Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1988, Qupperneq 40

Náttúrufræðingurinn - 1988, Qupperneq 40
HESTGERÐISMÚLI -=—Tertíer blágrýtismyndun __________ Mót myndananna Múlamyndunin ' Tertiary Basalt Formation ~~ Bottom of Múli Formation órT' Múli Formation 8. mynd. Hestgerðismúli og útbreiðsla Múlamyndunarinnar (teikn. Petrína Jakopsson eftir ljósm. og skissu höfundar). Hestgerdismúli and the exent of the Múli Formation. stað vestan í fjallinu er 10-15 m þykkt basaltlag milli neðsta jökulbergsins og lagskifta túffsins. í neðsta jökulberg- inu er nokkuð um gabbrósteina, sumir eru allstórir hnullungar. Efsti hluti jökulbergsins er sums staðar hrærður saman við gosmyndunina. Eins og þegar hefur verið drepið á, er stuðlaberg mjög áberandi í vestur- jaðri Múlamyndunarinnar og er Falla- stakkanöf þar fegurst. Hún blasir við vestan frá séð, þar sem hún gnæfir hátt í fjallsbrún með lóðréttum súlum í miðju, sem eru nokkrir tugir metra á hæð og alsettar þverrákum, „meitil- förum“ (chisel marks) (9. mynd), sem eru svo einkennandi fyrir stuðlaberg, en sem einnig koma víða fyrir í nú- tíma hraunum. Út til hliðanna verða stuðlarnir bognir og breytast loks í kubbaberg sem bendir til þess að kólnun hafi verið hröð. Á norðvestur horni fjallsins eru túfflögin á kafla um 20 m þykk og í þeim miðjum mislægi. Hallar neðstu lögunum um 24° til vesturs. Ekki verður annað séð en að þetta sé alger- lega staðbundið. Ofan á Fallastakka- nöf er jökulberg, en óhægt er um vik að skoða það og mót þess við stuðla- bergið í sjálfri fjallsbrúninni, eins og sjá má á 3. mynd. JARÐSAGA I hnotskurn gæti jarðsaga þessa af- markaða svæðis verið eitthvað á þessa leið, án þess að tilraun sé gerð til að tímasetja atburði: 1) Ár og lækir grafa dal í blágrýtis- myndunina. Setlög myndast í daln- um. 2) Jökull fyllir dalinn og leggst yfir landið. 3) Eldgos verður undir jökli og Múla- myndunin verður til. 4) Jökul leysir af fjallinu og Múla- myndunin byrjar að rofna. 5) Jökull leggst yfir í annað sinn, á síðasta kuldaskeiði. 6) Nútími. Land verður jökullaust fyrir um 10.000 árum. HVERNIG VARÐ MÚLAMYNDUNIN TIL? Þess var áður getið að Walker og Blake (1966) töldu að þessi myndun væri hliðstæð við Dalsheiði í Lóni, en þeir álitu hana vera hraun, sem runn- ið hefur niður dal undir jökli, en sú 94
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.