Náttúrufræðingurinn - 1943, Síða 40

174
NÁTTÚRUFRÆÐINGURINN
um. Sumar mannasetningar reynast rangar og missa sitt sann-
leiksgildi. Aðrar verða ekki hraktar með rökum, þær miða í átt-
ina til þess rétta, að þeim liníga fleiri og fleiri ný rök, þær verða
að rökstuddum kenningum. Þannig birtast oss tögmál náttúr-
unnar, lögmálin, sem tilveran er bundin, í það minnsta eins og
vér skynjum iiana.
Margar af kenningum Aristotelesar, skólaspekinganna og mið-
aldakirkjunnar um gerð og eðli alheimsins hafa reynst rangar.
Þeim hefir verið kollvarpað af öðrum nýrri kenningum, sem
standa sannleikanum nær og byggðar eru á nákvæmum rann-
sóknum og rökréttri hugsun, en ekki á dulrænum skýringum.
Vér skulum þó ekki líta svo á, að vér höfum þegar höndlað allan
sannleikann. Nei, fjarri þvi. Vér höfum aðeins nálgast hann.
Ingólfur Davíðsson :
Daglegt brauð II.
Á miðöldum var Evrópa víða næsla strjálhyggð. Skæðar sóttir
lijuggu öðru hvoru stór skörð í fólksfjöldann og oft svarf liung-
ur fast að þjóðunum. Fyrir svarta dauða voru aðeins taldar 4—5
milj. manna á öllu Englandi. Það var ekki fyrr en í lok 17. ald-
ar að verulegur skriður kom á fólksfjölgunina. Fóru menn að'
óttast fólksfjöldann. Framleiðsla landbúnaðarvara var lítil og
iðnaður á unglingsárunum. Fólkið leitaði til borganna svo til
vandræða horfði. Þá kom enski presturinn Mallhus fram á sjón-
arsviðið. Það er ofmargt fólk i heiminum, sagði hann, brátt vant-
ar mat handa því að eta. Sá sem ekki getur séð börnum sínum.
sómasamlega farborða, má engin afkvæmi eignast. Tvö börn er
nægilegt fvrir meðal fjölskyldu. I fám orðum sagt: það verður
að takmarka fólksfjölgunina, svo að þjóðirnar farist ekki úr
hungri. Kenningar iprestsins vöktu miklar deilur víða um heim
eins og vænta mátti. Síðan hefir fólksfjöldinn samt margfaldast,
en þrátt fyrir það er minna um hungur og neyð i Evrópu heldur
en á dögum Mallhusar. Hrakspár hans rættusl ekki, þvi að matar-
framleiðslan hefir vaxið miklu gífurlegar en hann gat órað fyrir.
Engu að síður vakti hann menn til gagnlegrar umhugsunar og
skoluðu öldurnar, sem kenningar hans vöktu, ýmsu nytsömu á