Náttúrufræðingurinn - 1988, Blaðsíða 44

1. mynd. Lycoperdon lividum Pers.
MJ-1610 frá Skjöldólfsstöðum á Jökuldal,
1984. A: aldin, B: gró, C: kapilluþræðir.
L. lividum from Skjöldólfsstaðir, Jökuldal-
ur, 1984. A: fruit body, B: spores, C:
capillitium.
brúar á Jökuldal. Gróðurfar þessa
svæðis einkennist mjög af rjúpnalaufs-
móum (Dryas-heiði), en í umræddum
skurðbakka voru heilgrös og mosar
ríkjandi gróður.
Loftslag (veðurfar) á Jökuldal er til-
tölulega landrænt. Arsúrkoma líklega
um eða undir 500 mm og meðalhita-
sveiflan um 13-14° (hafrænustig 20-50
skv. formúlu Kotilainen, sjá Helgi
Hallgrímsson 1969), sem er greinilega
hagstætt fyrir ýmsa belgsveppi. í
næsta nágrenni við fundarstað L. li-
vidum fundust einnig Bovista nigres-
cens (kerlingareldur, MJ-489), B.
plumbea (blýkúla, MJ-485), B. tomen-
tosa (melkúla, MJ-490), Calvatia
cretacea (mógíma, MJ-491, MJ-1611),
C. tatrensis (tatragíma, MJ-492) og
Lycoperdon frigidum.
Lycoperdon lividum hefur sjaldan
verið getið frá mjög norðlægum lönd-
um. Þó fann Lange (1948) hana við
Syðra-Straumfjörð á Vestur-Græn-
landi, og F. E. Eckblad (1971) getur
hans frá Finnmörku í nyrsta hluta
Noregs. I Naturhistoriska Riksmuseet
í Stokkhólmi er einnig sýni frá Norr-
botten (Övertorneá, 29. 8. 1954, leg.
O. Lönnkvist). Þessir norðlægu fund-
arstaðir hafa allir hlutfallslega land-
rænt loftslag (2. mynd).
I suðurhluta Skandinavíu er tegund
þessi algeng á kalkríku þurrlendi inn
til landsins og á sandlendi og upp-
grónum sandhólum með skeljasands-
íblandi við strendurnar. Sunnar í Evr-
ópu fylgir hún strönd Atlantshafsins,
en er einnig víða í miðhluta álfunnar,
á alls konar þurrlendi eða steppu-
kenndu landi með kalkgrunni. Sam-
kvæmt Sossin (1973) nær útbreiðslu-
svæði hennar austur um Síberíu. Á
Miðjarðarhafssvæðinu er hún mjög
dreifð en hefur sjaldan verið safnað
þar (sjá kort hjá Demoulin, 1971). í
Ameríku virðist útbreiðsla hennar
takmörkuð við þurrksvæðin í vestur-
ríkjum Bandaríkjanna (Kaliforníu,
Kolorado og Idaho, skv. Demoulin).
Lycoperdon lividum tilheyrir þeim
hópi belgsveppa, sem hafa mjög víð-
lenda útbreiðslu á meginlandssvæðum
og stöðum með meginlandskenndu
(landrænu) loftslagi. Ásamt með
nokkrum jarðstjörnutegundum
(Geastrum spp.), stilkbelgsveppum
(Tulostoma spp.), Boivista tomentosa
(melkúla), Disciseda candida (mold-
98