Náttúrufræðingurinn - 1943, Blaðsíða 26

18
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
Reyndar fara engar sögur af því, að Iivítá né þverár hennar
fyrir ofan Árhraun hafi bólgnaö upp í þessu frosti. Þess er aö-
eins getið, að þar hefir hvergi orðið vart við þurrð í Hvítá. En ég
veit ekki til, að spurzt væri fyrir uni lhtt: hvort hækkað hefði i
1/enni. Hækkunin þarf ekki lieldur að vera mikil, eins og þegar
hefir verið sýnl fram á, ef liún fer fram á löngum kafla samtim-
is. Hinar miklu og breiðu lygnur fyrir ofan Árliraun taka kynst-
ur (yfir 10 millj. m3) af vatni, án þess að nokkurs staðar þurfi að
flæða upp yfir hakka. En þó þarf vatnsmagnsminnkunin ekki að
vera einskorðuð við þessar lygnur, hún gat eins vel farið fram
samtímis á öllum spölnum inn í Hvítárvatn og að upptökum
allra þveránna. Loks má heita, að síðasta seytilinn hafi dagað
uppi á lygnunum miklu fyrir ofan Árhraun, sá leki, sem ]/ar
slapp fram úr, virðist Iiafa verið mjög óverulegt hrot af meðal-
vatnsmagni Hvítár. En þessi spræna bólgnaði ekki upp (sem
betur fer, liggur mér við að segja, því að þá liefði að líkindum
enginn tekið eftir hvarfi Hvítár í þelta sinn), og skýringin á
því hefir þegar verið gefin (bergvatnslindirnar lijá Gislastöðum
o. s. frv., bls. XX).
Næsta hvarf Hvítár, sem um er getið, á undan þessu var 3.
marz 1913, að sögn Þorleifs i Árþrauni. Séra Magnús Helgason
segir í grein sinni, að sig minni, að það hafi verið 1912, en Þor-
leifur veit eflaust hetur, því að sama dag og áin hvarf, fæddist
barn þar á bænum, og slíkir merkisdagar eru i minnum hafðir.
Áin tók þá að minnka um nón og var tæplega búin að ná sér
aftur í birtingu daginn eftir. Þurrðarinnar varð hvergi vart nema
hjá Árhrauni, en þar var hún á að gizka álíka mikil og 1924.
Veðurskýrslur frá þessum líma eru því miður elcki aðgengi-
legar frá nálægari stöðum en Veslmannaeyjum og Stykkishólmi.
Eyjum var hitastig sem hér segir: kl. 8 1.9°, kl. 14 2.9° og kl. 21 1.9°.
Vindátlin var bréytileg (SA3, V2 og A7). Úrkoma 3.3 mm
undanfarandi sólarhring (mælt kl. 8 f. li.), og var það snjór.
Morguninn eftir sýndi úrkomumælirinn 12.2 mm, og var það
ýmist regn eða snjór. í Stykkishólmi var hitaslig kl. 8 -4-6.3°,
kl. 14 -4-5.5° og kl. 21 -4- 8.3°, og hæg austanátt og snjókoma. í
Árhrauni kvað haí'a verið fremur kyrrt veður þenna dag, en
snjókoma og dálítið frosl. Ekkert er þvi til fyrirstöðu, að or-
sök þessarar þurrðar í Hvítá liafi verið hin sama og hinnar síð-
ustu. Þó að skaplegt veður væri i Árhrauni, gal verið blindbyl-
ur uppi í Hreppum og inni á afrétti. 11. nóv. s. 1. var einnig litil
snjókoma i Árhrauni, á meðan fé fennti uppi i Hreppum.