Náttúrufræðingurinn

Árgangur

Náttúrufræðingurinn - 1988, Síða 5

Náttúrufræðingurinn - 1988, Síða 5
Hreggviður Norðdahl og Þorleifur Einarsson Hörfun jökla og sj ávarstöðubreytingar í ísaldarlok á Austfjörðum INNGANGUR Sumarið 1985 voru höfundar þessar- ar greinar við rannsóknir á fornum fjörumörkum og jöklamenjum á Aust- fjörðum, milli Hornafjarðar og Norð- fjarðar (1. mynd). Tilgangur þessara rannsókna er tvíþættur. I fyrsta lagi að finna og mæla hæð efstu fjöru- marka og tengja þau legu jökulsporða í dölum og fjörðum Austfjarða. I öðru lagi að kanna möguleika þess að tengja samspil sjávarstöðubreytinga og útbreiðslu jökla þessa svæðis við önnur landsvæði, þar sem þetta sam- spil á síðjökultíma er betur þekkt. FYRRI RANNSÓKNIR Sjávarstöðubreytingar og útbreiðsla jökla á síðjökultíma á íslandi eru mis- vel þekktar og fer það nokkuð eftir landshlutum. Allt frá því að Þorvaldur Thoroddsen, Helgi Pjeturss og aðrir frumherjar á sviði jöklajarðfræði hófu rannsóknir sínar, hafa Austfirðir ein- hverra hluta vegna orðið útundan. Þorvaldur Thoroddsen (1905-06) getur þess að á Austfjörðum séu að- eins minni háttar jökulgarðar því að jöklar og jökulár óku öllu seti sínu í sjóinn þegar sjávarborð stóð nokkru hærra en nú. Sem dæmi nefnir hann, að við Seyðisfjörð séu fjörumörk fremur ógreinileg, að sjávarhjallar í Norðfirði og Viðfirði séu í um 20 m y.s. og að í Reyðarfirði og á Breiðdalsvík megi sjá ummerki fornr- ar og hærri sjávarstöðu. Við Álfta- fjörð taldi hann fjörumörk vera í 21 m y.s. í Lóni, syðst á Austfjörðum, eru víðáttumiklir hjallar í 40-45 m y.s, en þeir eru myndaðir við hæstu stöðu sjávar í lok ísaldar (Þorvaldur Thor- oddsen 1905-06, Jón Jónsson 1957). í mynni Laxárdals í Hornafirði er mjög greinilegur sjávarhjalli í 41,5 m y.s. og ummerki sjávarborðs í um 40- 45 m y.s. eru einnig við Viðborðsfjall og vestan bæjarins að Svínafelli (Jón Jónsson 1957). Trausti Einarsson (1962) getur þess að í Berufirði hafi sjávarborð um tíma verið í 30-40 m y.s. í lok síðasta jök- ulskeiðs. Guðmundur Kjartansson (1962) nefnir, að meðal annarra um- merkja hærri sjávarstöðu séu malar- kambar í Álftafirði og Lóni í 35- 40 m y.s. Hann telur að varla sé mik- ill munur á hæð efstu fjörumarka þar og í Berufirði. í þessum greinum gera Trausti Ein- arsson og Guðmundur Kjartansson grein fyrir niðurstöðum sínum varð- andi útbreiðslu jökla í Berufirði og Náttúrufræöingurinn 58 (2). bls. 59-80. 1988. 59

x

Náttúrufræðingurinn

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.