Náttúrufræðingurinn - 1941, Blaðsíða 52

46
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Vegna þess hve mikið hefir brotið utan úr Drangey frá því á
söguöld, þykir nú mjög í vafa, hvar uppgangan hafi verið og
stigarnir, sem Glaumur átti að gæta í Grettis tíð. Hefir þess verið
getið til, að þeir muni hafa verið. á Lundhöfðanum nokkru
sunnan Uppgönguvíkur. Eftir að hafa dálítið athugað málið
virðast mér langmestar líkur til að uppgangan hafi verið á sama
stað og nú og furðu lítið breytt. Uppgönguvíkin er í vari við
Lambhöfðann, og þar hefir því hafrótið unnið minna á, en víða
annars staðar. Áður er getið um brúnina hið efra, cg getur stand-
bergið hafa verið nokkru hærra í, Grettis tíð. Þar ætla ég að efri
stiginn hafi verið, sem Glaumur gætti ekki að draga upp. Þess
sjást einnig merki, að áður hefir verið sæbratt neðst í Upp-
gönguvík, svo langtum hafi verið ógengt, þótt nú sé þar fyrir
löngu fyllt af niðurhruni.
Þar tel ég líklegt að neðri stiginn hafi verið. Þá styðst þetta
einnig við sagnirnar um Guðmund góða og altarisörnefnið. Hvað
sem sannsögulegt kann að vera í þessum sögnum, þá má telja
líklegt, að þær hafi, ásamt örnefninu, myndast snemma, á meðan
trúin á máttarverk Guðmundar var í algleymingi í kaþólskum
sið. Hefði altari þá ekki-verið á almannaleið upp eyna, mundi
örnefnið aldrei hafa festst við þann stað, né sú varúðarráðstöfun,
er hefir átt að felast í bænahaldi á viðsjárverðasta hluta leið-
arinnar. En hafi uppgötnguvíkin verið orðin uppgönguleið á
Drangey í tíð Guðmundar góða eða skömmu síðar, og haldist
þar síðan um 700 ár, þá má telja li'klegt, að þar hafi ekki heldur
orðið breyting á, þann rúmlega 200 ára tíma, sem líður frá dögum
Grettis þar til sagnirnar um Guðmund góða fara að gerast og
skrást.
Það væri margt fleira um Drangey að segja, sem verður að
bíða hér. En ég vil að endingu benda á, að Drangey er fyrir
margra hluta sakir einn af merkustu stöðum Skagafjarðar. Hún
er náttúruprýði héraðsins svo af ber. Hún hefir orðið til meiri
bjargar í bú en nokkur annar blettur í. sýslunni. Hún er samofin
sögu héraðsins og siðum og hún er meðal hinna dýrmætu heim-
ilda í handritasafni íslenzkrar jarðsögu.
Jón N. Jónsson.