Náttúrufræðingurinn - 1935, Síða 34

78 NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
iiiimiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimitiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiii
veikt, og sterka frjóefnið myndaði drengi, en það veika stúlkur.
Hann hélt, að frjóefnið myndaðist um allan líkamann, í beinum,.
taugum, blóði, vöðvum og annars staðar. 1 sterkbyggðum líkams-
hlutum átti að myndast hraust frjóefni, en í veikbyggðum veiklað.
Samkvæmt þessu áttu sköllóttir menn að geta sköllótta, af brún-
eygðum áttu að koma brúneygðir, af bláeygðum bláeygðir, af
rangeygðum rangeygðir, o. s. frv.
Mjög merkilegar eru skoðanir Platons á ættgengi og mann-
kostum. Hann hélt, að í eðli manna væri blandað málmum, og
mannkostir og eiginleikar mannanna færu eftir gæðum og gildi
málmanna. Til skýringar á kenningum Platons set ég hér dálítina
kafla úr ritum hans, sem dæmi:
„í eðli þeirra, sem skapaðir eru til valda, hefir Guðinn, sem
skapaði þá, blandað gulli. Þess vegna eru þeir meira virði en aðrir.
í eðli stríðsmannanna er silfur, en í bændum og verkafólki er járn
og eir. Oftast nær geta foreldrarnir börn, sem líkjast þeim, en
stundum kemur það fyrir, að af gulli kemur silfur, eða af silfri
gull. Þess vegna ættu allir valdhafar og stórmenni að gera sér
far um að kynnast eðli barna sinna, til þess að komast að því,
hvað er blandað í sálu þeirra. Og sé þar eir eða járn, verða þeir
miskunnarlaust að hrinda afkvæminu frá sér í hóp verkalýðs og
bænda, en ekki láta ábyrgðarstörf sín ganga í erfðir til þess. En
geti einhver gulli- eða silfurblandaðan son, verður að hlynna vel
að honum, og riðja honum braut fram til metorða og valda, eða
gera hann að hernaðarmanni“.
Um uppeldið segir Platon á þessa ieið:
„Gott og skynsamlegt uppeldi og menntun göfgar manneðlið,
og æskulýður sá, sem nýtur þess, verður betri en foreldrarnir voru,
og mun geta af sér ennþá betra og fullkomnara afkvæmi en hann
er sjálfur".
Platon heldur auðsjáanlega, að af gulleðlinu, eins og hann
kallar það, geti komið járneðli, eða af járneðli gulleðli, eða með
öðrum orðum, að út af miklum og nýtum mönnum geti komið lið-
léttingar, og af smámennum afburðamenn, og þessi skoðun hans
kemur fyllilega heim við reynsluna, og er í fullu samræmi við nýj-
ustu rannsóknir ættgengisfræðinnar. Á hinn bóginn er sú skoðun,
að eiginleikar, sem einstaklingar tileinka sér við menntun og gott
uppeldi, gangi í erfðir, getgáta ein, sem engin rök hefir við að
styðjast, eins og við munum sjá síðar.
Yfirleitt leggja Forngrikkir mjög mikla áherzlu á uppeldið,