumrin úr litlum ám eða
lækjum. Þar sem búast má við einhverjum
árstíðarsveiflum getur þessi söfnunartími
útskýrt að einhverju leyti dreifingu gagna á
myndinni.
Mælingar á stöðugum samsætum vetnis
og súrefnis í jarðhitavatni íslensku lághita-
svæðanna hafa þar til á síðustu árum verið
túlkaðar í samræmi við grunnvatnslíkan
Trausta Einarssonar (1942) og Braga Árna-
sonar (1976), þ.e. að allt jarðhitavatn sé
ættað innan úr landi og hafi hitnað á leið
sinni þaðan um dýpri jarðlög að jarðhita-
svæðunum. Ef einungis er horft á niður-
stöður 8D-mælinga falla þær ágætlega að
ofangreindu líkani. Þegar hins vegar 8I80-
mælingar voru teknar upp hér á landi varð
ljóst að myndin er flóknari en menn höfðu
116